امروز در تاریخ؛
به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران، امروز 28 بهمن 1392 خورشیدی برابر با 17 ربیع الثانی 1435 هجری و 17 فوریه 2014 میلادی است. مهمترین رخدادهای تاریخی امروز از این قرار است:
انتشار "روزنامه‌ی صور اسرافیل" در صدر مشروطیت (1325 ق)
مجله‌ی هفتگی صور اسرافیل که به مدیریت میرزا جهانگیر خان شیرازی و با همکاری میرزا قاسم خان تبریزی و علی اکبر دهخدا منتشر می‌شد یکی از برجسته‌ترین نشریه‌های دوران مشروطه بود. در دوره‌ی انتشار روزنامه‌ی صور اسرافیل، این روزنامه به مشکلاتی دچار شد. از جمله آن که چندین بار نویسنده‌ی او را تکفیر کردند و بساط روزنامه را فروپیچیدند. میرزا جهانگیرخان شیرازی، این روزنامه را در تکمیل معنی مشروطیت و حمایت از مجلسِ شورای ملی و یاری روستائیان، ضُعفا، فقرا و مظلومین، انتشار می‌داد. این روزنامه سرانجام پس از کشته شدن میرزا جهانگیرخان صور اسرافیل به دستور محمدعلی شاه قاجار تعطیل شد.
پس از آن در سال 1337 ق، مجدّداً سه شماره به همت علامه دهخدا در سوئیس انتشار یافت و سپس برای همیشه تعطیل گردید. تا آن وقت، ادبیات و انشاء ایرانی عموماً و روزنامه‌ها خصوصاً، به طرز نگارش قدیم، حاوی الفاظ مُسَجَّع، بی‌حقیقت و بدون معنی و خالی از سود و اثر بود، اما روزنامه‌ی صور اسرافیل به زبان مردمِ همان زمان نوشته می‌شد و حتی از آوردن اصطلاحات و لغات عامیانه ابا نداشت. از این رو در سبک نثر فارسیِ معاصر تأثیر بسزا کرد. مهمترین مقالات این روزنامه، مقالات علی اکبر دهخدا بود که تحت عنوان "چرند و پرند" منتشر می‌شد.
رحلت فقیه، متکلم و واعظ بزرگوار، آیت‌اللَّه "میرزا علی اکبر نوقانی" (1329 ش)
آیت‌اللَّه میرزا علی اکبر فرزند موسی نوقانی در سال 1261 ش در محله نوقان مشهد به دنیا آمد. آیت‌اللَّه نوقانی در 26 سالگی برای تکمیل تحصیلات خود رهسپار حوزه علمیه نجف اشرف گردید و از محضر استادان بزرگی چون آخوند ملامحمد کاظم خراسانی، سید محمدکاظم یزدی و شیخ الشریعه اصفهانی استفاده نمود. وی پس از رحلت آخوند خراسانی، از عالم بزرگ میرزا عبداللَّه مازندرانی و آیت‌اللَّه میرزا محمدتقی شیرازی به دریافت اجازه اجتهاد نائل آمد. آیت‌اللَّه نوقانی در سال 1291 ش به مشهد مقدس بازگشت و به تدریس و انجام امور دینی پرداخت. وی از جانب آیت‌اللَّه حاج آقاحسین طباطبایی قمی، عهده‌دار تولیت مدرسه نواب، از مدارس مهم مشهد گردید. ایشان همچنین در خطوط نسخ و نستعلیق، تبحر داشت. کتبی از قبیل تعلیقاتی بر شرح نهج البلاغه و سه مقاله نوقانی و دو مقاله نوقانی در اصول عقاید و ردّ عقاید مادیون، از آثار ایشان است. آیت‌اللَّه نوقانی سرانجام در 28 بهمن 1329 ش در 68 سالگی درگذشت و در حرم رضوی (ع) به خاک سپرده شد.
