مدیرکل حفاظت از محیط زیست استان چهارمحال و بختیاری، با معرفی « کبک دری » به عنوان نماد حیات وحش جانوری این استان، گفت: شکار بی رویه این پرنده، اجرای طرح های کوهنوردی و گردشگری و مداخله انسان در زیستگاه این پرنده، خطر کاهش جمعیت « کبک دری » در استان چهارمحال و بختیاری را نسبت به دیگر استان ها دو چندان کرده و این پرنده را در معرض خطر انقراض و آسیب پذیری قرار داده است.
به گفته سعید یوسف پور؛ کبک دری با نام علمی « Tetraogallus caspius » از پرندگان بومی ایران است که در پرتگاه های پر شیب و کوهسارهای صخره ای با گیاهان پراکنده و ارتفاعات بالای 3 هزار و 500 متری استان چهارمحال و بختیاری از جمله زردکوه، سبزکوه، جیلان، سالداران، قیصری، کلار، ریگ، هلن، میلی و جهان بین زیست می کند.
وی، مهم ترین دلیل انقراض برخی از این گونه های جانوری را شکار غیرمجاز بیان می کند و می گوید: بعضی از گونه های جانوری و پرندگان به دلیل نوع زندگی، تغذیه و زیستگاه در معرض خطر انقراض قرار دارند.
یوسف پور، فرهنگ سازی را مهم ترین عامل برای حفاظت از گونه های جانوری و پرندگان می داند و می گوید: حفاظت از گونه های جانوری به دو روش استقرار گروه و بخش برون نهاد انجام می شود و هم اینک با استفاده از ظرفیت همیاران محیط زیست به صورت مستقیم و غیرمستقیم هم انجام می شود، اما فرهنگ سازی نیاز به توجه بیشتر دارد.
مدیر اداره حفاظت محیط زیست شهرستان بروجن در استان چهارمحال و بختیاری هم می گوید: با توجه به زیستگاه و عادات زندگی « کبک دری »، ارائه آمار دقیق از جمعیت این پرنده امکان پذیر نیست، اما تحقیقات و شواهد نشان داده وجود شکارچیان، تخریب زیستگاه، و دسترسی آسان به محل زندگی از طریق جاده، باعث شده جمعیت این گونه از پرنده به شدت کاهش یابد.
مرتضی منصوری می افزاید: بر اساس قوانین موجود، شکار این پرنده ممنوع است و با متخلفان در این خصوص، برخورد قانونی می شود.
رئیس منطقه حفاظت شده شیدا و زاینده رود در شهرستان های بن و سامان استان چهارمحال و بختیاری، هم با اشاره به این که جثه بزرگ، پر و بال خاکستری با خطوط موج دار و رگه های قهوه ای و سفید با نوار چشمی و گلوی سفید، کبک دری را به یکی از زیباترین پرندگان دنیا تبدیل کرده است، می گوید: کبک دری پرنده ای بی نهایت محتاط و بسیار خجالتی است و به اندازه سایر ماکیان، اجتماعی نیست.
غلامرضا طادی می افزاید: ظاهر زیبا، گوشت لذیذ و تجارت پرسود « کبک دری » باعث شده تا شکارچیان زیادی در کشور به دنبال شکار این پرنده باشند.
این کارشناس محیط زیست با بیان اینکه سخت بودن دسترسی به تخم ها و پیدا کردن محل لانه سازی کبک دری سبب شده تا جوجه آوری این پرنده کمتر مورد توجه قرار گیرد، می گوید: مشاهده جنس ماده این پرنده با حدود 8 جوجه در ارتفاعات استان چهارمحال و بختیاری، نظیر کوه سنگ ریز منطقه حفاظت شده تنگ صیاد، از زمان تخم گذاری پرنده کبک دری در نیمه دوم فروردین هر سال حکایت دارد.
******
مدیرکل حفاظت از محیط زیست استان چهارمحال و بختیاری می گوید: در حال حاضر، به دنبال بارش برف و کاهش محسوس دما و نبود غذا، پستانداران و پرندگان وحشی، ناگزیر برای دسترسی به مواد غذایی، از مناطق حفاظت شده این استان به سمت روستاها و شهرها پناه آورده اند.
وی می افزاید: در این خصوص به شهرداری ها، شوراهای اسلامی شهر و روستا و دهیاری ها اطلاع رسانی لازم انجام شده که در صورت مشاهده حیات وحش، برای جلوگیری از آسیب به انسان ها و همچنین شکار این حیوانات، اقدامات لازم را انجام دهند.
یوسف پور می گوید: برای حفاظت از گونه های حمایتی و آسیب پذیر، میزان گشت های کنترل و بازرسی در قالب چند گروه صورت گرفته، اما به دلیل شرایط ویژه استان و صعب العبور بودن منطقه و بسته شدن گردنه ها به علت بارش برف در زمستان، محدودیت کار نسبت به شرایط عادی بیشتر است که به همین دلیل از طریق رسانه و مطبوعات اقدامات لازم انجام شده است.
وی اضافه می کند: هم اکنون سه گروه برای شیفت های اضطراری در شهرستان های شهرکرد، فارسان، کیار و بروجن و یک گروه در سایر شهرستان های استان چهارمحال و بختیاری مستقر شده اند.
به گفته یوسف پور؛ در مناطق حفاظت شده مثل تنگ صیاد، 4 گروه با 6 پاسگاه محیط بانی، سبزکوه یک گروه، هلن یک گروه، قیصری یک گروه، شیدا و زاینده رود یک گروه، و در تالاب های استان چهارمحال و بختیاری هم یک گروه علاوه بر پاسگاه محیط بانی فعال است.
مدیرکل حفاظت از محیط زیست استان چهارمحال و بختیاری می گوید: با هماهنگی اداره کل مدیریت بحران استان، توزیع علوفه مورد نیاز حیات وحش در مناطق حفاظت شده آغاز شده است.
*****
تاکنون 923 گونه گیاهی و 294 گونه جانوری از انواع پرندگان، پستانداران، ماهی ها و خزندگان در استان چهارمحال و بختیاری شناسایی شده که از نظر تنوع زیستی و در مقايسه با گونه های شناسايي شده در كشور، سهم اين استان 37 درصد از مجموع پستانداران و 33 درصد از پرندگان ايران است.
هم اکنون 9.4 مساحت استان چهارمحال و بختیاری جزء مناطق حفاظت شده، پارک ملی و مناطق شکار ممنوع است و پارک ملی تنگ صیاد و مناطق حفاظت شده هلن، سبزکوه، شیدا و قیصری، زیستگاه وحوش و پستانداران این استان می باشد.
گفتنی است: 10 گونه زيستي در خطر انقراض و آسيب دیگر، نظير دليجه كوچک، شاه باز، اردک مرمري، پلنگ، قوچ و ميش، كل و بز نیز در مناطق زيست محيطي استان چهارمحال و بختیاری شناسايي شده اند./ش