امروز در تاریخ؛
به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران، امروز 5 فروردین 1393 خورشیدی برابر با 23 جمادی الاول 1435 هجری و 25 مارس 2014 میلادی است. مهمترین رخدادهای تاریخی امروز از این قرار است: به توپ بستن مجلس به فرمان محمدعلی شاه و آغاز دوره‌ی استبداد صغیر (1326 ق)
محمد
علی شاه از آغاز، مصمم به برانداختن مشروطیت بود. وی سوء قصد علیه خود را
بهانه‌ای برای حمله به آزادی‌خواهان قرار داد و به دستور او، نیروهای دولتی
به سوی مجلس روان شده و راه‌هایی که به مجلس منتهی می‌شد، بستند.
آزادی‌خواهان در سنگرهای خود آماده‌باش بودند. چون خبر به آیت‌اللَّه
بهبهانی و طباطبایی رسید، به سرعت خود را به مجلس رسانیدند تا شاید از وقوع
حادثه جلوگیری کنند.
ناگهان کُلُنل لیاخوف روسی، فرمانده قشون محمدعلی
شاه، فرمان داد توپ‌ها از هر سو به سمت مجلس به شلیک بپردازند. جنگ سختی در
گرفت و عده‌ی زیادی کشته شدند. پس از آن، شاه، دستور تبعید آیت اللَّه
بهبهانی و حصرِ آیت اللَّه طباطبایی و نیز قتل عده‌ای از آزادی خواهان را
صادر کرد. بدین ترتیب، مشروطه‌ی اول ایران پس از دو سال از میان رفت و
دوره‌ی استبداد صغیر آغاز گشت. تولّد (امیرخسرو دهلوی) شاعر پارسی‌گو (631 ش)
امیرخسرو دهلوی شاعر پرآوازه پارسی گوی هندی، در سال 651 ق در شمال غربی هند به دنیا آمد و از جوانی، استعداد خود را در زمینه شعر نشان داد. امیرخسرو علاوه بر تسلط بر ادبیات و موسیقی ایرانی و هندی، با زبان‌های عربی و ترکی نیز آشنا بود. اطلاعات وسیع و مهارت او باعث شد تا در زمره پرکارترین شاعران ادب فارسی به شمار آید. از امیرخسرو دهلوی، آثار متعددی به یادگار مانده که هشت مثنوی و پنج دفتر شعر از آن جمله است. دهلوی در این مثنوی‌ها، شدیداً تحت تأثیر نظامی، شاعر شهیر ایرانی بوده است. وی به حق، بزرگ‌ترین شاعر پارسی گوی هند و صاحب قریحه و اشعار بسیار است.
آغاز تخلیه ایران از قوای اشغالگر روس (1325 ش)
در جریان جنگ جهانی دوم، ایران توسط متفقین اشغال شده و پس از اتمام جنگ، هنوز این نیروها در کشور حضور داشتند. پس از مدتی، توافق شد که این نیروها از ایران خارج شده و کشور را تخلیه نمایند. اما شوروی علی‌رغم امضای توافقنامه، مایل به خروج نبود. بنابراین دولت ایران شکایتی را تسلیم سازمان ملل کرد و خواستار تخلیه ایران از قوای متجاوز روس گردید. سرانجام این نیروها از اوایل سال 1325 ش، راهی کشور خود شده و ایران را تخلیه نمودند.
درگذشت پروین دخت یزدانیان، بازیگر سینما و تلویزیون (1391 ش)
پروین‌دخت یزدانیان (۱۳۰۲، نجف آباد - ۵ فروردین ۱۳۹۱، نجف آباد)، بازیگر ایرانی سینما و تلویزیون بود. یزدانیان مادر کیومرث پوراحمد کارگردان مطرح سینمای ایران بود. وی از سال ۱۳۷۰، با ایفای نقش بی‌بی در سریال تلویزیونی قصه‌های مجید به کارگردانی کیومرث پوراحمد پا به عرصه بازیگری نهاد. [۱] سپس در سال ۱۳۷۱ با بازی در فیلم‌های صبح روز بعد و شرم وارد سینما شد. یزدانیان برای بازی در فیلم صبح روز بعد، برنده دیپلم افتخار بهترین بازیگر نقش دوم زن از یازدهمین جشنواره فیلم فجر شد. از دیگر کارهای وی می‌توان به نان و شعر (۱۳۷۲)، مهریه بی بی (۱۳۷۳)، خواهران غریب (۱۳۷۴)، شب یلدا (۱۳۷۹) و سریال سرنخ اشاره کرد.
