قاعده ای اقلیت بودن برای اصلاح طلبان بیشتر با معنا است.بعد از مجلس سوم، 8 سال طول کشید تا آنها دوباره به ساختمان مجلس قدیم در خیابان امام خمینی برسند.مجلس ششم اوج اصلاح طلبی از نگاه موافقان و پایان عمر سیاسی اصلاح طلبان در قدرت سیاسی رسمی بود. افراط نیروهای سیاسی آن مجلس کاری کرد که پس از آن در فضای سیاسی سه مجلس بعد، آنها در اقلیت بمانند.
دوسال مانده به انتخابات اسفند 94 ،دو طیف سیاسی در فکر بهارستان آینده هستند؛خوش بینی ها در اصلاح طلبان به اقبال مردمی بیشتر است، اما اصولگرایان هم نا امید نیستند و چشم امیدشان به رای مردمی است که به نامزدهای اصولگرا در انتخابات ریاست جمهوری رای دادند.
نبی حبیبی دبیر کل موتلفه آرایشی سیاسی برای انتخابات مجلس آینده را « مفید» می خواند، آقا تهرانی دبیرکل جبهه پایداری از قصد این گروه برای «ائتلاف» با دیگر اصولگرایان می گوید،باهنر دبیر کل جبهه پیروان خط امام و رهبری از «برخی کارهای فکری و تئوری» این جریان برای انتخابات مجلس آینده می گوید. حسینیان چهره ارشد جبهه پایداری هم تاکید می کند که انسجام اصولگرایان برای انتخابات مجلس آینده بیش از گذشته است.
اصلاح طلبان هم بیکار ننشستند.هر روز خبری از آنها منتشر می شود. از اینکه می خواهند ناطق نوری را سر لیست خود کنند، تا اینکه حزب کارگزاران به دنبال ائتلاف با دیگر اصلاح طلبان است و فرقی بین اصلاح طلبان با اعتدالیون نیست. عارف هم با حضور در فضای سیاسی تلاش می کند خدا از اکنون برای مجلس آینده آماده کند اقدامی که موجب شده برخی جریانهای سیاسی این جناح، علم حمایت از او را بردارند.
برخی دولتی ها هم که از دور دستی بر آتش دارد، بدش نمی آید مجلس دهم متمایل با رئیس جمهور باشد تا هم کارهای دولت راحت تر جلو برود و هم ضمانتی باشد برای 4 سال دوم ریاست جمهوری.
چهره ای مثل هاشمی رفسنجانی هم آرایش مجلس آینده را منوط به وضع دولت می داند. آن طور که در گفت و گویش با یکی از سایت های خبری نزدیک به دولت گفته است:« اگر دولت آن گونه که تا بحال انجام داده، خوب از عهده کارهایش بر بیاید و بتواند همه اهدافی را که در تبلیغات و وعده ها آمده؛ اجرایی کند، فکر می کنم این جریان از لحاظ نیروهای مردمی در سراسر کشور قوی باشد.»
در جناح اصولگرا نشست های غیررسمی برای انتخابات با حلقه ای از اصولگرایان سنتی و مدیریت محوریت حجت الاسلام سید رضا تقوی عضو ارشد جامعه روحانیت مبارز در حال برگزاری است. اما برخی گروه ها چندان تمایلی به حضور ندارند.
این گزارش در ادامه نگاهی خواهد داشت به جریانهای سیاسی دو جناح در مجلس آینده.
جبهه پیروان خط امام و رهبری: تشکلی که این روزها بعد از زنده یاد عسگراولادی، باهنر با تجربه را در راس خود می بیند.سامانه اصلی اصولگرایان برای موفقیت در این انتخابات حمایت 15 تشکل را با خود به همراه دارد. تلاش باهنر برای کارکرد حزبی دادن به قدیمی ترین تشکل اصولگرا، یکی از اقدام باهنر برای نشان دادن جایگاه جبهه پیروان است. علی رغم برخی اقدام های تئوریک که باهنر می گوید اصولگرایان برای انتخابات مجلس آغاز کرده اند، اما مرد پر نفوذ مجلس همچون مرحوم عسگراولادی از جامعیت در میان اصولگراها برخوردار نیست و این مشکلی است که می تواند از وزنه جبهه پیروان و تاثیر گذاری اش در تعیین لیست های انتخاباتی کم کند.
جبهه پایداری: تشکلی که به تعبیر فدایی دبیر کل جمعیت ایثارگران از ریل اصلی خود- با ورود مصداقی به انتخابات و ارائه لیست دور شد، اما هنوز در میان گروهی از اصولگرایان -خصوصا در میان نسل جوانتر- حامیان سفت و سختی دارند. امید این طیف از اصولگرایان به حامیان سعید جلیلی در انتخابات است. ولی در شرایطی که آنان از تصمیم خود برای ائتلاف با دیگر اصولگرایان سخن می گویند، شانس آنها برای حضور در لیست انتخاباتی واحد اصولگرایان کمتر می شود.
