دکتر زهرا طالعات، فارغ التحصیل رشته شیمی از دانشگاه یزد و محقق این طرح اظهار کرد: تشخیص زودهنگام بیماری سرطان، عاملی تعیین‌کننده در کنترل موفقیت‌آمیز این بیماری است.
روش‌های معمول شناسایی نشانگرهای سرطانی، روش‌های پیچیده و کند آزمایشگاهی هستند که از دقت کافی برخوردار نیستند.
وی افزود: جهت تشخیص پروتئین‌های سرطانی، اخیراً از حسگرهایی به نام آپتاحسگر استفاده می‌شود که بسیار حساس هستند و مراحل ساخت ساده و کم هزینه‌ای دارند.
آپتاحسگرها بر پایه رشته‌های کوتاهی از DNA و یا RNA به نام آپتامر تولید می‌شوند.
طالعات تصریح کرد: هدف از انجام این تحقیق، طراحی و ساخت یک آپتاحسگر فوق حساس و ساده برای اندازه‌گیری پروتئین سرطانی پستان و رحم (MUC1) با استفاده از نانوذرات طلا بود.
وی خاطرنشان کرد: نتایج بدست آمده به کمک این آپتاحسگر، کاملاً منطبق با روش معمول اندازه‌گیری پروتئین سرطانی در آزمایشگاه‌های بالینی است.
این نتایج مؤید این مطلب است که حسگر تولید شده از آپتامرهای تثبیت شده بر روی نانوذرات طلا، وسیله‌ای مناسب و ساده است که قابلیت اندازه‌گیری پروتئین سرطانی MUC1 را در مقادیر بسیار کم (0.95 نانوگرم بر میلی‌لیتر) و در مراحل اولیه بیماری دارد.
به گفته طالعات، مساله کلیدی در طراحی آپتاحسگرها، افزایش
میزان تثبیت رشته‌های آپتامر بر روی سطح الکترود، قابلیت دسترسی به مولکول‌های
پروتئین هدف (MUC1) و در نهایت
تولید سیگنال‌های متمایز و قابل تشخیص است.
نانوذرات طلا به طرز قابل توجهی باعث افزایش سطح الکترود و در نتیجه افزایش رشته‌های آپتامر بر روی سطح الکترود می‌شوند. همچنین، این نانوذرات زیست سازگار بوده و به راحتی به طیف وسیعی از مولکول‌های زیستی متصل می‌شوند.
وی ابراز امیدواری کرد: پس از انجام آزمایش‌های اولیه بهینه‌سازی، بتوان از این آپتاحسگرها برای اندازه‌گیری غلظت‌های کم پروتئین‌های مربوطه در نمونه‌های حقیقی سرم خون استفاده کرد و در مدت زمانی کوتاه، اطلاعات معتبری در مورد ابتلا یا عدم ابتلا به نوع خاصی از سرطان را در اختیار پزشکان و بیماران قرار داد.
محقق طرح یادآور شد: از این حسگر می‌توان در علوم مختلف داروسازی، تشخیص پزشکی و مراقبت‌های بهداشتی استفاده کرد.
ادامه تحقیقات این گروه، برای ساخت آپتاحسگرها و ایمن‌حسگرهای الکتروشیمیایی اصلاح شده با نانو مواد بویژه نانوذرات طلا و نقاط کوانتومی در حال انجام است.
این تحقیقات به منظور تشخیص نشانگرهای زیستی انواع سرطان و بیماری‌های ژنتیکی در نمونه‌های حقیقی از جمله سرم خون انسان و با بکار بردن حداکثر چندین میکرولیتر از نمونه خون صورت می‌گیرد.
نتایج این کار تحقیقاتی که حاصل همکاری دکتر زهرا طالعات، دکتر محمد مظلوم اردکانی عضو هیات علمی دانشگاه یزد و همکارانشان از دانشگاه علوم پزشکی و داروسازی کلوژناپوکای رومانی است/س