به گزارش باشگاه خبرنگاران کرمانشاه
روستای هرسم در 35 کیلومتری شهر اسلام‌آباد غرب و 90 کیلومتری کرمانشاه واقع شده است و دارای آب و هوای آن معتدل و خشک است و مردم روستای سراب هرسم به زبان کردی و گویش زنگنه سخن می‌گویند.
این روستا در دامنه کوهستان، مناظر و چشم‌اندازهای طبیعی جذاب و زیبایی دارد، فضاهای داخل روستا و پیرامون آن جلوه‌گاه مناظر بدیع و شورانگیز است و در 15 کیلومتری روستا، بنای زیارتگاه امامزاده حسن (ع) وجود دارد که اطراف این بنا نیز بسیار سرسبز و زیبا است
تپه چغاگاوانه با ارتفاعی در حدود 25متر در وسط شهر اسلام‌آباد غرب و در میان خانه‌های مسکونی در شمال رودخانه برف آباد قرار دارد. 9 قسمت از 10 قسمت تپه ضمن خیابان‌کشی و خانه‌سازی از بین رفته است.
وسعت کنونی تپه چغاگاوانه امروزه در حدود 10هزار مترمربع است و در کاوش‌های انجام شده در تپه دو طبقه مختلف پیدا شده که حدود 100 تا 150 سال با هم اختلاف زمانی دارند که ساختمان هر دو طبقه با خشت خام بنا شده و تنها بر حسب ضرورت گاهی از آجر برای کف اتاق‌ها و پلکان‌ها استفاده کرده‌اند. اتاق‌های طبقه اول وابسته به طبقه پائینی بوده و در ظاهر ساکنان طبقه اول با اندک دخل و تصرفی از اتاق‌های طبقه بالا استفاده می‌کرده‌اند.
از نظر اصول فنی ساختمان طبقه دوم پیشرفته‌تر از طبقه اول است و در مرکز هر طبقه اتاق بزرگی با 5پنج درگاه ورودی وجود دارد که این اتاق‌ها در طبقه نخست یک درگاه بیشتر وجود ندارد. متاسفانه این میراث فرهنگی ماندگار و ناب در شهرستان اسلام‌آباد غرب مغفول واقع شده و می‌توان گفت به همین سبب ارزش خود را به نحوی از دست داده است.
این آتشکده در سه کیلومتری روستای قلعه شیان از توابع دهستان شیان شهرستان اسلام‌آباد غرب واقع شده که در سال 1384 مورد کاوش قرار گرفت. آتشکده شیان در ابعاد 14.5متر است که با استفاده از مصالح لاشه سنگ و ملات گچ ساخته شده است.
این چهارتاقی همانند سایر چهارتاقی‌های هم عصر خود از چهار پایه مکعب مستطیل جدا از هم تشکیل شده که در زمان خود تاق‌هایی از دو سو آنها را به یکدیگر مرتبط کرده و گنبدی مدور اجزاء این مجموعه را به هم پیوند می‌داده است. در محل تلاقی اجزاء داخلی این پایه‌ها، گوشه‌هایی به طول و عرض متوسط 70 سانتیمتر ایجاد شده که در سطوح بالاتر، در داخل آنها گوشواره پایه گنبد قرار می‌گرفته است.
در داخل فضای چهارتاقی، سکویی به ابعاد 3.15 در 3.15 متر، تعدادی پایه‌گچی با تزئینات قاشقی و صندوقچه‌های گچی وجود دارد. در حد فاصل پایه‌ها، ورودی‌هایی در چهار جهت اصلی قرار دارد که همانند بسیاری از چهارتاقی‌های دوره ساسانی به راهرو طواف پشت جرزها مرتبط می‌شوند. به عقیده کاوشگران این آتشکده طی چهار مرحله ساخته شده که مرحله اول تا سوم متعلق به دوره ساسانی و مرحله چهارم مربوط به اوایل دوره اسلامی است.
متاسفانه این اثر تاریخی نیز به دلیل عدم تحصیص اعتبار با 400 متر مکعب سیمان پوشیده شده و گردشگران قادر به بازدید از این میراث فرهنگی نیستند./س