به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران، در روز سیزدهم فروردین که به "روز طبیعت" نام گذاری شده است و طبق سنت
دیرین ایرانیان همراه می شود با حضور در پارک ها و جنگلها، در کنار سفره
رنگین ، توپ و بدمینتون، تاب و کباب کردن جوجه، امسال قلیان نیز به عنوان
پایه ثابت اکثر این گعده های خانوادگی حضور داشت.
قبح
استفاده از دخانیات در جامعه ما به ترتیب از مواد مخدر شروع شده ، در مورد
سیگار کمتر می شود و در چند ساله اخیر درخصوص قلیان تقریبا قبحی برای آن
باقی نمانده است و به همین دلیل شاهد رشد سریع آن در جامعه هستیم.
مسجدی دبیرکل جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات با اشاره به اینکه چند سال پیش سن مصرف سیگار بین 14 تا 16 سال بود، گفت:
اما
متاسفانه اکنون سن مصرف سیگار به حدود 12 سال رسیده است. همچنین مصرف
قلیان در میان دختران دبیرستانی و دانشجوی ما رشد 20 درصدی داشته است.علیرضا
مرندی، رئیس فرهنگستان علوم پزشکی نیز با اشاره به الگوی مصرف دخانیات در
ایران گفت: مصرف دخانیات در گذشته بیشتر معطوف به سنین بزرگسالی بود اما
امروزه
در نوجوانان و جوانان رو به افزایش است و این امر مشکلات بسیاری را از
جمله سقط جنین، سرطان ریه و بیماری های غیر واگیر دیگر به دنبال خواهد
داشت.قبح زدایی گام به گامدکتر
سعید عسگری روانشناس، با تاکید بر نقش مهارت‌های اجتماعی در پیشگیری از
اعتیاد به دخانیات به خانواده‌ها توصیه کرد، با استفاده از روش‌های آموزشی
مناسب قدرت "نه گفتن" را در فرزندانشان تقویت کنند. خانواده‌ها باید با
ایجاد تفریحات سالم و سازنده احتمال کشیده شدن فرزندانشان به سوی اعتیاد را
کمتر کنند.
یکی
از این تفریحات سالم گشت و گذار و حضور در طبیعت است که از طرفی به دلیل
فعالیت های پر تحرک باعث تخلیه انرژی کودکان و از طرف دیگر حضور در دامان
طبیعت آرامش روحی را به ارمغان می آورد . اما چند سالی است که قلیان عضو
ثابت این تفریحات شده و بزرگان خانواده به همراه کودکان خود اقدام به کشیدن
قلیان می کنند.
خانوادگی
شدن قليان باعث شروع عادت به نيکوتين در نوجوانان می شود. بطوریکه علاوه
بر اين که قباحت و زشتی مصرف دخانیات و به تبع آن مصرف نيکوتين در نوجوانان
از بين می رود، آنان را به نيکوتين نيز عادت می دهد و همین امر باعث می
شود به مرور مصرف قلیان به مصرف سيگار تبديل شود ، چرا كه قليان را در هر
مكان و زماني نمي‌توان كشيد ( قليان براي آماده شدن نياز به وسايل و ابزار
و ذغال و ... دارد ) اما سيگار به راحتي در هر مكان و زماني قابل دسترسي
است . به همين جهت بعد از مدتی نوجوانی که به مصرف نيکوتين به وسيله قليان
عادت کرده است، جهت تامين نيكوتين بدن خود به سيگار روی می آورد ." تخم مرغ دزد ، شتر دزد می شود"؛ این ضرب المثل قدیمی نشانگر باور ایرانیان به تدریجی بودن حرکت به سمت ناهنجاری ها است.
