اوج این اعزام‌ها که در غالب کاروانهای «راهیان نور» صورت می‌گیرد، اواخر هر سال و در بازه زمانی نیمه اسفند تا نیمه فروردین ماه است.
اگرچه فرهنگ سفر در میان ایرانی‌ها خصوصا در ایامی نظیر نوروز شکل پررنگ‌تری به خود می‌گیرد، اما حضور 4میلیون و 800 هزار نفر بازدیدکننده آن هم از یک منطقه محدود (در جنوب کشور) یک آمار چشمگیر و قابل توجه است که البته بار مسئولیت را نیز بر گرده گردانندگان و برگزارکنندگان بسیار سنگین خواهد کرد.
در آستانه فرارسیدن نوروز 93 که نقطه اوج اعزام راهیان نور است، در گفتگو با سردار یعقوب سلیمانی مسئول سازمان اردویی و گردشگری راهیان نور بسیج مستضعفین به بررسی زوایای مختلف این برنامه بزرگ فرهنگی کشور پرداخته است.
نحوه شکل‌گیری این اردوها، میزان حمایت دولت‌ها، برنامه بسیج برای جلوگیری از حوادث در این سفرها و افزایش دامنه مناطق عملیاتی مورد بازدید و ... ازجمله مواردی است که سعی شده در این گفتگو به آنها پرداخته شود.
* سیر صعودی سالانه در تعداد زائرین راهیان نور
سلیمانی در ابتدای این گفتگو با بیان اینکه راهیان نور از جنس مردم است و خود مردم این حرکت را از زمان دفاع مقدس آغاز کردند، گفت: در دفاع مقدس، رزمندگان که شهید می‌شدند، خانواده شهدا درخواست می‌کردند محل شهادت فرزندانشان را ببینند و جنگ که تمام شد نیز برخی کاروانها به صورت پراکنده به محل شهادت رزمندگان می‌رفتند که در نهایت این کار به یک حرکت فرهنگی تبدیل شد که مورد استقبال جوانان و آحاد مردم قرار گرفت.
وی ادامه داد: هر ساله در تعداد زائرین راهیان نور سیر صعودی داشته‌ایم بطوریکه سال گذشته حدود 4 میلیون و 800 هزار نفر از این مناطق بازدید کردند.
* اردوهای راهیان نور محدود به زمان خاصی نیست
مسئول سازمان اردویی و گردشگری راهیان نور بسیج با بیان اینکه اردوهای راهیان نور در طول سال انجام می‌شود و محدود به زمان خاصی نیست، تصریح کرد: شروع دوره‌های راهیان نور، از اول اردیبهشت ماه و سالروز عملیات بازی دراز در غرب کشور است و تا پایان فروردین سال بعد ادامه دارد.
* انتظارمان از دولت بیش از اینهاست
سلیمانی با بیان اینکه امسال به جهت مشکلاتی که از نظر کمک دولت وجود دارد نمی‌تون آمار داد که چه تعداد زائر خواهیم داشت، گفت: انتظارمان از دستگاه‌های اجرایی بیشتر از اینهاست. در سال‌های گذشته بالاخره همت و تلاشی بود.
وی با گلایه از عملکرد رئیس‌جمهور نسبت به راهیان نور گفت: ایشان به جنوب رفتند ولی بازدیدی از مناطق عملیاتی و یادمان و زیارتگاهی نداشتند و همچنین برای یادواره شهدای مازندران هم دعوت شدند که نپذیرفتند و از طرفی جواب آقای نهاوندیان رئیس دفتر ایشان برای حضور رئیس جمهور در جشنواره سرزمین نور و روز ملی راهیان نور که مردمی‌ترین جشنواره کشور است، منفی بود.
مسئول سازمان اردویی و گردشگری راهیان نور بسیج تاکید کرد: علی‌رغم ابلاغیه وزیر کشور به استانداران و فرمانداران، خروجی که در استان‌ها می‌بینیم نشان می‌دهد که نتیجه‌ای در این زمینه حاصل نشده است.
* نماینده دولت در راهیان نور مشخص نشده است
وی افزود: نماینده دولت در راهیان نور مشخص نشده و متاسفانه گام عملیاتی در این مسیر برداشته نشده‌اند درحالیکه الان در اوج عملیات راهیان نور هستیم.