آغاز مذاکرات سه جانبه صلح ایران و عراق در نیویورک (1367 ش)
در شرایطی که مذاکراتِ پس از جنگ در شهریور و آبان 1367، نتیجه ملموسی به دست نداده بود و حتی امکان شکست مذاکرات نیز وجود داشت، جمهوری اسلامی ایران حُسن نیت خود را به جامعه جهانی و سازمان ملل متحد و به ویژه شخص دبیر کل ثابت کرده و از اعتمادی که به دبیر کل ابراز داشته بود، نتیجه مثبت و مطلوبی گرفت که حاصل دیگر این امر، تغییر جوّ بین‌المللی به نفع جمهوری اسلامی ایران بود. با توجه به توقف پیش آمده در مذاکرات، دبیر کل مشورت‌هایی با شورای امنیت داشت و از شورا درخواست کرد برای خروج مذاکرات از بن بست، اختیارات بیشتری به وی داده شود که شورای امنیت با این درخواست موافقت کرد. در این راستا در 28 بهمن 67، مذاکرات سه جانبه مقامات ایران و عراق با حضور دبیر کل سازمان ملل در نیویورک صورت گرفت. در این مذاکرات که به خاطر اکراه عراقی‌ها برای ادامه مذاکرات در نیویورک، به رغم پیشنهاد صریح دبیر کل و تأکید او، این بار نیز مذاکرات بسیار دقیق و کوتاه مدت صورت گرفت و نتیجه مطلوب اخذ شد. بن بست در جریان مذاکرات بین ایران و عراق، تحت نظارت دبیر کل سازمان ملل و پس از استقرار آتش‌بس بین دو کشور، نشان‌دهنده تعلُّل عراق در اجرای مفاد قطعنامه 598، به رغم فشارهای بین‌المللی بود.
درگذشت استاد "محمد دیهیم تبریزی" ادیب و مورخ آذربایجانی (1378 ش)
استاد محمد دیهیم تبریزی، در سال 1286 ش در تبریز به دنیا آمد. استاد دیهیم به روزنامه‌نگاری مشغول شد و از سال 1311 ش، خدمات مطبوعاتی خود را آغاز نمود. وی علاوه بر مسؤولیت مطبوعاتی، در صحنه‌های مهم سیاسی روز نیز حضور داشت و در سال 1325 ش در بیرون راندن فرقه دموکرات از آذربایجان، کوشش زیادی مبذول نمود. دیهیم سرانجام تهران را برای فعالیت‌های سیاسی و فرهنگی خود برگزید و در سال 1335 ش به آن سامان رهسپار شد. از اقدامات فرهنگی ماندگار دیهیم می‌توان به تاسیس انجمن‌های ادبی مولوی، صائب و آذربادگان اشاره کرد، ضمن اینکه در کار سازماندهی بیش از پانزده انجمن ادبی دیگر در تهران نیز نقش فعالی ایفا کرد. از وی آثار متعددی بر جای مانده که جبر، شرعیات، هندسه، دستور زبان فارسی، تعلیمات مدنی و حساب نو هر کدام در دو جلد و نیز تاریخ در 3 جلد و تذکره شعرای آذربایجان در 5 جلد از آن جمله است. استاد محمد دیهیم تبریزی سرانجام در اواخر بهمن 1378 ش برابر با اوایل ذی‌قعده 1420 ق در 92 سالگی در تهران درگذشت و به سرای جاوید شتافت.
پس از خاتمه نماز مغرب و عشاء در مسجد الرضای شهر شیراز، آقای سید علی اصغر دستغیب به مناسبت فرا رسیدن اربعین شهدای 19 دی و طبق فتوای آقای محلاتی، روز 56/11/29 را عزا و تعطیلی عمومی اعلام کرد. (1356 ش)
نظام السلطنه رئیس الوزراء، تا تعیین وزیر جدید به جای آصف الدوله، امور وزارت داخله را عهده دار شد. (1286 ش)
تولد "عبدالقادر بَدَوانی" متخلّص به "قادری" مورخ معروف هندی (947 ق)
عبدالقادر بَدَوانی در دربار اکبر شاه تیموری، منصب قضاوت داشت، اما اوضاع نامناسب دربار را تحمل نکرد و از کار دست کشید. قادری، بعدها مامور ترجمه‌ی کتاب‌های زبان سانسکریت و جمع‌آوری آنها بود، اما کارش ناتمام ماند و مورخان دیگر، آن را به پایان رساندند. عبدالقادر از اندیشمندان پرکار زمان خویش به شمار می‌رفت و ترجمه‌ها و تالیفات زیادی از او بر جای مانده است. از مهمترین آثار اوکتاب مُنتَخَبُ التَّواریخ معروف به تاریخ بَدَوانی می‌باشد.
