به گزارش سرويس بين الملل باشگاه خبرنگاران، نشریه "ایران ریویو" نوشت: با وجود اینکه توافقنامه هسته ای موقتی میان ایران و گروه پنج به علاوه یک گشایشی تازه در روابط ایران و غرب بود، هنوز مشاجراتی میان دو طرف باقیست و در حرفهایی که مقامات آمریکایی در هفته های اخیر زده اند کاملا مشهود است به ویژه اینکه می گویند همه گزینه ها درباره ایران روی میز است. دو کشور تقریبا درباره برخی مسائل اختلاف نظر دارند و مسئله هسته ای تنها یکی از آنهاست. به منظور بحث درباره ابعاد مختلف روابط دو جانبه میان ایران و آمریکا و گفتگوهای هسته ای ایران و شش قدرت جهان، نشریه ایران ریویو، مصاحبه ای اختصاصی با پروفسور "خوان کول" کارشناس سرشناس و مطرح در سطح بین المللی درباره مسائل خاورمیانه است. پرفسور کول که به زبانهای فارسی و عربی تسلط دارد به عنوان کارشناس در چندین کانال رادیویی و تلویزیونی و همچنین سنای آمریکا حاضر شده است. خوان کول بیش از هر چیزی منتقد سیاستهای خارجی آمریکاست.
در ادامه مشروح مصاحبه "کوروش ضیابری" از ایران ریویو با پروفسور "خوان کول" آمده است:
سوال: نظر شما درباره اهمیت فتوای رهبر معظم ایران علیه تولید و استفاده از تسلیحات اتمی چیست؟ ما باید در نظر داشته باشیم این دستور را فقط یک مقام دینی صادر نکرده است بله این فرمان رهبر سیاسی ایران است. به نظر شما این فتوا می تواند به عنوان اساسی برای گفتگوها درباره برنامه هسته ای ایران و وسیله ای برای اعتماد سازی تلقی شود؟
کول: باید به شما بگویم فتوای آیت الله خامنه ای اهمیت زیادی از نظر من دارد. غرب جامعه ای سکولار است و آنها مفهوم حکم ولایت فقیه و مجتهد را درک نمی کنند. آنها مفهوم فتوا و تقلید را نمی دانند.
سوال:ارزیابی شما از تحولات اخیر در روند گفتگوهای هسته ای میان ایران و گروه شش قدرت جهانی چیست؟
کول : من درباره این گفتگوها خوشبین هستم که بتواند به توافق منتهی شود زیرا معتقدم هم ایران و دولت روحانی و دولت اوباما مشتاق تحول و نتیجه ای قابل توجه از این گفتگوها هستند. یکی از مشکلاتی که دولت اوباما دارد این است که تحریمهای اقتصادی بر خلاف خواست اوباما رئیس جمهور آمریکا و از طرف کنگره وضع شده است و برای اینکه او بتواند به توافقی برسد، لازم است کنگره را برای کاهش تحریمها متقاعد کند و این کار بسیار دشوار است.
سوال: پس شما قبول دارید که برخی عناصر در کنگره آمریکا هستند ،از جمله اعضای طرفدار اسرائیل و نومحافظه کاران، که با توافق میان ایران و آمریکا مخالفند و منافع خود را در تدوام تنش و دعوا میان دو طرف می بینند؟
کول: دقیقا نمی توانم این طور تفسیر کنم. به نظر من اکثریت بالایی ، شاید هشتاد درصد کنگره، ایران را خطر می‌بینند و متقاعد کردن آنها درباره اینکه ایران صادق است و همکاری می‌کند، راحت نیست. از این رو من می گویم برای دولت اوباما این نبردی دشوار در واشنگتن برای گرفتن موافقت کنگره با توافقات حاصل شده است. برخی از کارها را اوباما می تواند بدون نیاز به تایید کنگره انجام دهد. او می تواند تصمیمات اجرایی درباره تحریمها بگیرد. بنابراین کارهایی که او می تواند انجام دهد اینها هستند و مسئله فقط نومحافظه کاران نیستند بلکه اکثریت بالایی از کنگره این طور است.
