مجموعه اویی در زیر بافت قدیم شهر شکل گرفته و تا سطح کنونی شهر نیز گسترده شده است.
وسعت این شهر به دلیل ارتباط میان محلات و حفاظت از جان و مال مردم در واقع ناامن زیاد بوده و در سطح افقی و عمودی گسترش یافته است این معماری دست کن در شهر نوش آباد با واژه " اویی" نامیده می شود.
بنابراین گزارش؛ غیر از ورودی اصلی ارتفاع تمام قسمت های اویی به قد طبیعی یک انسان و بین 170 تا 180 سانتی متر است بر سطح دیوارها و در فواصل اندک، جای پیه سوز به چشم می خورد و در بعضی قسمت ها نیز درون، سکوهای کوتاهی جهت نشستن ایجاد شده است که در بعضی از اتاق ها برای قرار دادن اشیاء تبدیل به طاقچه می شود.
سیستم تهویه شهر زیر زمینی نوش آباد از طریق کانال های بوده که در طبقه اول و در سطح زمین ایجاد شده است چاه های مرتبط طبقات، علاوه بر عملکرد عبود و مرور، باعث جریان یافتن هوا در طبقات پایین شده و این عمل در مورد چاه های قنات نیز مصداق داشته است.
دسترسی به این فضاها به دلیل قرار گرفتن در زیر زمین از طریق یک چاه و کانال باریک و کوتاه میسر می شود. موضوع تدافعی و پناهگاه بودن این نوع معماری که در دل زمین ایجاد شده تاثیر فراوانی بر چگونگی ارائه پلان معماری آن گذشته است بنابراین در خصوص ورودی، دسترسی به این فضا نباید به سهولت انجام بپذیرد.
بنابراین گزارش، روشنایی این فضاها به وسیله پیله سوزهای سفالی تامین می شود و روغن آنها احتمالا از دو عصار خانه تاریخی موجود در نوش آباد تهیه شده است در مواقع نا امنی و پناه گرفتن در زیر زمین آب معرفی اهالی از پایاب ها و قنات ها تامین شده است.
علاوه بر پایاب ها، مسیر اویی ها به گونه ای بوده که در بعضی از قسمت ها به قنات مرتبط شده است.
تاریخ ایجاد و استفاده از این بناها به دوران ساسانی و اوایل اسلام می رسد که در دوران های سلجوقی تا صفویه و حتی قاجار مورد استفاده بوده است.
این مجموعه ارزشمند در سال 1385 در خدمت آثار ملی کشورمان به ثبت رسیده است.
براساس متنی که مربوط به تاریخ قم در سال 378 هجری قمری بوده " انوش آباد" این دیر را از قدیم بدین اسم نامگذاری کردند که یکی از اکاسرده " ساسانیا" از آن ناحیه بگذشت، به چشمه ای که آنجاست فرود آمده آن چشمه و مکان را خوش یافت، بفرمود تا بدانجا دیلمی بنا نهادند و "انوش آباد"نام کردند.
انتهای پیام/