درگذشت عالم بزرگوار "ملا قربانعلی زنجانی" معروف به حجت الاسلام (1328 ق)
ملاقربانعلی زنجانی معروف به "حجت‌الاسلام" از شاگردان شیخ انصاری بود که پس از تحصیل در نجف اشرف به زنجان بازگشت. او ضمن احراز مقام مرجعیت، با سخت‌کوشیِ تمام به اجرای احکام اسلام، از جمله اقامه‌ی حدود و اجرای تعزیرات می‌پرداخت. ملاقربانعلی از چنان نفوذ و موقعیتی در منطقه برخوردار بود که عدم همراهی وی با جریان مشروطه‌ی غیر مشروعه، باعث گردید تا نهضت در آن منطقه تاثیر چندانی نداشته باشد. او هیچ‌گاه به ملاقات حاکمی نرفت و هیچ حاکمی را نیز به حضور نمی‌پذیرفت.
وفات محدث و رجالی ملامحمد نخجوانی (1334 ق)
ملامحمد علی نخجوانی، فقیه، اصولی، محدث، رجالی و عالم شیعیِ زمان خود بود. وی از شاگردان حاج میرزا حبیب‌اللَّه رشتی، فاضل ایروانی و فاضل شرابیانی بود که بعد از وفات شرابیانی، مرجع تقلید قفقازیان و جمع فراوانی از دیگر بلاد شیعه گردید. آیت‌اللَّه نخجوانی در 66 سالگی در کربلای معلی وفات یافت و در صحن مقدس امام علی (ع) دفن شد. حاشیه بر رسائل و حاشیه بر مکاسب شیخ انصاری، از آثار اوست.
سوزاندن "جیوردانو برونو" فیلسوف ایتالیایی در دادگاه تفتیش عقاید (1600 م)
جیوردانو برونو اخترشناس، فیلسوف و شاعر دوره قرون وسطی، در 13 سپتامبر 1548 م در شهر نولا در ایتالیا به دنیا آمد. برونو مدت 16 سال در انگلستان، آلمان، سوئیس و شهرهای ایتالیا سرگردان بود. ولی ضمن تدریس در دانشگاه پاریس، اساس علم و دانش آن روز یعنی منطق ارسطو و نظام کائناتی بطلمیوسی که زمین را مرکز عالم می‌دانست رد کرد. وی همچنین حکمت طبیعی ارسطو را مردود اعلام نمود و آنها را مورد مخالفت سخت قرار داد. این امر مخالفت مقامات مذهبی را برانگیخت. از این‌رو چنان عرصه را بر برونو تنگ کردند که باعث شد وی از هر شهری به حالت خفّت و فرار بیرون رود.
در سال 1591 م، شخصی که عضویت دادگاه تفتیش عقاید مذهبی را برعهده داشت به برونو نامه نوشت و از او برای تدریس به خود دعوت کرد. برونو در اثر اشتیاقی که به دیدن وطنش داشت فریب خورد و به ونیز رفت، اما به محض ورود، او را زندانی کردند. وی پس از هفت سال زندان به رم فراخوانده شد و از او خواستند که آن‌چه گفته بود تکذیب کند. ولی برونو سرپیچی کرد و در نتیجه به جرم نگارش کتاب‌های کفرآمیز و همکاری با ملکه الیزابت که مخالف کلیسا بود، به مرگ محکوم شد. سرانجام جیوردانو برونو درروز 17 فوریه 1600 م در 52 سالگی با نهایت شجاعت به حکم اعدام تن در داد و زنده زنده در آتش سوخت.
رحلت مدرس برجسته و عالم ربانی آیت اللَّه سید مصطفی صفایی خوانساری (1413 ق)
آیت‌اللَّه سید مصطفی صفایی خوانساری در سال 1321 ق در خوانسار به دنیا آمد. پس از فراگیری دروس مقدماتی حوزه، در محضر اساتید بزرگی همچون: شیخ عبدالکریم حائری یزدی، سید ابوالحسن رفیعی قزوینی و میرزا محمدعلی شاه آبادی حاضر شد و در نجف در حلقه‌ی درس حضرات آیات سیدابوالحسن اصفهانی و میرزای نایینی شرکت جُست. آیت‌اللَّه صفایی خوانساری اجازات متعدد اجتهاد و روایی را از حضرات آیات حائری، بروجردی و اصفهانی دریافت کرد. سرانجام این عالم ربانی در 92 سالگی در تاریخ 23 مهر 1371 ش چشم از جهان فروبست و پیکر پاک ایشان در مسجد بالاسر حرم حضرت معصومه (س) به خاک سپرده شد.