سوال : یک واقعیت وجود دارد که حتی سیاستمداران آمریکایی که با ایران دشمن هستند نیز آن را قبول دارند و آن اینکه ایران در این منطقه پر هرج و مرج کشوری آرام و در صلح بوده است. همچنین اینکه ایران در دو قرن گذشته هرگز به کشور دیگری یا همسایگانش حمله نکرده است. آیا چنین کشور صلح طلبی می تواند تهدیدی برای صلح و امنیت منطقه باشد؟
کول: این حرفی است که خود من هم زده ام و گفته ام که ایران هیچ سابقه تجاوز به کشورهای دیگر را ندارد. اما دوباره می گویم من نتوانسته ام آمریکایی ها را در این باره متقاعد کنم زیرا آنها نظر دیگری درباره حمله به کشورهای دیگر دارند و از نظر آنها تجاوز صرفا حملات نظامی نیست.
سوال : اما استدلال مخالف این هم وجود دارد و آن اینکه اگر ایران از حزب الله و حماس و دیگر گروههایی که برخی کشورهای غربی تروریستی تلقی می کنند ، حمایت کرده است، آمریکا نیز از اسرائیل حمایت کرده است که کشورهای مسلمان آن را قدرتی اشغالگر می دانند. آنها همچنین جنگ‌های زیادی که آمریکا در منطقه خاورمیانه راه انداخته است خاطر نشان می کنند.
کول: به نظر من اگر هدف این است که به توافقی برسیم، در آن صورت باید استدلالهایی بیاوریم که غرب قابل قبول و معتبر بداند. بگذارید خیلی روشن بگویم. مشکل اساسی با غنی سازی اورانیوم در ایران نبود شفافیت از طرف ایران بوده است. بازرسان سازمان ملل متحد خواستار شفافیت از طرف ایران هستند.
سوال: شما می‌دانید چندین دور از تحریمهای یک جانبه و چند جانبه از 2006 علیه ایران وضع شده است که از جمله آنها تحریمهای شورای امنیت سازمان ملل متحد ، اتحادیه اروپا و تحریمهای آمریکا و کشورهای دیگر است. اما این تحریمها به قانون تبدیل شده اند و برای برداشته شدن آنها نیاز به طی روندی قانونی است .آیا اکنون برای غرب آسان است که تحریمها را بردارد یا بخشهایی از آنها را با هدف رسیدن به توافق با ایران لغو کند؟
کول:اگر تحریمهای چند جانبه یا تحریمهای شورای امنیت و اتحادیه اروپا لغو شوند، خیلی خوب می شود. به نظر من اگر ایران با بازرسان شفاف باشد، در آن صورت فکر می کنم خیلی دشوار نخواهد بود که تحریمهای چند جانبه برداشته شود.
سوال: همچنین سوالی درباره تاثیرات انسانی این تحریمها وجود دارد و آن اینکه این تحریمها دسترسی مردم ایران را به مواد غذایی، دارویی و دیگر کالاهای مصرفی محدود می کند. نظر شما درباره این جنبه از تحریمها چیست و اینکه این تحریمها عملا زندگی روزمره مردم عادی ایران را هدف گرفته است؟
کول: خوب، من فکر می‌کنم این تحریمها بر مردم عادی نیز تاثیر می گذارد. تحریمها به استانداردهای زندگی مردم لطمه زده است و برخی از مردم که قبلا می توانستند داروی مورد نیاز خود را تهیه کنند دیگر نمی توانند آن را تهیه کنند، پس اینها تاثیر غیرمستقیم تحریمهاست و تاثیر مستقیم آنها نیست.