درگذشت "شاه عباس صفوی" در بهشهرِ مازندران (1038 ق)
دوره‌ی حکومت شاه عباس، پادشاه معروفِ صفویه، به دلیل وجود دانشمندان، علما و هنرمندان برجسته، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. بنای مسجد امام و میدان نقش جهان، ایجاد تونِلی در کوهرنگِ اصفهان برای انتقال آب کارون به زاینده رود، تأسیس مرکز تجارت ابریشم، احداث راه کاروان‌های تجارت ابریشم از طریق اصفهان و نیز ساخت کاروانسراهای فراوان و ایجاد واحد پول جدید در سراسر کشور از جمله اقدامات شاه عباس صفوی به شمار می‌روند. با وجود همه‌ی این کارها، او پادشاهی قسّی‌القلب و سنگدل بود و کشتارهای فراوانی کرد. شاه عباس صفوی سرانجام پس از 42 سال سلطنت، در 59 سالگی درگذشت و در قم به خاک سپرده شد.
قتل "میرزا جهانگیر خان شیرازی" به دستور محمدعلی شاه قاجار (1326 ق)
میرزا جهانگیر خان شیرازی در سال 1292 ق در شیراز به دنیا آمد. در 1311 ق در مدرسه‌ی دارالفنون در تهران به تحصیل علوم و فنون جدید پرداخت و یکی از دانشمندان زمان گردید. در این هنگام بود که نهضت آزادی‌خواهی آغاز شده و او با حضور در جلسات و مجامع مخفیِ این نهضت، با بزرگان سیاسی ایران آشنا گشت. وی در اوایل سلطنت محمدعلی شاه قاجار، روزنامه‌ی صور اسرافیل را راه‌اندازی کرد و از مشروطه دفاع نمود. سرانجام پس از اشغال مجلس توسط قوای روس، به دستور محمدعلی شاه، جهانگیر خان به وسیله‌ی قزاقان دستگیر و به باغشاه منتقل شد. در باغشاه او را به همراه ملک المتکلمین به طرزی فجیع به قتل رساندند.
درگذشت آیت‌اللَّه "سیدمحمد حجت کوه کمره‌ای" عالم وفقیه ربانی (1373 ق)
آیت اللَّه سیدمحمد حجت کوه‌کمره‌ای در سال 1310 ق درتبریز به دنیا آمد. پس از فراگیری دروس مقدماتی در زادگاه خود، رهسپار نجف اشرف گردید و از محضر حضرات آیات: سیدمحمد کاظم یزدی، سید ابوتراب خوانساری، شریعت اصفهانی، میرزای نایینی، سیدمحمد فیروزآبادی و آقا ضیاءعراقی بهره جست و در اندک مدتی به درجه‌ی عالی اجتهاد نایل گردید. ایشان درسال 1349 ق رسماً در قم رحل اقامت افکند و ضمن حضور در درس آیت‌اللَّه شیخ عبدالکریم حائری، خود به تدریس فقه و اصول پرداخت. پس از درگذشت آیت اللَّه شیخ عبدالکریم حائری، آیت اللَّه حجت کوه کمره‌ای به همراه حضراتِ آیاتِ عظام: سیدمحمدتقی خوانساری و سید صدرالدین صدر به ریاست امور حوزه‌ی دینی دست یافت و هر سه بزرگوار، به عنوان مراجع ثلاث یا سه گانه شهرت یافتند. مدرسه‌ی مشهور حجتیه از آثار ماندگار این عالم ربانی است. سرانجام، آیت اللَّه حجت کوه کمره‌ای، در 62 سالگی رحلت نمود و بنا به وصیت ایشان، در مدرسه حجتیه‌ی قم مدفون گردید.