کارشناسان
اجتماعی نیز امروزه با صحه گذاشتن بر این باور عمومی از بین رفتن قبح
ناهنجاری های کوچک را پلی برای رسیدن به تخلفات بزرگتر می دانند.رویا
نوری، جامعه شناس با اشاره به اینکه مصرف قلیان دروازه‌ای برای روی‌آوردن
به مواد مخدر و پاسخ مثبت به استفاده از حشیش است، افزود:
با
مصرف قلیان چهره از آن لطافت و زیبایی خارج شده و تغییر بافت و مخدوش
می‌شود بنابراین دختران و پسران باید بدانند که مصرف قلیان عوارض بهداشتی
داشته و چهره و جایگاه آنها را تغییر خواهد داد. امان‌الله
قرایی‌مقدم ، سرخوردگی و نا امیدی دختران، مشکلات مربوط به ازدواج، تهیه
جهیزیه، نحوه برگزاری مراسم، به علاوه کمبود شغل و نبود اطمینان خاطر نسبت
به برخورداری از آینده روشن را از جمله عوامل افزایش مصرف سیگار میان
دختران دانست و افزود: افزایش آمار طلاق موجب ایجاد هراس در بین دختران
نسبت به انتخاب همسر مناسب شده است. کمرنگ شدن معنویت در بین آنان، ناامیدی
نسبت به آینده و افسرگی نیز موجب شده است که دختران به سیگار روی بیاورند.
این جامعه‌شناس ادامه داد: نداشتن مهارت "نه گفتن" و تماشای
فیلم‌ها و سریال‌های شبکه‌های ماهواره‌ای نیز از دلایل افزایش مصرف سیگار
در میان جوانان است.
امام
رضا عليه السلام نیز در این زمینه می فرمایند: گناهان كوچك راههايى به سوى
گناهان بزرگند وكسى كه ازخداوند دراندك ترس نداشته باشد، در زياد نيز از
اونمى ترسد.(میزان الحکمه)باورهای غلط درباره قلیانبا
این حال گاهی غفلت و یا جهل خانواده ها باعث می شود زشتی برخی ناهنجاری ها
که از دید آن خانواده کوچک شمرده می شود برای کودکانشان از بین برود و راه
به سوی ناهنجاریها و یا تخلفات سنگینتر هموار شود.
بسیاری
از این خانواده ها به دلیل باورهای نادرستی که در مورد قلیان وجود دارد
استفاده از آن را امری عادی می دانند و حتی ابایی از این ندارند که کودک 10
ساله آنها نیز چند کامی از قلیان بگیرد و از صدای قل قل و حلقه های دود آن
لذت ببرد.
پنج باور نادرست و واقعیت درباره کشیدن قلیان وجود دارد که برای شما بیان می کنیم:باور غلط 1) ازآنجا که تنباکوی قلیان از طریق آب فیلتر می‌شود، کلیه مواد مضر آن تصفیه می‌شود.
واقعیت 1) کشیدن
تنباکو از طریق آب، مواد سرطان‌زای آن را تصفیه نمی‌کند. این دود می‌تواند
به اندازه دود سیگار اثر مخرب بر روی ریه و قلب داشته باشد.
باور غلط 2) استنشاق دود قلیان ریه‌ها را نمی‌سوزاند، به همین دلیل مضر نیست.
واقعیت 2)
دود قلیان وقتی استنشاق می‌شود، ریه‌ها را نمی‌سوزاند، زیرا از طریق آبی
که در پایین آن قرار دارد خنک می‌شود. با اینکه دود خنک می‌شود، اما هنوز
هم حاوی مواد سرطان‌زایی است که برای بدن مضر است.
باور غلط 3) کشیدن قلیان سالم‌تر از کشیدن سیگار است.
واقعیت 3)
دود قلیان به همان اندازه دود سیگار مضر است. قلیان به طریقی متفاوت دود
تولید می‌‌کند: دود سیگار از سوختن تنباکو ایجاد می‌شود، در حالی که دود
قلیان از طریق گرم شدن تنباکویی که در کاسه‌ای بالای آن قرار دارد از طریق
زغال تولید می‌شود. محصول نهایی آن یعنی دود، یکسان است که حاوی مواد
سرطانزا است.
باور غلط 4) کشیدن قلیان به اندازه کشیدن سیگار اعتیادآور نیست، زیرا نیکوتین ندارد.
واقعیت 4) تنباکوی
قلیان هم مثل تنباکوهای معمولی حاوی نیکوتین است. در واقع، در یک جلسه 60
دقیقه‌ای قلیان، فرد در معرض حجم دودی 100 تا 200 مرتبه بیشتر از یک سیگار
قرار می‌گیرد.
باور غلط 5) تنباکوی گیاهی قلیان سالم‌تر از تنباکوی معمولی است.