سلیمانی خاطرنشان کرد: همیشه داوطلب اردوهای راهیان نور زیاد است لذا باید زیرساخت‌ها و بسترها فراهم شود و دولت در این راستا کمک کند.
* در دولت نهم و دهم جهش و گام‌های خوبی در راهیان نور برداشته شد
مسئول سازمان اردویی و گردشگری راهیان نور بسیج با اشاره به عملکرد دولت‌های نهم و دهم درخصوص راهیان نور گفت: دولت قبل نماینده‌ای در راهیان نور داشت و بسترسازی شده بود. در دوره اول در بخش زیرساخت‌ها حرکت اساسی صورت گرفت و رقم خیلی خوبی مصوب مجلس بود که از سرجمع اعتبارات سازمان میراث فرهنگی و گردشگری به راهیان نور اختصاص یافت. در دولت نهم جهش خیلی خوبی صورت گرفت که البته شیب آن بعد کمی کُند شد اما به هر حال پروژه‌هایی که آغاز شده، استمرار و پایان یافت.
* تغییر رویکرد نسبت به راهیان نور غرب
سلیمانی در ادامه گفتگو با فارس درخصوص اردوهای راهیان نور غرب اظهار داشت: 3-4 سال است که رویکردمان نسبت به راهیان نور غرب تغییر پیدا کرده است. ما در زیرساخت‌ها مشکل داشتیم که کم‌کم آنها را رفع می‌کنیم.
وی با بیان اینکه راهیان نور غرب، از دوم اردیبهشت‌ماه آغاز می‌شود، تصریح کرد: بیش از 80 هزار دانش‌آموز در مناطق عملیاتی غرب حضور پیدا کرده‌اند و اقدامات خوبی صورت گرفته است. هدف ما این است که راهیان نور غرب تقویت شود.
مسئول سازمان اردویی و گردشگری راهیان نور بسیج افزود: نگاه ما در راهیان نور به غرب کشور یعنی استانهای کرمانشاه، آذربایجان غربی و ایلام است، البته اهتمام جدی مسئولین محلی و نمایندگان دولت و نمایندگان مجلس آن منطقه باید باشد تا کارها بهتر انجام شود.
* تشریح اردوهای راهیان نور دریایی در 3 منطقه/ بازدید از نیروگاه اتمی
سلیمانی در ادامه به موضوع راهیان نور دریایی اشاره و خاطرنشان کرد: 3 سال است که با برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته، شبکه و سیستمی را در عرصه دریا ایجاد کردیم و راهیان نور دریایی در 3 منطقه صورت می‌گیرد.
وی ادامه داد: یکی خوزستان و منطقه عملیاتی والفجر 8 و اروند، دیگری در بوشهر و منطقه دیگر هرمزگان است. جامعه هدف ما متخصصین و در کنار آن مردمی هستند که خودشان در آن منطقه حضور پیدا می‌کنند.
مسئول سازمان اردویی و گردشگری راهیان نور بسیج تصریح کرد: یکی از برنامه‌های زائرین راهیان نور دریایی حضور در منزل شهید رئیسعلی دلواری و آشنایی با مبارزات این فرد با انگلیسی‌هاست و همچنین بازدیدی از نیروگاه اتمی و جزیره خارک دارند.
سلیمانی اظهار داشت: جانشین فرمانده نیروی دریایی سپاه نیز به عنوان فرمانده قرارگاه دریایی راهیان نور معرفی و ساختاری در این خصوص ایجاد شده است.
وی افزود: همچنین در هرمزگان برنامه‌ریزی شده تا مسافرین نوروزی که در منطقه حاضرند، همزمان با زائرین هدفمند، گشت دریایی داشته باشند و با عملیات‌های رزمندگان در دریا آشنا شوند که در این راستا بسترسازی شده است.
* طرح «از کربلای حسینی تا کربلای خمینی» با همکاری سازمان‌‌های حج و زیارت و راهیان نور بسیج
مسئول سازمان اردویی و گردشگری راهیان نور بسیج با اشاره به طرح «از کربلای حسینی تا کربلای خمینی» اظهار داشت: مسئولین سازمان حج و سپاه و بسیج در زمان اربعین بازدیدی از وضعیت زائرین داشتند که مقداری نگران کننده بود در حالیکه امکانات خوبی در عقبه با فاصله کمی از مرز و محل خروج زائرین وجود دارد، لذا به جمع‌بندی رسیدیم و جلسات مقدماتی فراهم شده و مسئولین سازمان حج نیز استقبال کردند تا ارتباطی میان زائرین عتبات عالیات و مناطق عملیاتی صورت بگیرد.