آغاز حکومت سلسله بوربون‌ها در فرانسه (1589 م)
در تاریخ بیست و پنجم مارس 1589 م و هم‌زمان با به قدرت رسیدن هانری چهارم، حکومت سلسله بوربون‌ها در کشور فرانسه آغاز شد. بوربون‌ها یکی از خاندان‌های مقتدر و نیرومند اروپایی بود که در برخی از کشورهای اروپا نظیر اسپانیا، فرانسه و... حکمرانی کردند. نام این خاندان از قلعه بوربون در فرانسه اخذ شده است. مؤسس این خاندان، روبر، پسر لویی چهارم بود. دو قرن پس از وی، این خاندان در نیمه قرن شانزدهم میلادی بار دیگر احیا شد و هانری چهارم به تخت پادشاهی نشست. هانری چهارم، خود، پروتستان مذهب بود، ولی برای سلطنت بر کشوری که اکثریت مردم آن کاتولیک بودند، مذهب کاتولیک را پذیرفت و در سال 1594 م تاج گذاری کرد. با این حال، وی آزادی و امنیت پروتستان‌ها را نیز تامین کرد و نام نیکی در تاریخ فرانسه از خود بر جای گذاشت. دوران سلطنت برخی از سلاطین بوربون، بسیار طولانی بود به طوری که تنها نوه هانری چهارم با عنوان لویی چهاردهم و پس از وی، لویی پانزدهم، مجموعاً بیش از 130 سال از طول دوران دویست ساله حکومت بوربون‌ها را به خود اختصاص دادند. آخرین پادشاه این سلسله لویی شانزدهم بود که در جریان انقلاب فرانسه در 21 ژانویه سال 1793 م، اعدام شد. با اعدام لویی شانزدهم، پادشاهی بوربون‌ها در فرانسه خاتمه یافت و جمهوری اول فرانسه شکل گرفت.
امضای قرارداد تأسیس "بازار مشترک اروپا" (1957 م)
در بیست و پنجم مارس 1957 م قرارداد تأسیس جامعه اقتصادی اروپا یا بازار مشترک اروپا در رُم پایتخت ایتالیا بین نمایندگان کشورهای فرانسه، آلمان غربی، ایتالیا، بلژیک، هلند و لوکزامبورگ به امضا رسید. هدف از تشکیل این جامعه، ایجاد اتحادیه گمرکی میان کشورهای عضو برای از بین بردن تعرفه‌های گمرکی بود که به دنبال آن مبادلات کالا، نیروی کار، سرمایه و خدمات نیز به صورت آزاد بین کشورهای عضو انجام می‌شد. از این رو، کشورهای عضو این جامعه، با یک جدول زمانبندی شده، تعرفه‌های گمرکی بین یک‌دیگر را تا سال 1968 م به کلی لغو کردند و رفت و آمد اتباع این کشورها و کار اتباع هر کشور عضو در کشور دیگر آزاد شد. به عبارت دیگر منظور از این پیمان، برداشتن موانع بازرگانی، ترویج جریان آزاد سرمایه و تسهیل تردد کارگران میان کشورهای عضو بود. یکْنواخت سازی نرخ دستمزد کارگران، ایجاد روش‌هایی برای تأمین اجتماعی و تجدید حیات صنایع به وسیله یک بانک سرمایه‌گذاری از دیگر اهداف این پیمان به حساب می‌آمد. جامعه اقتصادی اروپا، مقدمه‌ای برای تشکیل اتحادیه اروپا در سال 1992 م بود.
خروج نیروهای شکست خورده امریکا از سومالی در شرق افریقا (1994 م)
به دنبال سرنگونی دولت محمد زیادباره دیکتاتور وابسته کشور سومالی توسط گروه‌های مخالف در سال 1991 م، نیروهای امریکایی به بهانه پایان دادن به شورش‌های سومالی و در واقع برای روی کار آوردن دولتی دست نشانده، در دسامبر 1992 م وارد این کشور شدند. در حالی که گروه‌های فاتح در مورد تشکیل یک دولت ائتلافی به توافق نرسیده و این خود منجر به جنگ داخلی شده بود، حضور سربازان امریکایی در قالب نیروهای پاسدار صلح سازمان ملل نیز با مقاومت نیروهای سومالیایی مواجه گردید. استدلال وزارت دفاع امریکا موسوم به پنتاگون و سازمان جاسوسی این کشور، سیا، این بود که در مدت زمان کوتاهی، حکومت مطلوب امریکا را بر سومالی حاکم خواهند ساخت. اما شبه نظامیان سومالی علیه نیروهای نظامی امریکا وارد جنگ شدند. و این درگیری‌ها، خسارات بیشتری به کشور وارد آورد. از آن طرف، اشغال‌گران امریکایی در طول اشغال نظامی سومالی و مبارزه با مردم و نیروهای شبه نظامی این کشور، متحمل تلفات زیادی شدند که این امر با مخالفت افکار عمومی امریکا مواجه گردید و در نتیجه کنگره امریکا از کاخ سفید خواست تا ارتش امریکا را از سومالی خارج کند. سرانجام بیل کلینتون، رئیس جمهور وقت ایالات متحده، در تاریخ 25 مارس 1994 م، فرمان خروج نیروهای امریکایی از این کشور افریقایی را صادر کرد و امریکا بدون به دست آوردن نتیجه مطلوب، با ذلت خاک سومالی را ترک نمود.