سوال: نقطه نظر شما درباره سلطه لابی اسرائیلی بر کنگره آمریکا چیست؟ شما مطمئنا توجه کرده اید پس از حصول توافقنامه ژنو با ایران، باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا به طور جدی تلاش کرد تا بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل را راضی کند و به او اطمینان دهد که هنوز همه گزینه ها درباره ایران روی میز است. سوال من این است که آیا در سایه فشارهای لابی اسرائیلی دولت آمریکا آزادی و اختیار کامل برای تعامل با ایران دارد؟
کول:خوب، نکته ای که می خواهم روی آن تاکید کنم این است که دولت آمریکا توسط هیچ کسی حتی لابیهایی که از طرف اسرائیل لابی گری می کنند، کنترل نمی شود. مثالی بزنم که اخیرا اتفاق افتاده باشد. لابی اسرائیلی به شدت تلاش می کرد نظر کنگره را برای حمله به سوریه در واکنش به استفاده این کشور از تسلیحات شیمیایی جلب کند اما آنها موفق نشدند و قطعنامه برای حمله به سوریه به تصویب نرسید. بنابراین بحث کنترل روی اراده کسی یا دعوای سیاسی نیست. بیشتر سیاستمداران آمریکایی اسرائیل را متحد خود می دانند. آنها اسرائیل را همانند انگلیس متحدی کلیدی می بینند. آنها منافع خود را با اسرائیل مشترک می بینند. لازم نیست آنها را برای طرفداری از اسرائیل متقاعد کنید همانطور که نیازی ندارد برای حمایت آنها از انگلیس آنها را متقاعد کنید. بنابراین ، اکثر اعضای کنگره بر این باورند منافع آمریکا اولویت دارد و ممکن است با لابی اسرائیلی در این خصوص اختلاف پیدا کنند. آنها این مسئله را می دانند و منافع آمریکا را ترجیح می دهند. نفع آمریکا در این است که تحریمها را از روی ایران بردارد و روابط بهتری با ایران داشته باشد و مناقشه هسته ای را حل کند.
سوال: شما می‌دانید بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل در ماههای اخیر تمام تلاش خود را کرد تا آمریکا را به جنگی ناخواسته با ایران سوق دهد و برای همین منظور بارها خواستار راه حل نظامی برای بن بست هسته ای ایران شد. آیا اکنون که رئیس جمهوری میانه رو در ایران روی کار آمده است، دیگر حمله نظامی مناسبتی دارد که مطرح شود؟ به نظر شما پیامدهای چنین جنگی برای آمریکا و اسرائیل چه خواهد بود؟
کول: من دیگر به تهدیدهای نتانیاهو برای حمله یک جانبه به ایران باور ندارم. به نظر من این تهدیدها دیگر قابل قبول نیست. فکر می کنم این تهدیدها بیشتر لاف و گزافه گویی است و تهدیدی بیش نیست. فکر می کنم اسرائیل اصلا توانایی حمله به ایران را به این شکل ندارد و حتی اگر هم این کار را بکند، آغازگر جنگی خواهد بود که کل خاورمیانه را در آتشهایش گرفتار خواهد کرد. دولت اوباما بارها به اسرائیل هشدار داده است این کار را نکند. کاملا روشن است که اوباما به اسرائیل گفته است اصلا این کار را نکند و فکر می کنم اکنون که مذاکرات راه افتاده است، اگر مذاکرات مثمر ثمر باشد ، برای اسرائیل غیرممکن می شود که به ایران حمله نظامی انجام دهد زیرا در آن صورت بر خلاف اجماع بین المللی عمل کرده است و به شدت منزوی خواهد شد. به نظر من روحانی رئیس جمهور ایران عاقلانه عمل می کند که توافق کرده است درباره برنامه هسته ای کشورش مذاکره کند. روشن است او و محمد جواد ظریف وزیر خارجه اش روندی را شروع می کنند که به صلح با غرب منتهی می شود.