جمعیت رهپویان و ایثارگران:آنها را به نسبت جبهه پیروان خط امام و رهبری باید نسل اصولگرایان جوانی دانست که با آرزوهای دور و دراز خود تلاش کرده اند متفاوت رفتار کنند. گروهی که در شرایط حاضر تمایلی به حضور در نشست های اصولگریان با محوریت سید رضا تقوی ندارند. زاکانی دبیر کل این جمعیت چندی قبل در گفت وگویی با مهر گفت که برای شرکت در این جلسات از وی دعوت شده است اما در آن حضور نداشته است. حرفهای او درباره اینکه «اگر فعالیت های صورت گرفته در زمینه وحدت، منطقی و درست باشد همه گروهها با آن همراه خواهند شد.» نشان دهنده تمایل نداشتن این جریان به حضور در سامانه انتخاباتی آینده اصولگرایان است. هر چند در سیاست، اقتضادات زمانی ممکن است خیلی زود سیاسیون را به تصمیمی جدید تر برساند.
اعضای بریده از سازمان مجاهدین انقلاب هم در نیمه دوم دهه 70 جمعیت ایثارگران را راه اندازی کردند و در همه 8 سال گذشته حضوری موثر در ارکان قدرت داشتند. آنها با جبهه پایداری در برخی از موراد اختلاف نظر دارند و همین مساله باعث شد آنها در جریان انتخابات مجلس نهم، فدایی دبیر کل مشهور خود را در مجلس نبینند.این روزها هم ایثارگران به رصد فضا می پردازند و هر از چند گاهی از طریق دبیرکل و سخنگوی خود به اظهار نظردرباره مسائل روز می پردازند.
جبهه ایستادگی: حامیان محسن رضایی که در جریان انتخابات مجلس نهم در برخی از حوزه ها توانستند رای مردم را کسب کنند، بعد از تشکیل دولت یازدهم برخی از آنها در مجلس، برخی در دولت پست گرفته اند. همین بهانه می تواند وزنه آنها را برای حضور در انتخابات آینده کم رنگ کند، هر چند تا زمان انتخابات، خیلی ها به هوس حضور در مجلس می افتند.
در طیف اصلاح طلب وضعیت کمی متفاوتر است.انتخابات 88 و حوادث بعد از آن، وضعیت و آرایش اصلاح طلبان را بسیار تغییر داد و بسیاری از نیروهای این جریان بر اثر افراط در مواضع، از صحنه سیاسی دور شدند.
انتخابات ریاست جمهوری و برگزیده شدن حسن روحانی به تعبیر محمد رضا باهنر یخ آنها را برای حضور در فضای سیاسی باز کرده و حالا آنها امیدوارانه تر به انتخابات مجلس دهم چشم دارند.
تفاوت شرایط این طیف با اصولگرایان در این است که آنها «پدرخوانده » های زیادی را در درون خود دارند که امکان تصمیم گیری آنها را کمی مشکل می کند .مشکلی که اگر چه اصولگرایان هم با آن دست به گریبان هستند، اما دزش در چهره های راست به دلیل حضور چهره های ریش سفید چون آیت الله مهدوی کنی که از مقبولیت در میان اصولگرایان برخودار است،کمتر است.
تکثر اصلاح طلبان در مبانی مورد اعتقاد موجب می شود همگرایی آنها پیرامون چهره ای چون خاتمی سخت باشد.ضمن اینکه گروه های کمتر مطرح اصلاح طلب چون حزب مردم سالاری،همبستگی، اراده ملی، جبهه مردمی اصلاحات و... این روزها دیگر خریدار نظرات گروه های چون مجمع روحانیون، مشارکت و مجاهدین نیستند.
حتی محمدرضا عارف که با درخواست خاتمی از گردونه انتخابات ریاست جمهوری بیرون آمد، در چند ماه گذشته با خروج از هیات مدیره بنیاد باران و راه اندازی بنیاد امید تلاش کرده است، چهره ای مستقل از خود نشان دهد.
حلقه عارف: عارف از هم اکنون مشتری های زیادی در لیست های انتخاباتی دارد. جبهه مردمی اصلاحات او را نامزد خود می داند، مهمان وِیژه حزب مردم سالاری است و خودش هم نظراتی متفاوت تر از برخی اعضای احزاب منحل شده مشارکت و مجاهدین انقلاب دارد. حضورش در انتخابات مجلس قطعی است، اما اینکه آیا او لیستی متفاوت از دیگر اصلاح طلبان را هم همراه خود خواهد داشت، موضوعی است که برای پاسخش باید تا زمان انتخابات صبر کرد.