وی با بیان اینکه در 3 منطقه که زائرین عتبات عالیات حضور پیدا می‌کنند ما زیرساخت و امکانات داریم، گفت: این طرح به این صورت است که ما ظرفیت‌های اسکان‌مان را در اختیار آنها بگذاریم و چند ساعتی به بسته سفر زائرین اضافه شود. در این راستا 2-3جلسه نیز با رئیس‌سازمان حج و زیارت داشته‌ایم و مسئول عتبات سازمان نیز در این خصوص مأمور شده و در حال پیگیری این موضوع است.
سلیمانی خاطرنشان کرد: در صورت تایید این طرح، نماینده اداره گذرنامه در اردوگاه‌های راهیان نور مستقر و کارها انجام می‌شود و از طرفی هم برنامه روایتگری و حضور زائرین در نمایش رزمی و بازدید از زیارتگاه شهدا خواهیم داشت.
مسئول سازمان اردویی و گردشگری راهیان نور بسیج با بیان اینکه هماهنگی‌های این طرح در جنوب صورت گرفت و در مرز مهران زیرساخت‌ها در حال آماده شدن است، گفت: در این طرح، زائرین بجای معطل شدن در مرزها از برنامه‌های راهیان نور استفاده می‌کنند و البته فعلاً در حال صحبت و مقدمات این طرح هستیم و هنوز تفاهم‌نامه‌ای امضاء نشده است.
* آموزش 34هزار و 800 مدیر کاروان
سلیمانی در بخش دیگری از گفتگو با فارس با بیان اینکه سرمایه‌گذاری زیادی در حوزه ایمنی کاروانهای راهیان نور صورت گرفته است، اظهار داشت: سال گذشته در جمع‌بندی که معاونت ایمنی ستاد کل نیروهای مسلح داشت، قرارگاه راهیان نور مورد تقدیر رئیس ستاد کل نیروهای مسلح قرار گرفت.
وی ادامه داد: در ابعاد مختلف، بر روی موضوع ایمنی برنامه‌ریزی شده است و رعایت استانداردهای حمل و نقل زمینی مورد توجه قرار دارد.
سلیمانی تصریح کرد: 3 سال است که سازمان بسیج اقدام برجسته‌ای در راستای آموزش مدیران کاروان داشته و تاکنون 34هزار و 800 مدیر کاروان را آموزش داده است.
مسئول سازمان اردویی و گردشگری راهیان نور بسیج مستضعفین همچنین اعلام کرد که توسعه شبکه ریلی نیز از برنامه‌هایی بوده که سازمان بسیج به آن توجه کرده است.
* دلیل سیاه‌نمایی‌ها علیه راهیان نور تأثیرگذاری این اردوهاست
سلیمانی با بیان اینکه دلیل سیاه‌نمایی‌ها علیه راهیان نور، تأثیرگذاری این اردوهاست، گفت: دشمن همه ظرفیت‌های خود را به کار گرفته و در جنگ نرم به دنبال ضربه زدن به انقلاب است درحالیکه یکی از بسترهای مناسب و تأثیرگذار در مقابله با جنگ نرم دشمن، کار فرهنگی و بزرگ راهیان نور است.
وی تاکید کرد: به جهت تأثیری که راهیان نور در برابر برنامه‌های دشمن دارد قطعاً آنها یک مشکل جزئی را بزرگنمایی می‌کنند و اینها در حالی است که مثلا تلفات جاده‌ای کشور بسیار زیاد است و یا بعنوان مثال در طول 3-2 ماه 800-700 نفر در دریا غرق می‌شوند ولی هیچ بازتابی ندارد.
* کنترل سرعت اتوبوس‌ها در مرکز عملیات راهیان نور
مسئول سازمان اردویی و گردشگری راهیان نور بسیج مستضعفین افزود: مسایل ایمنی و حفظ جان زائرین برای ما یک اصل است ولی به هر حال 4میلیون و 800هزار نفر در اردوهای راهیان نور در یک سال شرکت کردند و خوشبختانه امسال هیچ حادثه منجر به فوت و شهادت نداشتیم. با هر نمودار و ایده‌ای این موضوع بررسی شود، نشان دهنده اهمیت توجه به ایمنی در این اردوهاست.
