به گزارش
خبرنگار سیاست خارجی باشگاه خبرنگاران؛ "میرمسعود حسینیان" طی یادداشتی به بررسی تحولات سوریه در سال 92 پرداخت که متن آن به شرح ذیل است:
بیش از سه سال از بحران سوریه می‌گذرد و هنوز امیدی به پایان سریع این بحران وجود ندارد؛ حضور ده‌ها هزار تکفیری از ده‌ها کشور و حمایت بی‌چون و چرا و بدون هیچ محدودیت کشورهای غربی و برخی کشورهای عربی و حتی رژیم صهیونیستی از این گروه‌های تندرو و افراطی کماکان بر این آتش هیزم می‌افزاید.
در سال ۱۳۹۲ شاهد موارد مهمی در روند حوادث سوریه بوده‌ایم که به طور خلاصه و فهرست وار (بدون اولویت تاریخی) به آن‌ها اشاره می‌کنیم.
۱-چند دوره برگزاری اجلاس‌های دوستان سوریه (تمامی اجلاس‌ها از سوی حامیان معارض) در کشورهای مختلف با حضور کشورهایی مثل سعودی، اردن، امارات، مصر، آمریکا، انگلیس، فرانسه، آلمان، ایتالیا، ترکیه و بسیاری از کشورهای دیگر در ابوظبی، استانبول، اسپانیا، دوحه (که تصمیم اصلی این اجلاس افزایش کمک و تسلیحات به معارضه بود) و...
۲- صدور قطعنامه‌های مختلف در شورای امنیت و سازمان ملل در مورد سوریه در زمینه‌های مختلف انسانی، حقوق بشر، سلاح شیمیایی و...
۳- برگزاری اجلاس دوستان و معارضه سوریه در تهران (با حضور معارضه داخلی سوریه) در خرداد ۹۲
۴- افزایش حضور تکفیری‌ها در سوریه که طبق برخی آمار بیش از ۱۳۰۰ گروه، یک هزار نفر و از حدود ۸۰ کشور هستند (تشکیلاتی همچون ارتش آزاد سوریه، جبهه النصره، داعش و...)
۵- تلاش غرب در جهت برگزاری اجلاس ژنو ۲ که ذیلا به طور مختصر به اهداف، موانع برگزاری و شکست آن اشاره می‌شود:
الف) اهداف و دلایل برگزاری پس از حدود ۳ سال، عملیات نظامی، ارسال سلاح و نیرو و اعزام مزدور و تاکید به راهبرد نظامی و تلاش در جهت اسقاط نظام سوریه از طریق نظام و جنگ و در حالی که تمام تلاش‌های کشورهای غربی و عربی در این زمینه به شکست انجامید، این کشور‌ها تلاش کردند از راهبرد سیاسی بهره گیرند و امتیازاتی که از طریق راهبرد نظامی بدان دست نیافتند، در یک نشست سیاسی بدست آوردند، ضمن اینکه پیروزی‌های میدانی ارتش سوریه نیز ایشان را نگران کرده بود، لذا به فکر برگزاری اجلاس ژنو ۲ افتادند و تلاش زیادی جهت برگزاری آن صورت دادند و در حالی که در ژنو ۱ فقط ۹ کشور شرکت داشتند، تلاش کردند در اجلاس ژنو ۲ حداقل ۴۰ کشور شرکت کنند.
ب) موانع تشکیل و تاخیر چندین باره ژنو۲
علی‌رغم تلاش‌های فراوان کشورهای غربی و به ویژه اخضر ابراهیمی نماینده ویژه دبیرکل در امور سوریه جهت برگزاری اجلاس ژنو ۲ بار‌ها تشکیل این نشست با تاخیر مواجه شد که برخی از اهم دلایل آن به شرح زیر است:
۱-عدم توافق روسیه و آمریکا در مورد دستور کار اصلی نشست
۲- عدم وحدت معارضه و اختلافات شدید میان آن‌ها به خصوص معارضه داخل و خارج
۳- عدم وحدت اهداف میان کشورهای حامی معارضه
۴- عدم تعیین دقیق دستور کار به ویژه عدم تعریف شرایط دولت انتقالی
۵- عدم توافق در مورد مهمانان به ویژه در مورد جمهوری اسلامی ایران
۶- عدم وجود قدرت تضمین کننده در اجرای تصمیمات اجلاس به ویژه در میان معارضه
و دلایل دیگر...
ج) برگزاری نشست:
بالاخره پس از نشست‌های گسترده و پیگیری‌های فراوان در تاریخ ۹۲. ۱۱. ۲ _ ۲۰۱۴. ۱. ۲۱، این نشست با حضور حدود ۴۰ کشور و گروه‌هایی از سوی دولت سوریه و معارضه برگزار شد و این نشست که جمهوری اسلامی در آن حضور نداشت به دلیل عدم توافق میان نمایندگان دولت و معارضه بدون هیچ نتیجه‌ای پایان یافت.
