کرفس کوهی با نام محلی کلوس از خانواده چتریان، گیاهی دو ساله یا چند ساله است و بیشترین پراکنش این گیاه از ارتفاع دو تا سه هزار متری در اقلیم‌های مختلف استان چهارمحال و بختیاری است.
کرفس ریشه عمودی و ساقه علفی تو خالی به ارتفاع یک متر با برگهای زرد رنگ دارد، این گیاه دو رشد رویشی و زایشی جداگانه دارد و ساقه زایشی آن تا ارتفاع دو متری هم می‌رسد.
رئیس مرکز تحقیقات گیاهان دارویی دانشگاه علوم پزشکی استان چهارمحال و بختیاری گفت: مصرف این گیاه دارویی برای تسکین اعصاب و درمان، کاهش فشار خون، روماتیسم و بیماری‌های عصبی، جلوگیری از تولید سنگ کلیه و مثانه و تمیز کردن مجاری ادراری مفید است.
به گفته وی کرفس کوهی ترشح اسید معده را کاهش داده و باعث تقویت و افزایش هوشیاری در بین افراد می‌شود.
رفیعیان افزود: گیاهان دارویی در سلامت انسان‌ها جایگاه و اهمیت ویژه‌ای دارند به طوری که امروزه حدود 80 درصد از داروها در کشورهای غربی را داروهای گیاهی تشکیل می‌دهند.
رئیس اداره مرتع منابع طبیعی استان چهارمحال و بختیاری گفت : استان چهارمحال و بختیاری جزو ده استان برتر کشور در پرورش و تولید گیاهان دارویی، صنعتی و خوراکی است و بیش از 100 هزار هکتار از مراتع چهارمحال و بختیاری رویشگاه طبیعی گیاهان دارویی است.
محمدی افزود : کرفس کوهی یکی از گونه‌های کمیاب، بی نظیر، خوشبو و برجسته در این استان است که هر ساله با آغاز فصل بهار و آب شدن برف ها در ارتفاعات صعب‌العبور سر از خاک بیرون می‌آورد و رویش آن تا اواسط خرداد ادامه دارد.
وی تصریح کرد: این گیاه دارویی به دلیل نوع بهره‌برداری، برداشت بیرویه و ریشهکنی در خطر انقراض است.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان چهارمحال و بختیاری گفت : طرح بهره‌برداری از گیاه خوراکی و دارویی کرفس در هزار هکتار از مناطق بیرگان شهرستان کوهرنگ آغاز و تاکنون حدود 140 هکتار از این مناطق احیا شده است.
خسرو عبداللهی به مشارکت جوامع محلی در این طرح اشاره کرد و افزود: در این طرح مجوز برداشت از این گیاه به ازای احیای 100 هکتار به بهرهبرداران داده می‌شود.
وی گفت: حفظ و توسعه گونه‌های در خطر انقراض و بهره‌برداری بهینه از سطح مراتع مهمترین اهداف اجرای این طرح است.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان چهارمحال و بختیاری گفت: گونه گیاهی کرفس به دلیل کم بودن فرصت تولید مثل و بذر و نابودی در قبل از تکمیل مراحل رشد در معرض خطر است.
عبدالهی با اشاره به جنبه‌های اقتصادی و تجاری‌سازی این گیاه، تصریح کرد: با فرآوری و تولید گیاهان دارویی می‌توان زمینه اشتغال بسیاری از جوانان جویای کار را فراهم و چهارمحال بختیاری را به منطقه تولید گیاهان دارویی تبدیل کرد.
وی افزود: مشارکت و همکاری منابع طبیعی، محیطزیست، جوامع محلی و سازمانهای غیردولتی و تشویق مردم و ارائه آموزشهای لازم می‌توان این گونه خاص خوراکی و دارویی را از خطر نابودی حفظ کرد.
عبدالهی خاطرنشان کرد: آموزش روستائیان و سپردن حفاظت از این عرصههای طبیعی به افراد محلی به عنوان قرقبان از مهمترین برنامه‌های این اداره برای حفظ و صیانت از این گونه گیاه نادر است.
فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی استان چهارمحال و بختیاری اظهار کرد: سالانه بین هفت تا 10 هزار تن کرفس کوهی از قاچاقچیان و سوءاستفاده‌گران این گونه جمعآوری می‌شود که طبق قانون با متخلفان برخورد می‌شود.
اصلانی به بسته بودن جاده دهستان موگویی اشاره کرد و گفت: با بازگشایی جاده بزنوی به چین از سمت استان لرستان و نبود نظارت در این جاده سوءاستفاده‌گران و قاچاقچیان برداشت غیرقانونی این گیاه را آغاز میکنند.
وی به نظارت روزانه دو تا سه گروه گشت در هر شهرستان اشاره کرد و گفت: قرقبانان محلی هم در این خصوص به یگان حفاظت کمک میکنند.
معاون فنی ادارهکل منابع طبیعی استان چهارمحال و بختیاری نیز گفت: امسال حدود 600 کیلوگرم بذر کرفس کوهی در بین مرتع داران 9 شهرستان استان توزیع شد.
محمدی، هدف از توزیع بذر کرفس را ارتقای سطح زیر کشت این گونه گیاهی، گسترش فرهنگ مشارکت در بین مرتعداران و حفاظت از خاک اعلام کرد.
وی افزود: یکی از راههای حفاظت از این گیاه کشت آن در باغها و رویشگاه هاست.