سلیمانی با بیان اینکه مرکز کنترل عملیات در مجموعه راهیان نور ایجاد شده و کاروانها هرساعت رصد می‌شوند، تصریح کرد: مسئولین سازمان دائما با اتوبوس‌ها در ارتباط هستند و با سامانه GPS که در اتوبوس‌ها قرار داده شده سرعت اتوبوس‌ها به صورت موردی کنترل می‌شود.
مسئول سازمان اردویی و گردشگری راهیان نور بسیج مستضعفین در ادامه با بیان اینکه توجه ویژه‌ای به آموزش رانندگان اردوهای راهیان نور صورت گرفته و رانندگان دوره‌های مختلفی را دیده‌اند، گفت: از طرفی هم عوامل بازدارنده مانند تنبیه و تشویق برای رانندگان دیده شده است. به عنوان مثال هزینه 150میلیون تومانی مصوبه قرارگاه بوده که از سوی شرکت جوان‌سیر ایثار به راننده‌ای که به بهترین شکل به وظیفه خود عمل کرده، اهداء شود.
سلیمانی همچنین از تهیه مستند ایمنی سفر ویژه رانندگان و زائرین راهیان نور خبر داد.
* درخواست بسیج از رئیس‌جمهور درخصوص 2خطه کردن مسیر ریلی به سمت جنوب
دبیر قرارگاه راهیان نور سپاه و بسیج ادامه داد: در خصوص حمل و نقل ریلی یکی از درخواست‌هایی که ظرف دو سه سال اخیر و به صورت مکتوب از رئیس‌جمهور داشته‌ایم، 2خطه کردن مسیر ریلی به سمت جنوب است زیرا با توجه به تعداد زائرین و مسافرین، این شبکه ریلی کشش ندارد.
سلیمانی با بیان اینکه بحث آموزش مدیران کاروانها کار بزرگی است، اظهار داشت: وقتی خطای انسانی نباشد و مدیر به درستی مدیریت کند، تأثیر بسزایی در اجرای هرچه بهتر برنامه دارد.
وی افزود: ما قریب به 4هزار و 800 استاد مدیر و 30هزار مدیر را آموزش داده‌ایم که در تعامل با سازمان حج به دنبال این هستیم تا از این افراد در اردوهای زیارتی خارج از کشور نیز استفاده شود.
* حضور زائرین بیش از 40 کشور در راهیان نور
دبیر قرارگاه راهیان نور سپاه و بسیج با اشاره به زائرین خارجی اردوهای راهیان نور، گفت: سال گذشته از بیش از 40 کشور زائر به مناطق عملیاتی داشتیم که امسال قطعاً بیشتر می‌شوند.
سلیمانی تأکید کرد: اکثر این افراد برای بازدید از مناطق عملیاتی به ایران می‌آیند و همچنین وقتی با دیگر توریست‌ها نیز مطرح می‌شود، برای بازدید از این مناطق تمایل نشان می‌دهند.
* دانش‌آموزان ما به راهیان نور می‌آیند تا در جنگ‌های 33 روزه مقاومت کنند
وی به ذکر خاطره‌ای از حضور زائرین لبنانی در مناطق عملیاتی پرداخت و گفت: 2سال پیش زائرانی از لبنان در 3سطح دانش‌آموزان ابتدایی، راهنمایی و دبیرستان به راهیان نور آمده بودند که ما به آنها خرده گرفتیم که چرا دانش‌آموزان ابتدایی را آورده‌اید و آنها در پاسخ گفتند که باید اینها برا یاوریم تا در آینده بتوانند در جنگ‌های 33 روزه مقاومت کنند.
سلیمانی در پایان با بیان اینکه راهیان نور از جنس مردم است و خود مردم باید در آن مشارکت داشته باشند، گفت: 2 سال است که زیرساخت‌هایمان را طوری برنامه‌ریزی و آماده کرده‌ایم که در‌های اردوگاه‌های راهیان نور به روی خانواده‌ها باز باشد. البته در این راستا دولت نیز باید به ما کمک کند زیرا زیرساخت‌ها و ظرفیت‌های موجود، پاسخگوی حجم زائرین نیست.