مسجد سيد يكي از مساجد قديمي زنجان

به گزارش خبرنگار باشگاه خبرنگاران زنجان ؛این مسجد که در قلب بافت قدیمی شهر و در مکان مناسبی از نظر دسترسی قرار گرفته‌است، از سمت باختر با بازار قیصریه، از سمت خاور با کوچه مسجد سید و از سوی شمال با خیابان امام خمینی و سبزه میدان درارتباط است. این مسجد در دوره زندگانی بانی آن به نام‌های مسجد دارا، مسجد سید، مسجد سلطانی و مسجد جمعه نیز خوانده می‌شده‌است.

این مجموعه تاریخی که در شمار بزرگ‌ترین و زیباترین مساجد و مدارس دینی زنجان است، یکی از بناهای ارزشمند ساخته شده بر اساس طرح مساجد چهار ایوانی می‌باشد. ایوان‌های چهارگانه‌ای که در چهار ضلع مسجد به شکل قرینه قرار گرفته‌اند، بیش تر از هر چیزی در صحن مسجد، خودنمایی می‌کند. صحن این مسجد مانند سایر مساجد چهار ایوانی، به شکل مربع مستطیل است و ۴۸ متر طول و ۳۶ متر عرض دارد.

اين مسجد قوانين و قراردادهاي مفروض در معماري مساجد سنتي ايران را با تأثير پذيري از سليقه ها و امكانات محلي در خود جاي داده است اين مسجد در طول تاريخ خود به اسامي متعددي چون مسجد دارا ، مسجد سيد ، مسجد سلطاني و مسجد جمعه ناميده شده وداراي 20 حجره در دو سوي ايوان غربي و ايوان شرقي است .

مهمترين كتيبه تاريخي مسجد فرماني است از فتحعلي شاه قاجار در خصوص احداث بنا كه به خط ثلث در پاي قوس ايوان جنوبي نگاشته شده است .

در ایوان‌های خاوری و باختری ۱۶ حجره به طور قرینه و در جبهه شمالی نیز ۶ واحد حجره جهت طلاب علوم دینی قرار ساخته شده‌است. اوج تزئينات بنا در سطوح ايوانهاي شمالي و جنوبي تمركز يافته ، كاربرد خط معقلي يا بنائي ، نگاره هاي گياهي و انواع طرحهاي هندسي كه با تكنيك كاشي هفت رنگ يا مينايي اجرا شده طيفي از هنر دوره قاجار را به وجود آورده است .

در سطوح ایوان‌های شمالی و جنوبی تزییناتی مانند خط بنایی، کاشی معقلی و نگاره‌های گیاهی با تکنیک کاشی هفت رنگ، به سبک هنری دوره قاجار و بیش تر با استفاده از رنگ‌های سیاه و زرد به چشم می‌خورد.

شبستان گنبد دار فضایی به عرض ۷٫۹۰ متر و طول۸٫۵۰ متراست که بدون واسطه در پشت ایوان جنوبی قرار گرفته و از جهت باختری و خاوری با شبستان‌های طرفین و از طرف شمالی با ایوان جنوبی در ارتباط است. بر فراز این شبستان، گنبد عظیمی بر جرزهای سنگین به ضخامت ۲۰٫۳۰ متر استوار گردیده‌است. گنبد این مسجد که از نوع دو جداره بوده و با کاشی‌های فیروزه‌ای پوشانده شده، از گنبدهایی است که بدون گوشواره و ترنبه بر روی جرزهای چهارگانه ضخیم نشسته‌است. سوره مبارکه الدهر با خط ثلث بر روی این گنبد نقش بسته و بر زیبایی آن افزوده‌است. در نوک بنای گنبد، علامتی از برنز به شکل گوی وجود دارد./س