د) دلایل شکست ژنو ۲:
از اهم شکست ژنو ۲ می‌توان موارد زیر را برشمرد:
۱-هیئتی که از طرف معارضه در جلسه شرکت کرده بود، تنها می‌توانست حداکثر ۳ درصدمعارضه را وکلات نماید و نه کل معارضه که این امر از سوی تمامی اطراف معارضه مورد توجه قرار گرفت.
۲- اختلاف داخلی در همین هیئت معارضه که باعث کناره گیری احمد الجربا از ریاست هیئت شد.
۳- هیئت مذاکره کننده جهت مذاکره به ژنو نیامده بود بلکه هدف آن‌ها فقط «اسقاط بشار» بود که این بحث مدت‌هاست در جامعه جهانی مطرح نمی‌باشد.
۴- هیئت مذاکره‌کننده سخنگوی دیگران بود و مواضع عربستان و آمریکا را مطرح می‌کرد، همچنین مسائلی همچون تغییر حاکمیت قطر، مشکلات داخلی ترکیه، شکست محور سعودی، عربستان، قطر، ترکیه... در حوادث سوریه تاثیر داشت.
شکست ژنو ۲ باعث شد کشورهای غربی و عربی بر تلاش خود جهت فشار بر دولت سوریه در زمینه‌های انسانی و حقوق بشر افزوده و تصمیم گیرند تا معارضه را با سلاح‌های جدید و قوی‌تر تقویت کنند.
۵- استمرار درگیری‌ها در مناطق مختلف و موفقیت‌های متعدد ارتش در بخش‌های گوناگون به ویژه در القصیر با توجه به اهمیت استراتژیک آن و السفیر در اطراف دمشق، حلب و حمص و....
۶- استمرار مواضع حمایتی کشورهایی مثل عربستان، تریکه، اردن، آمریکا و... از معارضه (تبلیغ، ارسال اموال، اعزام جنگجویان، اعلام فتاوی مذهبی و‌گاه مشمئزکننده (جهادالنکاح)، افزایش تعداد سلفی‌ها و تندگرایان و...)
۷- تشکیل گروه‌های متعدد در میان معارضه و ائتلاف‌های مختلف در میانشان و افزایش شدید درگیری‌ها و کشتار در میان معارضه.
۸- تاثیر حوادث منطقه بر سوریه و از جمله سقوط اخوان در مصر، اخذ پرونده سوریه از بند بن سلطان و دادن آن به امیر نایف، حوادث داخلی ترکیه و خروج قطر از صحنه سیاست مصر و...
۹- تاثیر حملات سوریه بر سایر کشور‌ها مثل لبنان و حوادث این کشور.
۱۰- حادثه شیمیایی غوطه
در ۳۰ مرداد ۹۲ حادثه شیمیایی غوطه شرقی در حومه دمشق رخ داد که باعث شد حوادث سوریه به طرف مسائل خطرناکی برود و جنگ علیه این کشور تشدید شود و برخی کشور‌ها مثل صعودی تنش‌های فروانی در جهت اعمال جنگ علیه این کشور نماید که با تلاش کشورهایی همچون ایران، روسیه و چین و پذیرش خلع سلاح شیمیایی از سوی دولت سوریه این بحران خاتمه یافت.
گرچه باعث عصبانیت و ناراحتی برخی کشورهای حامی معارضه و اعلام مواضع شدید آن‌ها شد و در نتیجه حوادثی در لبنان را علیه مواضع خاص به ویژه سفارت و رایزنی جمهوری اسلامی ایران شاهد بودیم.
۱۱- ارائه طرح‌های مختلف صلح از سوی افراد و کشورهای مختلف مثل مالکی، اخضر ابراهیمی، ایران و عراق
د- شرایط فعلی:
۱- وضعیت سیاسی و میدانی دولت سوریه:
در شرایط فعلی دولت سوریه از حالت دفاعی به حالت هجومی تبدیل شده هم از نظر سیاسی و هم از نظر نظامی به پیشرفت‌های بزرگی نائل شده است که موفقیت در ژنو ۲ از نظر سیاسی و شکست خط معارضه در اسقاط بشار و موفقیت‌های نظامی در حمص، حلب، حومه دمشق و... در همین زمینه بررسی می‌شود.
۲- وضعیت معارضه:
معارضه به شدت دچار تفرقه و اختلاف شده است، درگیری‌های داخلی میان داعش و جبهه النصره و ارتش آزاد و سایر گروه‌های معارضه، گروه‌های خارجی در پی ایجاد اختلاف میان معارضه، شکست‌های نظامی معارضه در نقاط مختلف،... همگی باعث تضعیف معارضه شده است.
۳- با شکست ژنو ۲ و پذیرش اینکه راه‌حل بحران سوریه سیاسی است، فشار از سوی کشورهای حامی معارضه در زمینه‌های مختلف شدید‌تر شده است.
۴- در شرایط فعلی موضوع انتخابات ریاست جمهوری در ۲۰۱۴ مطرح است و اینکه آیا بشار در انتخابات شرکت نماید و یا شرکت نکند و به طور کلی طرح‌ها و نقشه‌ها از سوی اطراف مختلف حاضر در صحنه سوریه پیرامون این موضوع شکل می‌گیرد.
انتهای پیام/