به گزارش باشگاه خبرنگاران سمنان، مجری طرح نمک‌زدایی و انتقال آب از دریای خزر به فلات مرکزی شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران گفت: تنها ایراد محیط زیست به طرح انتقال آب دریای خزر، مشکل برگشت پساب ها است.
محمد رهبری در جمع خبرنگاران سمنانی، تصریح کرد: با انتقال آب خزر به فلات مرکزی و استان سمنان، نه سطح دریا با افت مواجه می شود و نه شوری خزر افزایش می یابد؛ چرا که بیش از یک هزار میلیارد تن نمک در دریای خزر وجود دارد وحجم آب منتقل شدهو نمک ایجاد شده در اثر شیرین سازیآن رقمی بسیار بسیار ناچیزی است.فلذا باید در اجرای این طرح بگونه ای طراحی کنیم که نمک تولید شده بصورت متمرکز و در جایی خاص جمع نشده و همزمان میزان پخش آب را وسیع تر کنیم.
وی با اشاره به اینکه ایران در یک منطقه خشک و کم آب قرار دارد،به ضرورت ها و نیاز به اجرای طرح هایی از این دست اشاره کرد و افزود: جدای از کمبود منابع آبی و میزان پایین بارندگی در ایران،توزیع بارندگی ها در کشور ما نیز نامناسب است بطوری که 75 درصد از بارندگی های کشور در 15 درصد از خاک ایران انجام می شود. ضمن اینکه در ناحیه فلات مرکزی و استان هایی نظیر خراسان شمالی ،جنوبی ، سمنان، یزد، بخش هایی از استان اصفهان و ... میزان نزولات آسمانی بسیار پایین است و میانگین بارش در این ناحیه 120 میلی متر است که 40 درصد از میزان متوسط بارندگی در کشور پایین تر است و این درحالی است که متوسط بارندگی ها در کشور ما نیز حدود 40 درصد کمتر از متوسط جهانی است و همه اینها حکایت از ضرورت اجرای این طرح در ناحیه فلات مرکزی دارد.
وی با اشاره به ظرفیت های موجود در استان سمنان ،گفت: این استان ،ظرفیت ها و پتانسیل بالایی در بخش های صنعتی و کشاورزی دارد و از طرفی ضرورت تامین آب شرب جمعیت بیش 600 هزار نفری استان و وجود استعدادهای منطقه ای و موقعیت ویژه استان در نزدیکی پایتخت و قرارگرفتن در مسیر تهران- مشهد و دسترسی به راههای ارتباطی ریلی و زمینی، همه و همه ایجاب می کند برای تامین آب استان چاره ای اندیشیده شود. از طرفی برای توسعه بیشتر استان نیاز به فراهم کردن زیرساخت های لازم است و مهمترین این زیرساخت ها نیز تامین آب است.
رهبری با بیان اینکه تنها بخش ناچیزی از منابع و نیازهای آبی در استان های کویری نظیر استان سمنان، از آب های سطحی تامین می شود، تصریح کرد: نیازهای آبی استان عمدتا از آب های زیرزمینی تامین می شود و درحال حاضر سالانه 950 میلیون مترمکعب از منابع آب زیرزمینی استان که بیش از ظرفیت آبخوان ها است،برداشت می شود و از همین رو با افت آبخوان ها در استان روبرو هستیم.
مجری طرح نمک‌زدایی و انتقال آب از دریای خزر به فلات مرکزی با بیان اینکه بحث تامین منابع آبی استان یکی از مهمترین دغدغه های مسوولان است، تصریح کرد: برای تامین آب دو راهکار پیش روی ما است. یکی بهره گیری از آب های متعارف که آب های سطحی نظیر رودخانه ها، چشمه ها ،آبهاي زيرزميني و ... را شامل مي شود.و راهکار دوم استفاده از آب های نامتعارف نظیر آب های مصنوعی و پساب ها و استفاده از شورآب ها است که سال ها است در دنیا و از جمله در کشورهای حاشیه خلیج فارس انجام می شود بطوری که کشورهای حواشی خلیج فارس بزرگترین مصرف کنندگان آب های نامتعارف هستند.