روز ملی "یونان"
یونان کشوری در جنوب شرقی اروپا و بر کرانه شمالی دریای مدیترانه واقع شده است. نظام سیاسی یونان جمهوری است و واحد پول آن "دراخما" بود که با رواج یافتن پول واحد اروپائی، یورو جای‌گزین آن گردید. اکثریت مردم یونان ملّیت یونانی داشته و به زبان یونانی جدید صحبت می‌کنند. 25 مارس، یادآور آغاز نبرد آزادی‌بخش مردم یونان علیه عثمانی در سال 1821 م، به نام روز ملّی نام گذاری شده است. یونان یکی از قدیمی‌ترین تمدن‌های جهان است که از هزار سال قبل از میلاد واحدهای مسکونی و سیاسی در آن تشکیل شده بود. 338 سال قبل از میلاد، پادشاه مقدونیه، یونان را ضمیمه امپراتوری روم گرداند. امپراتوری عثمانی از سال 1456 م دوران تسلط چهارصد ساله خود را بر این کشور آغاز کرد. از سال 1821 م، قیام یونانی‌ها علیه عثمانی، با حمایت برخی دولت‌های اروپایی به ویژه روسیه، فرانسه و انگلیس آغاز شد و سرانجام، در سوم فوریه سال 1830، یونان باحکومت پادشاهی به استقلال دست یافت. یونان در طول قرن نوزدهم، درگیر نزاع‌های داخلی و جنگ‌های خارجی بود و با اعلام پایان حکومت سلطنتی در 1973، آرامش در این کشور حاکم گردید.
قتل "ملک‌المتکلمین" دانشمند و روشنفکر مشروطه‌خواه به فرمان شاه‌قاجار (1326 ق)
حاج
میرزا نصراللَّه مَلِکُ المُتِکَلِّمین در رجب سال 1277 ق در اصفهان به
دنیا آمد. در 22 سالگی به مکه رفت و در بازگشت، به هندوستان عزیمت نمود. در
هندوستان کتابی به نام "مِنَ الخَلقِ اِلی الحَق" برای بیدار ساختن
مسلمانان تصنیف کرد. پس از انتشار این کتاب، انگلیسی‌ها او را از هندوستان
اخراج نمودند.
از آن پس به ایران آمد و در نهضت مشروطه با خطابه‌های خود به
آگاهی بخشی مردم پرداخت. ملک‌المتکلمین که از خطبا و وعاظ مشهور دوره‌ی
انقلاب مشروطیت به شمار می‌رود، در همان روزی که مجلس شورای ملی، به فرمان
محمدعلی شاه قاجار به توپ بسته شد، دستگیر و به دستور شاه، به قتل رسید.
برخی دیگر از رویدادهای 25 مارس
1634: کلنی انگلیسی مریلند در آمریکای شمالی تاسیس شد. لُرد بالتیمور دوم با فرستادن مهاجر از انگلستان موفق به ایجاد این کلنی که اینک یکی از ایالات فدراسیون آمریکاست شده بود.
1807: قانون منع تجارت برده در قلمرو انگلستان به اجرا درآمد ولی اصطلاح «صاحب» تا نیمه قرن بیستم در هندوستان به گوش می خورد. انگلیسی ها پس از استقرار در هند، مردم این کشوررا وادار کرده بودند که آنان را «صاحب» خطاب کنند و از این کار سود روانی می جستند.
1941: دولت پادشاهی یوگوسلاوی به محور (اتحادیه آلمان، ایتالیا و ژاپن) پیوست و با همین کار گور خودرا حفر کرد.
1957: پیمان رم تصویب شد و جامعه اقتصادی اروپا (بازار مشترک اروپایی) را و در آن زمان مرکب از کشورهای ایتالیا، آلمان غربی، هلند، فرانسه، بلژیک و لوکزامبورگ بنا نهاد که پس از دهها سال تبدیل به اتحادیه اروپا و فراگیر شده است.
1900: حزب سوسیالیست ایالات متحده آمریکا در شهر ایندیاپولیس تاسیس شد.
1994: دولت آمریکا نیروهای نظامی خود را از سومالی خارج ساخت.
2002: در منطقه وسیعی در افغانستان و شمال پاکستان زلزله روی داد و بیش از هزار تن را کشت.
برای مشاهده مجله شبانه اینجا کلیک کنید