تولد "واسکو دو گاما" دریانورد معروف پرتغالی و پیشاهنگ استعمار (1469 م)
واسکودو گاما، دریانورد پرتغالی در 17 فوریه 1469 م در این کشور به دنیا آمد. او به عنوان اولین اروپایی، سفر خود را به هند در سال 1497 م آغاز کرد. وی که در این سال لیسبون، پایتخت پرتغال را با چهار کشتی ترک کرده بود، از طریق اقیانوس اطلس عازم جنوب شد و چون برخلاف پیشینیان خود از خط ساحلی حرکت نمی‌کرد، در وقت صرفه‌جویی زیادی نمود. واسکودوگاما پس از دور زدن دماغه امید نیک در جنوبی‌ترین نقطه قاره افریقا، به سوی سواحل شرقی افریقا بالا آمد و شهرهای ثروت‌مند تجار عرب را در موزامبیک مشاهده کرد. وی در آوریل 1499 م پس از حدود بیست ماه سفر دریایی، در بندر تجارتی کلکته در شبه قاره هند پهلو گرفت. واسکودوگاما در سال 1524 م به عنوان نائب السلطنه هند راهی این سرزمین گردید. اما این مقام چندان پایدار نماند و با مرگ وی در 16 نوامبر 1524 م در 55 سالگی، رؤیای او برای حکومت بر هند تعبیر نشد. هر چند واسکودو گاما در سفرهای دریایی خود، مناطق ناشناخته‌ای را کشف کرد و راه‌های دریایی را شناساند، اما این امر زمینه‌ساز حضور استعماری نیروهای پرتغال و دیگر کشورها در افریقا و آسیا گردید و باعث استثمار مناطق وسیعی از جهان در طول قرن‌های متمادی شد.
درگذشت "ژان مولْیِر" نمایش‌نامه‌نویس مشهور فرانسوی (1673 م)
ژان باتیست مولْیِر، در سال 1622 م درشهر پاریس به دنیا آمد. مولیر یک آفریننده خستگی‌ناپذیر بود که شاه‌کارهای او، نمایش‌نامه‌هایی است که وی در آنها تزویر و شرارت روح بشر را مورد انتقاد شدید قرار داده و بر انحرافات ذهن حمله می‌کند. وی نه تنها یک نویسنده، بلکه هنرپیشه‌ای بسیار ماهر و زبردست بود. او از بازیگران کمدی ایتالیا الهام می‌گرفت و آدم‌های مسخره‌ای خلق کرده بود که نمونه‌های عالی کمدی‌گران آغاز عصر سینمای کنونی را به یاد می‌آورد. مولیر با هوش‌مندی فراوان و بشر دوستی عمیق، کمدی را وسیله‌ای برای به دست آوردن نتیجه‌های دلخواه و انسان دوستانه قرار داده است. از مولیر آثار مشهوری به جا مانده که مردم گریز، خسیس، زنان دانشمند، مریض خیالی و طبیب اجباری از آن جمله‌اند و برخی از آثار او به فارسی نیز ترجمه شده‌اند. ژان باتیست مولیر سرانجام در حین نمایش مریض خیالی دچار تشنج شد و چند ساعت بعد در هفدهم فوریه 1673 م در 51 سالگی درگذشت.
تولد "رنه لاوْنیک" پزشک فرانسوی و مخترع گوشی پزشکی (1781 م)
رنه لاوْنیک در 17 فوریه سال 1781 میلادی در فرانسه بدنیا آمد. در سال 1816 موفق به اختراع گوشی پزشکی شد که از آن در تشخیص دردهای قفسه سینه استفاده می کرد. وی در سال 13 آگوست سال 1826 میلادی بر اثر بیماری سل درگذشت.