وی با بیان اینکه سهم ایران از آب های متعارف ناچیز است،افزود: درحال حاضر گرایش کشور به سمت استفاده از آب های نامتعارف است و درحال حاضر آب مورد نیاز هموطنان مان در سواحل خلیج فارس از طریق دستگاه های آب شیرین کن و آب های نامتعارف تامین می شود.فلذا اجرای این طرح در استان سمنان و انتقال آب خزر به فلات مرکزی طرح پیچیده ای نیست و در کشور پیش از این انجام شده است و این که در برخی جاها مطرح می شود که این طرح اجرایی نمی شود بحث غیرکارشناسی است.
رهبری با بیان اینکه یکی از راهکارها برای تامین آب شرب و بخش صنعت استان های فلات مرکزی، استفاده از آب دریای خزر است،گفت: در همین راستا طرح انتقال آب خزر به فلات مرکزی در سفرهای استانی دولت پیشین به تصویب رسید.
وی ادامه داد: در این طرح قرار است درگام اول 200 میلیون متر مکعب آب از دریای خزر، شیرین سازی شده و برای نیازهای بخش شرب و صنعت به استان سمنان منتقل شود.
رهبری ادامه داد: طول خط انتقال آب به استان سمنان، 184 کیلومتر با قطر اسمی 1400 میلیمتر یا 56 اینچ است.
مجری طرح نمک‌زدایی و انتقال آب از دریای خزر به فلات مرکزی شرکت آب و نیرو ، گفت: انتقال آب از طریق هشت ایستگاه پمپاژ صورت می گیرد و سه نیروگاه برق آبی به ظرفیت 56 مگاوات ساخته خواهد شد. آب در جنوب البرز از ارتفاع 2300 متر منتقل شده و در ارتفاع 1100 تا 1300 متر مصرف می شود. مسیر انتقال به گونه‌ای دیده شده که کمترین تخریب اثرگذاری روی محیط زیست را داشته باشد.
رهبری با تاکید بر اینکه از 184 کیلومتر خط انتقال، حدود 140 کیلومتر از مسیر باز شده استفاده می‌شود گفت: 100کیلومتر از مسیر انتقال در مسیر خط نفت نکا – ری و 40 کیلومتر نیز روی خط انتقال آب از چشمه روزیه به سمت شهمیرزاد و سمنان اجرا می‌شود و سپس از طریق دو شاخه به شهرهای غربی و شرقی استان منتقل می شود و در مسیر انتقال نیاز چندانی به تعریض مسیر وجود ندارد.
وی با بیان اینکه دولت موظف به تامین آب شرب مورد نیاز شهروندان است، اظهار کرد: هزینه های انتقال آب برای مصارف شرب توسط دولت تامین می شود اما آب مورد نیاز بخش صنعت با سرمایه‌گذاری صنایع تامین می‌شود و وزارت نیرو در این حوزه مشارکت نخواهد کرد.
وی با اشاره به اینکه طرح انتقال آب از دریای خزر به فلات مرکزی ایران در راستای تامین آب مورد نیاز استان های سمنان، خراسان رضوی، خراسان جنوبی، یزد و بخش‌هایی از سمنان، و...اجرایی می شود افزود: این طرح در لایحه بودجه سال 91و 92 تحت عنوان بودجه برای مطالعه و اجرا به مجلس تقدیم شد که در مجلس و در هر دو سال واژه اجرا حذف شد تا مطالعات با حساسیت بیشتری انجام شود . و شرکت مجری نیز براساس این تکلیف کار مطالعات طرح را انجام داد و با توجه به تغییر دولت و حساسیت بالای مدیران دولت تدبیر و امید کارمطالعاتی طرح با حساسیت بیشتر ادامه یافت.
رهبری از بهره گیری از مجرب ترین مشاوران و کارشناسان در اجرای این پروژه ملی خبر داد و افزود: شرکت توسعه آب و نیرو به عنوان متولی این طرح با استفاده از شاخص ترین کارشناسان بطور جدی پیرامون اثرات زیست محیطی اجرای این طرح مطالعه کرده و در اجرای آن می کوشد مشکلات زیست محیطی به حداقل ممکن برسد.
مجری طرح نمک‌زدایی و انتقال آب از دریای خزر به فلات مرکزی شرکت آب و نیرو ادامه داد: در حال حاضر اثرات زیست محیطی این طرح بصورت جدی مطالعه شده، بازخوردها دریافت و اثرات زیست محیطی تفصیلی طرح نیز انجام و در اختیار سازمان محیط زیست قرار گرفته است.