سوال:به عنوان سوال بعدی، چرا شما فکر می کنید برخی کشورهای عربی در منطقه خلیج فارس این قدر از نزدیکی احتمالی میان ایران و آمریکا واهمه دارند؟ آیا آشتی میان ایران و آمریکا تهدیدی برای عربهاست؟
کول: آنها واهمه دارند توافقنامه هسته‌ای که آمریکا با ایران امضا می‌کند نتواند جلوی دستیابی ایران به توانمندی هسته ای ایران را بگیرد. بنابراین فکر می کنم این مهمترین نگرانی آنها باشد. و گرچه این مسئله مربوط به رقابت میان برخی کشورهای عربی و ایران است، به نظر من این رقابت آنقدر جدی نیست که نتوان بر آن فائق آمد. اگر مذاکرات موفق باشد، نه فقط به روابط بهتری میان ایران و آمریکا منجر خواهد شد، بلکه در نهایت به بهتر شدن روابط ایران و جهان عرب هم کمک خواهد کرد. اما دوباره بگویم، ایران باید ثابت کند، نه فقط در حرف یا وعده، بلکه باید ثابت کند که برنامه غنی‌سازی اورانیوم این کشور حقیقتا برای مقاصد انرژی است و هیچ نیت تسلیحاتی در آن نیست و ایران باید گامهای جدی بردارد تا نشان دهد واقعیت همین است. شواهد نشان می‌دهد برنامه ایران صلح آمیز است. دولت ایران برنامه هسته ای را مایه افتخار و غرور ملی می داند و این قابل درک است.
سوال:هیچ تردیدی نیست که ایران باید مصالحه کند و امتیازاتی بدهد و شفاف سازی بیشتری در فعالیتهای هسته ای خود داشته باشد. اما مطمئنا شما قبول دارید که ایران هم به نوبه خود تا حدود به آمریکا بی اعتماد است و صحبت از سابقه طولانی مداخلات واشنگتن در امور داخی تهران است و اینکه آمریکا مدتهای مدیدی است حاضر نمی شود حکومت ایران را به رسمیت بشناسد و سیاست تغییر نظام در ایران را دنبال می کند. به نظر شما آمریکا چه گامهایی باید برای جلب اعتماد ایرانیان بردارد و نشان دهد که به عنوان طرفی هم طراز و برابر با ایران و بر اساس احترام متقابل وارد مذاکرات با ایران می‌شود؟
کول: به نظر من وقتی اوباما در سال 2009 به قدرت رسید، سیاستهای دولت بوش را در قبال ایران رد کرد. اوباما به مناسبت نوروز به ایرانیان پیام داد. او خواستار مذاکرات رو در رو و مستقیم با ایرانیها شد در حالیکه دولت بوش تقریبا در تمام دوره زمامداری حاضر به این کار نشده بود. بنابراین دولت اوباما تلاش کرده است به ایران نشان دهد که فرصتهایی برای روابط جدید و سازش و مصالحه برای برقرار روابط وجود دارد. او فردی واقع بین است و اصلا علاقه ای به تغییر نظام در ایران ندارد. او نیروهای آمریکا را از عراق خارج کرد در حالیکه بسیاری از ایرانیها تردید داشتند او این کار را بکند. او به نظر مصمم است نیروهای آمریکا را از افغانستان خارج کند. بنابراین او نشان داده است سیاستهای آمریکا تغییر کرده است و آمریکا دنبال روابط بهتر با ایران است.
سوال:سوال آخر اینکه پیشنهاد عملی شما برای پایان دادن به بن بست هسته ای میان ایران و غرب چیست؟
کول:عناصر توافق درباره برنامه هسته ای ایران کاملا روشن است. ایران باید پرتکل الحاقی را امضا و آن را اجرا کند و بازرسیهای بیشتر را بپذیرد. ایران همچنین باید به بازرسان سازمان ملل متحد این فرصت را بدهد که به طراحیهای سانتریفوژها نگاه کنند. به نظرم روحانی تلویحا گفته است که ایران تمایل دارد سطح غنی سازی را پایین بیاورد. و اینها گامهای عملی هستند که ایران می تواند بردارد و نشان دهد که برنامه هسته ایش صرفا برای تولید انرژی است.
انتهای پیام/