پایان جنگ خونین "ساراگوسا" میان فرانسه و اسپانیا (1809 م)
پنبرد خونین ساراگوسا، در جریان جنگ‌های پنج ساله میان نیروهای فرانسوی و اسپانیایی از روز 15 نوامبر 1808 م با حمله ارتش ناپلئون بُناپارت آغاز شد و با مقاومت شدید نظامیان و مردم اسپانیا و جنگ خانه به خانه در ساراگوسا روبرو گردید. در این جنگ، دو طرف، شدت عمل و قساوت بسیار نشان دادند و به همین دلیل تعداد کشته‌ها زیاد بود. شدت قتل‌عام و کشتار در این جنگ به حدی بود که این نبرد به قصابی ساراگوسا شهرت یافت. جنگ ساراگوسا سرانجام پس از چهار ماه درگیری سنگین، در 17 فوریه 1809 م با پیروزی فرانسویان و اشغال شهر ساراگوسا، اسپانیا واقع در شرق این کشور خاتمه یافت. اگرچه در جریان این جنگ و یورش فرانسویان، اسپانیا توسط فرانسه اشغال شد، اما در سال 1812 م پس از آن که ناپلئون از روسیه عقب‌نشینی کرد و سپس از دولت‌های متحد اروپایی شکست خورد، اسپانیا نیز آزادی خود را بازیافت
آغاز زمام‌داری "فیدل کاسترو" در کوبا (1959 م)
فیدِل کاسْتْرو زمام‌دار کوبا، در 13 اوت 1927 م در شرق کوبا دیده به جهان گشود. کاسترو در سال 1953 م در مبارزه علیه حکومت دیکتاتوری باتیستا دستگیر و زندانی شد. وی پس از آزادی از زندان در سال 1955 م راهی امریکا و مکزیک شد و به آموزش ناراضیان فراری از چنگ باتیستا پرداخت. هرچند کاسترو در اولین حمله خود در نوامبر 1956 م با شکست مواجه شد اما با تربیت چندین هزار نیروی چریک ورزنده، توانست در سال 1958 م حمله وسیعی به کوبا را سازماندهی کند و حکومت باتیستا را سرنگون سازد. پس از فرار باتیستا در اول ژانویه 1959 م، کاسترو در 17 فوریه 1959 م در 32 سالگی به نخست وزیری کوبا دست یافت و کنترل اوضاع را بر عهده گرفت.
دولت کاسترو برنامه اصلاحات ارضی وسیعی که شامل مصادره اموال و املاک امریکاییان در مزارع و کارخانه‌های شکر کوبا بود، به مرحله عمل درآورد. وی همچنین تا کنون حوادث متعددی نظیر واقعه خلیج خوک‌ها، بحران موشکی امریکا و شوروی بر سر کوبا، دخالت نظامی در قاره افریقا و... را پشت سر نهاده است. فیدل کاسترو با گذشت بیش از چهل و شش سال از حکومت خود)تا سال 2005 م (نفوذ فراوانی در ارکان نظام و مردم کوبا دارد و موفقیت‌های سیاسی مهمی به دست آورده است. همچنین پس از مارشال تیتو، جواهر لعل نهرو، جمال عبدالناصر و احمد سوکارنو رهبران یوگسلاوی، هند، مصر و اندونزی، از مؤسسین جنبش عدم تعهد محسوب می‌شود و از 1979 تا 1982 م ریاست دوره‌ای این جنبش را بر عهده داشت.
برخی دیگر از رویدادهای امروز
1758: جان پینکرتن تاریخنگار اسکاتلندی و مولف «مروری بر تاریخ»، «تاریخ اسکاتلند»، «رابطه تمدن با نژاد و محیط زیست» و ... به دنیا آمد.
1876: نخستین قوطی های کنسرو ماهی به بازار آمد.
1880: به الکساندر دوم تزار روسیه سوء قصد شد، ولی نجات یافت.
1922: دکتر مصدق والی (استاندار) آذربایجان شد. ظاهرا این انتصاب به منظور پیشگیری از رویدادی مشابه ماجرای لاهوتی بوده است.
1937: کارخانه شیمیایی «دو پونت» آمریکا نایلون را اختراع کرد.
1991: بر اثر اصابت یک موشک هوشمند آمریکایی به پناهگاه الامیریه در غرب بغداد 403 تن از جمله 126 زن و 52 کودک کشته شدند.
1996: پژوهشگران زیست شناس اعلام کردند که نوزاد از هفت ماهگی قادر به درک مکالمات است و حرکات دهان و زبان و گلوی خود را هم آهنگ با لهجه و اهنگ صوت مادرش می کند.
برای مشاهده مجله شبانه اینجا کلیک کنید