مجری طرح نمک‌زدایی و انتقال آب از دریای خزر به فلات مرکزی شرکت آب و نیرو با تاکید بر لزوم رعایت اصول محیط زیستی گفت:برای نخستین بار قراردادی با مرکز اکولوژی خزر بستیم که براساس آن 164 پارامتر از دریای خزر اندازه گیری می شود و یک محدوده 45 کیلومتری در ساحل برای نمونه گیری لحاظ شده است؛ چنین مطالعاتی برای نخستین بار است که در حوزه دریای خزر صورت می گیرد.
وی، گفت: رعایت ملاحظات زیست محیطی از جنبه های دریای خزر،در سواحل دریا، در مقصد طرح، مناطق جنگلی و غیر جنگلی مسیر انتقال و... مدنظر ما است و در این راستا جلسات بررسی مطالعات با کارشناسان محیط زیست برگزار شده و تمامی الزامات محیط زیست و توصیه های زیست محیطی کارشناسان این سازمان مورد استقبال و استفاده قرار گیرفته و در اجرای طرح لحاظ خواهد شد.ضمن اینکه درحال حاضر تنها موضوع مورد بحث در این پروژه بحث برگردندان آب به دریا با غلظت بالا است.
مجری طرح نمک‌زدایی و انتقال آب از دریای خزر به فلات مرکزی شرکت آب و نیرو تصریح کرد: برای شیرین سازی و انتقال آب از سیستم شیرین سازی آب RO با راندمان 50 درصد استفاده می کنیم. این سیستم توجیه اقتصادی دارد و پس از برداشت آب و شیرین سازی، 50 درصد آب با غلظت دو برابر به دریا برمی گردد و این درحالی است که آب را با غلظت 13 گرم در لیتر از دریا برداشت می‌کنیم.
رهبری با تاکید بر اینکه حساسیت موجود به خاطر بسته بودن اکوسیستم خزر است، گفت: در سیستم RO مسائل محیط زیست رعایت می‌شود و در حال حاضر سازمان محیط زیست خواهان رسیدن تفاوت غلظت آب به کمتر از یک درصد در فاصله 200 متری است.حساسیت محیط زیست به جا است و ما نیز در وزارت نیرو این حساسیت را درک می کنیم.
وی در ادامه با تمجید از دغدغه های زیست محیطی کارشناسان،مدیران رسانه ها و آحاد مردم،گفت: وجود این حساسیت که در نهایت به سود مردم و کشور است،حکایت از فرهنگ بالای مردم ما دارد .
وی اضافه کرد: ما خود را موظف به رعایت ضوابط محیط زیست می دانیم،افزود: حساسیت سازمان حفاظت محیط زیست در این طرح به پساب ها و بازگشت آن ها به دریا است.وگرنه این بحث که برداشت آب باعث افت سطح و یا شوری آب خزر می شود غیرکارشناسی است چرا که میزان برداشت آب با گنجایش آب خزر رقم بسیار بسیار ناچیزی است چرا که قرار است سالانه 200 میلیون مترمکعب از خزر برداشت شود و این درحالی است که تنها سالانه رقمی نزدیک به 370 هزار میلیارد از سطح دریا تبخیر می شود.
مجری طرح نمک‌زدایی و انتقال آب از دریای خزر به فلات مرکزی شرکت آب و نیرو با بین اینکه در حال بررسی و ارزیابی طرح جهت تصویب در شورای فنی که مهمترین گلوگاه تصویب طرح ها است،هستیم، تصریح کرد: پیش از این کلیات این طرح به تصویب رسیده است.
وی با یادآوری اینکه، آب منتقل شده قرار است درمصارف شرب و صنعتی مصرف شود،گفت: 25 درصد از این آب در بخش شرب و 75 درصد آن در بخش صنعت به مصرف می رسد. البته انتقال آب برای بخش صنعت منوط به مشارت و سرمایه گذاری بخش صنعت است و دولت در این بخش هزینه ای نخواهد کرد و این مهم در مجوز تخصیص آب نیز قید شده است.
وی در پاسخ به پرسشی پیرامون قیمت تمام شده آب تولیدی نیز گفت: هزینه اجرای طرح براساس اسناد قراردادی و بر مبنای شاخص های قیمت گذاری سه ماهه چهارم سال 91 29 میلیارد ریال است که اگر این قیمت بروز شود رقمی در حدود 30 هزار میلیارد ریال خواهد شد.
