مراسم سنتی مربوط به این جشن ملی از دیرباز در فرهنگ سنتی مردمان ایران زنده نگاه داشته شده است.
واژه «چهارشنبه‌سوری» از دو واژه چهارشنبه نام یکی از روزهای هفته و سوری که در زبان کردی و پشتو و چند زبان دیگر ایرانی به معنی «سرخ» است ساخته شده که اشاره به سرخی آتش دارد.
مراسم باستانی چهارشنبه سوری به عنوان یکی از جشن‌های دیرینه و باستانی ایرانیان است که از گذشته‌های دور در میان ایرانیان رایج بوده است.
ایرانیان از گذشته‌های دور همزمان با نزدیک شدن به روزهای پایانی سال جشن نوروز را از چهارشنبه آخر سال آغاز می‌کنند و این جشن و پایکوبی را تا روز سیزده بدر سال جدید ادامه می‌دهند.
بازار در این شب چراغانی و زیور بسته و سرشار از هیجان و شادمانی کودکان و جوانان می‌شود و خرید وسایل نو نیز آیین ویژه‌ای را نوید می‌دهد.
مردم با نزدیک شدن به روزهای پایانی سال با شور و شوق خاصی در نقاط مختلف شهر به خرید مشغول هستند و خود را برای جشن نوروز آماده می‌کنند.
ایرانیان سرشار از ذوق برای خرید آجیل چهارشنبه سوری، شکلات و لباس نو برای خود و کودکان در بازارهای شهر مشغول خریدند و قصد دارند با پوشیدن لباس‌های نو در سال تحویل آغاز فصل بهار را جشن بگیرند.
در مراسم سنتی چهارشنبه سوری ایرانیان رسم و رسومات خاصی دارند و با برپایی آتش در این روز این رسم را زنده نگه می‌دارند.
در چهارشنبه آخر سال مردم استان زنجان نیز همانند رسم و رسومات گذشته و پخت شیربرنج و با دور هم جمع شدن این سنت قدیمی را برپا می‌کنند.
همچنین در این مراسم افراد خانواده با دور هم جمع شدن و خوردن آجیل چهارشنبه آخر سال این رسم را به کودکان نیز نشان می‌دهند تا این سنت دیرینه سال‌ها پابرجا و به یادگار بماند.
رسمی که از قدیم در بین ایرانیان متداول است تهیه و خوردن آجیل چهارشنبه سوری است که به گفته بعضی‌ها این آجیل شور و شیرین مانند آجیل مشکل گشاست.
از گذشته‌های دور مرسوم بوده که پدران برای نوعروسان و خواهران خود عیدی سال جدید را در این روز به هدیه می‌برند و این سنت نیز از گذشته‌های دور به یادگار مانده است.
آیین چهارشنبه سوری تنها به آتش افروزی بسنده نمی‌شود خانه تکانی پیش از چهارشنبه سوری، خریدن آینه و لباس نو، چراغانی، فراهم کردن و خوردن آجیل هفت مغز، ریختن آب به گوشه و کنار خانه، تخم مرغ شکستن، شال اندازی، قاشق‌زنی، گفتن آرزوها به آب روان، یاری خواستن از «چهارشنبه خاتون»، پختن آش ویژه چهارشنبه سوری و… از دیگر رسم و رسومات چهارشنبه آخر سال است.
*استفاده از مواد آتشزای خطرناک در چهارشنبه آخر سال
امروز عده‌ای از مردم به ویژه جوان‌ها با استفاده از وسایل و آتش بازی‌های خطرناک چهارشنبه آخر سال را با درد و غم همراه می‌کنند.
تعدادی از جوانان کشورمان در برخی موارد از روی ناآگاهی به اقداماتی دست می‌زنند که جز پشیمانی عایدی ندارد و خطرات بسیاری را بر خود و خانواده تحمیل می‌کنند.