واقعیت 5) این هم مثل کشیدن سیگار گیاهی یا "طبیعی"، فرد را در معرض مواد سرطانزا قرار می‌دهد.
قليان و مخاطرات پزشكي :تنباکويی
که در قليان مصرف می شود غالبا" از نوع نامرغوب ترين تنباکوهاست. آلودگي
اين تنباكوها به يك نوع باکتری موسوم به كوكسي گرم مثبت و يك نوع قارچ
موسوم به آسپرژيلوس به اثبات رسيده است . تحقيقات نشان داده است مصرف اين
تنباكوها آسيب‌هاي جبران ناپذيري به ريه و دستگاه تنفس انسان وارد مي‌كند
و علاوه بر سرطانزا بودن اين مواد دخاني، بيماري پنومونی را بطور
چشمگيري در مصرف كنندگان افزايش مي‌دهد.
نكته
قابل توجه اينكه اين تنباکوها به علت نا مرغوب بودن قابل استفاده در سيگار
نبوده و به همين دليل آن را با انواع مواد شيميايی و اسانس ميوه ترکيب می
کنند و به اسم توتون ميوه ای می فروشند كه اين امر بيماری زايی دود آن را
چند برابر می کند.
تحقيقات نشان داده است كشيدن قليان همانند سيگار
مي تواند خطر ابتلاء به سرطان ، بيماریهای قلبى، سكته، عقيم شدن، افزايش
فشار خون، مشكلات باردارى، بيمارى هاى لثه، بيمارى هاى دندان، مسدود شدن
شريان ها، زخم معده و آب مرواريد چشم را افزايش دهد . نكته مهم اينكه در
قليان مواد سمي حاصل از سوختن ذغال به دود آن افزوده مي شود كه به همين
دليل بيماريزايي دود حاصل از كشيدن قليان به مراتب از دود سيگار بيشتر مي
شود .
مقايسه بيماريزايي سيگار و قليان :* بررسی
ها نشان داده است هر پكي كه به قليان زده مي‌شود تقريبا 40 برابر يك پك
سيگار، دود به ریه فرد مي‌رساند و از طرف دیگر به دليل درجه حرارت بسیار
بالای ناشی از اشتعال ذغال، مواد سمي و سرطان زاي بيشتري به وجود مي‌آيد.
* ميزان تركيب سمي منواكسيد كربن در قليان حدود 10 بار بيشتر از سيگار است.
* نحوه
پك زدن به قليان به صورتي است كه فرد با مكش عمیق باعث باقي ماندن دود در
عمق ريه شده و به همین خاطر دود قلیان در مقایسه با دود سیگار زودتر باعث
تخریب بافت ریه می شود.
*مقدار
نيکوتين موجود در يک وعده کشيدن قليان با مقدار نیکوتین موجود در يک بسته
کامل سيگار برابری می کند. ( قلیان اعتياد آور تر است )
*در
دود سيگار حدود ۴۰۰۰ تركيب شيميايى شناسايي شده است كه تحقيقات نشان داده
است بيش از 50 مورد آن ها سمى هستند . تقريبا" تمامي 50 ماده سمي موجود در
دود سيگار هنگام كشيدن قليان نيز توليد شده ضمن اينكه ميزان منوكسيد كربن ـ
فلزات سنگين و تركيبات شيميايي سرطانزا كه از ذغال يا مواد تشكيل دهنده
قليان متصاعد مي شود به مراتب اثرات سوء بيشتري نسبت به سيگار ايجاد مي كند
.
*
علاوه بر خطرناك بودن دود قليان براي سلامت دستگاه تنفس ـ قلب و عروق ،
عامل منفي ديگر قليان ، انتقال بيماريهاي مختلف از طريق دهان و دندان آلوده
به وسيله استفاده مشترك چند نفر از يك ني قليان است كه باعث انتقال
بيماريهايي مثل سل، هپاتيت و... مي شود.
*در
بين عموم مردم تصور بر اين است که آب قليان ، سموم حاصل از سوختن تنباكو و
ذغال را جذب می کند اما اين تصور فقط در صورتی صادق است که اين سموم در
آب قابل حل باشند! كه البته اينطور نيست و دودي كه از قليان توليد مي شود
مقادير زيادي سموم خطرناك دارد كه باعث بروز ناراحتي و بيماري هاي مختلف
مي شود.