جبهه مردمی اصلاحات:گروهی که در افکار عمومی تنها با دبیر کلش روحانی اش محمد رضا زارع فومنی و نظریات خاصش در مسائل سیاسی شناخته می شود. او اصلاح طلبان را به دو گروه طیف میانه‌رو و افراطیون تقسیم می کند و معتقد است طیف دوم معتقد به« تغییر در قانون اساسی» هستند، و «خواسته‌های متکبرانه» دارند. در جریان انتخابات مجلس نهم این گروه حامی طیفی از اصولگرایان و اصلاح طلبان کمتر سیاسی بود.وقتی هم انتخابات به مرحله دوم کشیده شد، این جبهه برای مرحله دوم انتخابات تنها از کاندیداتوری علی مطهری، علیرضا محجوب و سهیلا جلودارزاده حمایت کرد. در جریان انتخابات ریاست جمهوری یازدهم هم دبیرکل این جبهه حمایت خود را از کاندیداتوری هاشمی و خاتمی اعلام کرد، اما بعد از رد صلاحیت هاشمی سکوت را ترجیح دادند.
حزب مردم سالاری:تشکل هایی که از جبهه مردمی اصلاحات در فضای سیاسی فعال تر هستند و کنگره های حزبی مرتبیب برگراز می کند که آخرینش آخر همین هفته خواهد بود. حزب مردم‌سالاری که با کواکبیان دبیر کل خوش مشربش شناخته می شود،ریشه اش به استان سمنان و سال 77 می رسد. تشکیلی که یک سال بعد از آن تاریخ با مجوز خانه احزاب شد یک حزب سراسری و با شعبه هایی در شهرهای مختلف.در جریان انتخابات مجلس نهم در رساندن دبیرکل -کواکبیان- به قطار بهارستان موفق نبود، اما در برخی از استانها با حمایت از چهره های کمتر شناخته شده که برچسب های سیاسی نداشتند، موفق شدند در مجلس نهم هم بدون تاثیر نباشند.
حزب وحدت و همکاری ملی: محمد رضا راه چمنی بعد از تجربه ناموفق حزب همبستگی که از دل مجلس پنجم و فراکسیون حزب الله ان مجلس بیرون آمد، حالا چهره ارشد حزبی با عنوان« وحدت و همکاری ملی» است. این حزب در بدنه اصلاح طلبان مورد اعتنا نیست.
مجمع روحانیون مبارز: مجمعی که اعضایش ترجیح می دهند بیشتر در پشت صحنه سیاست ایران حضور داشته باشند و به جز چند نفر از اعضایش چون موسوی خوینی ها، سید محمد خاتمی ، مجید انصاری و موسوی لاری بقیه ترجیح می دهند چندان اظهار نظری نداشته باشند. این روزها برخی رسانه های اصولگرا از تلاش آنها برای تاثیر گذاری برانتخابات مجلس خبرگان رهبری سخن می گویند، اما کسی نمی تواند انکار کند که آنها مایلند خاطره مجلس سوم را در مجلس دهم تکرار کنند.
احزاب منحل شده مشارکت و مجاهدین: قوی ترین طیف اصلاح طب که با تشکیل دولت اصلاحات شکل گرفتند و با اتمام آن دولت،از هم پاشیدند. مواضع چهره های این دو حزب، به عنوان صدای اکثریت اصلاح طلبان شناخته می شود، اما آنها مخالفان جدی در میان طیف های میانه رو تر اصلاح طلب دارند. حضور آنها در لیست های انتخاباتی اصلاح طلبان می تواند موجب تشدید اختلاف ها در این جریان شود.
حزب کارگزاران:موجه ترین حزب متمایل به چپ که شانس زیادی برای موفقیت در انتخابات دارد. گروهی که از دنده راست برخواست و به چپ چرخید.کرباسچی، مرعشی و محمد هاشمی چهره های رسانه ای تر این حزب هستند که هر از چندی رسانه ها را از اظهار نظر های خود پر می کنند. و برای مدتی جریانی خبری را مدیریت می کنند. اظهار نظر کرباسچی درباره تمایل اصلاح طلبان به سر لیستی ناطق نوری در انتخابات یکی از آخرین موج های خبری این حزب بود.
حزب اعتماد ملی: حزبی که با اقدام های کروبی در سال 88 به اغما رفته و این روزها نشست های اعضایش در منازل منتجب نیا قائم مقام این حزب برگزار می شود. اعضای اعتماد ملی که در شرایط حاضر حرکت مشخصی ندارند،قطعا برای انتخابات مجلس بی میل به حضور در لیست انتخاباتی نیستند. اما باید دید دیگر اصلاح طلبان حاضر به بازی دادن آنها هستند یا خیر.
مشکل دو طیف فکری برای بهارستان دهم مشکل همیشگی احزاب سیاسی است. مدعیان فراوان و صندلی ها کم.