در این میان والدین و خانواده‌ها نقش بسزایی در آگاهی فرزندان و ایجاد فرهنگ سازی مناسب دارند حتی رسانه‌های کشورمان نیز با نزدیک شدن به چهارشنبه آخر سال توجه زیادی به خطرات احتمالی ناشی از استفاده از مواد آتشزا و انفجاری نشان می‌دهند.
ایجاد فرهنگ مناسب توسط رسانه‌ها و آموزش فرهنگ صحیح در مدارس برای دانش‌آموزان از دوران کودکی شاید راه حل این مشکل باشد.
امروز جوانان بسیاری در روز چهارشنبه سوری و حتی در روزهای قبل از آن نیز با ایجاد سر و صدا و استفاده از مواد آتشزا برای مردم مشکلاتی را ایجاد می‌کنند.
بهتر نیست جوانان و سرنوشت‌سازان کشورمان با قدری تامل در عواقب این کارها آینده خود را به تیرگی منجر نکنند و خود و خانواده تا پایان عمر با حسرت زندگی نکنند.
این روزها استفاده از مواد آتشزای خطرناک و غیرمجاز توسط نسل جوان افزایش داشته و کشف مواد محترقه و آتشزای خطرناک توسط ماموران انتظامی گواه این موضوع است.
*تشدید برخورد با فروشندگان مواد محترقه در زنجان
جانشین فرمانده انتظامی استان زنجان در گفت‌وگو با خبرنگار فارس بیان داشت: در راستای پیشگیری از بروز خطرهای احتمالی مواد محترقه و منفجره در روزهای پایانی و چهارشنبه آخر سال طرح تشدید برخورد با تهیه و توزیع کنندگان مواد محترقه در دستور کار یگان‌های انتظامی استان زنجان قرار گرفته است.
مراد جعفری خاطر نشان کرد: پلیس برای جلوگیری از وارد آمدن خسارت جانی و مالی به شهروندان ناشی از استفاده از مواد محترقه در چهارشنبه آخر سال طرح‌های مختلفی را به اجرا در آورد.
جانشین فرمانده انتظامی استان زنجان اذعان داشت: پلیس اطلاعات امنیت استان در سال جاری در راستای مبارزه با تهیه و توزیع انواع مواد محترقه موفق شده از قاچاقچیان و سودجویان 3 میلیون و 30 هزار و 276 عدد انواع مواد محترقه را طی چند عملیات مختلف در سطح استان زنجان کشف کند.
این مسئول در ادامه درج پیام‌های آموزشی، برگزاری نمایشگاه‌های آگاه‌سازی، کلاس‌های آموزشی ویژه چهارشنبه آخر سال، برگزاری همایش‌ها و میزگردها را از حوادث تلخ چهارشنبه آخر سال توسط فرماندهی انتظامی استان زنجان اجرا می‌شود.
جعفری اضافه کرد: اتاق فکر، ارائه هشدارهای لازم و مبارزه با تهیه و توزیع کنندگان انواع مواد محترقه را از جمله اقداماتی دانست که در راستای پیشگیری از حوادث تلخ چهارشنبه آخر سال توسط فرمانده انتظامی استان زنجان اجرا می‌شود.
* استراتژی پلیس در چهارشنبه آخر سال خانواده محوری است
وی در ادامه استراتژی پلیس در چهارشنبه آخر سال را خانواده محوری اعلام کرد و ابراز داشت: والدین حرکات و رفتار فرزندان خود را کنترل و آنها را در استفاده از اینگونه مواد پرخطر آگاه سازند تا شاهد بروز حوادث تلخ در روزهای پایانی سال نباشیم.
امید است امسال مردم به ویژه نسل جوان کشورمان با ایجاد تفریحات و جشن‌های سالم چهارشنبه آخر سال را به سلامتی جشن بگیرند تا این روز شاد برای مدت‌ها در خاطره همه بماند.