نام این شهر پس از اسلام به «صائین‌قلعه» و در دورهٔ پهلوی نیز به «صائین‌دژ» تغییر پیدا کرده و پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز به نام «شاهین‌دژ» نامگذاری شده است.
شاهین‌دژ در 72 کیلومتری شمال غرب تکاب و در 60 کیلومتری جنوب شرق میاندوآب قرار دارد.
عمدتا مردم این شهر به زبان آذری صحبت می‌کنند ولی تعدادی از ساکنین این شهر به زبان کرمانجی، لکی و سورانی نیز در این شهر صحبت می‌شود؛ در این شهر چادرنشین‌ها و روستانشین‌ها در کنار شهرنشینان این شهر با مسالمت زندگی می‌کنند.
هشت تا 10 هزار سال پیش از میلاد مسیح مردمانی در غارهای این شهر زندگی می‌کردند و در حال حاضر نیز غارهایی در پنج کیلومتری این شهر وجود دارد.
این شهر دارای اماکن تاریخی متعددی است که هر ساله پذیرای گردشگران زیادی از جای جای ایران و سایر کشورها است.از بناهای تاریخی و دیدنی شاهین‌دژ می‌توان به حمام قپان، سنگ نوشته‌های روستای جوشاطو، غارهای سنگی بی‌بی‌کند، آبشار اوزان، آبشار قوزلو و ساحل زیبای زرینه‌رود اشاره کرد.
غار بی‌بی‌کند از دو بخش متمایز که یکی متعلق به سربازان و دیگری بخش امیرنشین بوده ساخته شده و فضای داخلی آن شامل اتاق‌های متعدد و راهروهای ارتباطی است که این بنای تاریخی هر سال پذیرای گردشگران متعددی است.
طبیعت بکر و دست نخورده این شهر نیز از دیگر دلایل جذب هرچه بیشتر گردشگر است که در این میان وجود رودخانه‌هایی نظیر زرینه‌رود و روداجرله چشم‌اندازهای زیبا و دیدنی برای مسافران این شهر فراهم می‌کند تا خستگی راه از تن بزدایند.
این شهر به دلیل دارا بودن آب و هوای مناسب مکان مناسبی برای کشت انواع محصولات کشاورزی از جمله جو، گندم و سیب است.
این شهر تاریخی امسال نیز چشم انتظار گردشگرانی است که می‌خواهند شهری زیبا برای مسافرت انتخاب کنند.