وی با بیان اینکه با ایجاد تاخیر در اجرای طرح،قیمت تمام شده نیز افزایش می یابد،گفت: آب در هر منطقه یک قیمت دارد و نمی توان یک قیمت یکسان برای آن در مناطق مختلف تعیین کرد.
رهبری اضافه کرد: قیمت انتقال آب با احتساب همه هزینه ها براساس شاخصه های سال جاری برای هر مترمکعب در استان سمنان 40 هزار ریال معادل 4 هزار تومان است.
مجری طرح نمک‌زدایی و انتقال آب از دریای خزر به فلات مرکزی شرکت آب و نیرو در ادامه ضمن دعوت از صنایع استان برای سرمایه گذاری در این طرح به ضرورت ساماندهی متقاضیان خرید آب در بخش صنعت اشاره کرد و افزود: در حال حاضر با دو شرکت صنعتی در استان برای 250 مترمکعب آب برای مصارف صنعتی قرارداد بسته شده است.
رهبری،ادامه داد: علاوه بر راهکار فروش آب انتقال شده به صنایع مختلف، یک راهکار دیگر وجود دارد که طی آن یک سرمایه گذار در این زمینه قرارداد ببندد و آن سرمایه گذار آب منتقل شده را به شرکت ها و صنایع مختلف استان بفروشد.
وی با اشاره به تجربیات ایران در شیرین سازی و انتقال آب گفت: تاکنون طرح های متعددی در حوزه انتقال آب در کشور انجام شده و شیرین سازی آب و استفاده از آب های نامتعارف نیز در جنوب کشور در حال انجام است بگونه ای که می توان مدعی شد که ایران، این صنعت را بومی کرده است فلذا نباید دغدغه ای در اجرای این طرح داشت تنها مهمترین مانع در سد راه اجرا و عملیاتی شدن این پروژه بحث مشکلات مالی و اعتباری است که اگر این مشگل مرتفع شود، انتقال آب خزر به استان سمنان و دیگر استان ها،نیز عملی می شود.چرا که توان مهندسی، فنی و مدیریتی آن در کشور وجود دارد و تنها چالش پیش روی این طرح مشگل تامین منابع مالی است.
وی در ادامه گفت: در اجرای این پروژه نباید به اعتبارات دولتی اتکاء کرد.سازو کارهای خوبی برای جذب سرمایه گذار وجود دارد که باید از آنها بهره گرفت.
وی در پاسخ به پرسشی پیرامون موضع کشورهای ساحلی دریای خزر در مورد برداشت آب از این حوضه اظهار کرد: هیچ پروتکلی مبنی بر منع برداشت آب به امضای هیچ یک از کشورهای حاشیه دریای خزر نرسیده است و درحال حاضر کشورهایی نظیر ترکمنستان، قزاقستان و کشور آذربایجان که علاوه بر برداشت آب 31 جزیره مصنوعی در دریا نیز ساخته از آب دریا برداشت می کنند و ایران نیز این حق را دارد.
رهبری در خصوص پاسخ به پرسشی پیرامون نقش قرارگاه خاتم الانبیاء در این پروژه، اظهار کرد: قرارگاه خاتم الانبیاء براساس قراردادی در دولت قبل،بعنوان پیمانکار طرح در اجرای طرح همکاری دارد و تلاش زیادی تاکنون داشته و همچنان یکی از گزینه های اصلی برای اجرای پروژه است.البته از آنجا که مجلس محترم رای به اجرای طرح نداده و طرح همچنان در مرحله مطالعه بیشتر است،هیچگونه قراردادی برای اجرا بسته نشده اما با اینهمه قرارگاه خاتم در اجرای این پروژه ملی بعنوان یک ظرفیت بزرگ در کنار وزارت نیرو است.
وی همچنین با اشاره به وجود گسل هایی در مسیر عبور انتقال آب، اضافه کرد: عوارض زمین شناسی راهکار مهندسی دارد و وجود این گسل ،معضلی محسوب نمی شود. ضمن اینکه در طراحی سازه ها بحث گسل ها محاسبه و مورد توجه قرار می گیرد.
وی در پاسخ به پرسشی پیرامون درج خبری در رسانه ها پیرامون آغاز عملیات اجرایی و خرید ورق ها و لوله های مورد نیاز،گفت: این خبر صحت ندارد و ما مجری طرح هستیم و تاکنون دولت هیچ اعتباری برای خرید این اقلام و عملیات اجرایی طرح نداده است./س