به گفته متخصصان علوم غذایی، در علم تغذیه، رژیمی به نام رژیم سمزدا وجود ندارد و این رژیم، زیان‌آور و حاصل یک باور عامیانه در میان مردم است. البته اگر می‌گوییم رژیم سمزدا غیر‌علمی است، به این معنا نیست که خوراکی‌های سمزدا نداریم، منظورمان این است که چون در رژیم‌های سمزدا توصیه میشود که یک نوع میوه یا سبزی خاص برای مدت چند روز جایگزین برنامه غذایی روزانه شود، میتواند عارضه‌دار باشد؛ زیرا میوه‌ها و سبزیجات به اندازه مواد گوشتی و نشاسته‌ای تامین‌کننده انرژی و درشت مغذی‌ها نیست و باعث بروز کمبود و آسیب‌هایی در بدن میشود.
سم‌زدا‌ترین‌ها
اما لازم است بدانید بسیاری از میوه‌ها و سبزیجات به دلیل داشتن فیبر و آنتی‌اکسیدان‌های زیاد، خاصیت سم‌زدایی دارد و مصرف آن در کنار غذاهای متنوع و متعادل روزانه میتواند از میزان برخی سموم موجود در بدن بکاهد.
در نتیجه با توجه به این‌که در فصل زمستان بیشتر افراد گرایش به مصرف خوراکی‌ها و نوشیدنی‌های با طبع گرم دارند و با نظر به این‌که مصرف گرمی‌ها انباشت اخلاط و سموم بدن را نسبت به فصول دیگر زیادتر می‌کند و از طرفی چون حرکت و فعالیت بدن کم و ابتلا به برخی بیماری‌های ویروسی و عفونی در زمستان شایع و وارونگی هوا و ازدیاد آلاینده‌های مخرب بیشتر از هر فصل دیگر است، باید با مصرف خوراکی‌های سمزدا به پاکسازی و عملکرد مطلوب دو ارگان سم‌زدای بدن یعنی کبد و کلیه کمک کنیم.
خوب است بدانید بسیاری از مواد سمزدا با کمک به فعل و انفعالات بدن باعث کارکرد مفید ارگان‌ها شده و با افزایش انرژی باعث بهبود وضع عاطفی، روحی و جسمانی می‌شوند.
در میان میوه‌ها و سبزیجات سیب، انار، هویج، گوجه فرنگی، آلبالو، مرکبات، بویژه لیمو ترش، سیر، کلم، جعفری، تربچه، چای سبز و برخی جوانه‌ها همچون جوانه ماش و شبدر و عرقیاتی همچون شاتره و کاسنی خاصیت سم‌زدایی بیشتری داشته و جلادهنده کبد و کلیه بوده و با کمک به هضم بهتر غذا و تولید انرژی سبب میشود که فرد احساس بهتری داشته باشد.
ترکیبات فیبری این مواد هم در دستگاه گوارش با اتصال به سموم موجود در روده‌ها و همچنین پتاسیم آنها با افزایش ادرار به فرآیند دفع سموم کمک می‌کند. از طرفی میوه‌ها و سبزیجات سمزدا، ترکیبات آنتی‌‌اکسیدانی قوی داشته که میتواند با رادیکال‌های آزاد مقابله کرده و ریسک ابتلا به ناراحتی‌های قلبی ـ عروقی، سرطان و دیگر بیماری‌های التهابی را کاهش دهد.
اگر بار کبد زیاد است...
اما بیشترین تاثیر میوه‌ها و سبزیجات سمزدا در رفع آن عاملی است که بار کبد را زیاد می‌کند و آن تجمع چربی در کبد افراد مبتلا به چربی خون و اضافه وزن بالاست که می‌توان تا حدود زیادی تحت نظر پزشک متخصص در کنار مصرف داروهای تجویز شده و با داشتن یک برنامه غذایی کنترل شده از میوه‌های پرفیبر و سمزدا در طولانی مدت برای رفع این مشکل کمک گرفت. این را هم بدانید علاوه بر چربی‌ها، قند هم یک ماده سمی محسوب میشود و مازاد آن به چربی تبدیل شده و در کبد ذخیره میشود.
علاوه بر میوه‌ها و سبزیجات، شیر هم میتواند به واسطه داشتن پروتئین‌هایی خاص از طریق دستگاه گوارش از جذب برخی انواع آلودگی‌ها و سموم ناشی از فلزات سنگین چون سرب، کادمیوم و جیوه بکاهد، اما باعث دفع کلیه سموم بدن نمیشود.
مرکبات سم‌زا یا سمزدا؟
مرکبات بویژه انواعی که ترش‌تر است به سبب میزان بالای اسید، فیبر و برخی ریزمغذی‌های مفید از طریق افزایش ادرار و لینت مزاج، در فصول سرد سال که زیادتر در دسترس بوده و بیشتر به صورت روزانه مصرف میشود، به دفع سموم بیشتری کمک می‌کند.
اما موضوع مهم آن‌که در پرورش بیشتر مرکبات وارداتی و اندکی از محصولات داخلی از هورمون رشد برای ایجاد میوه‌های درشت و یکدست، کودهای شیمیایی، گاز اتیلن یا رنگ‌های مصنوعی برای تغییر رنگ پوست سبز پرتقال و نارنگی به رنگ زرد و نارنجی یا از واکس و موم میوه به دلیل ماندگاری بیشتر و شکیل و پر‌رنگ‌تر شدن محصول استفاده میشود و چون این نوع مرکبات به روش طبیعی رشد نیافته و رنگ‌آوری نشده است، مدت زمان لازم برای ایجاد مواد مغذی در بافت محصول طی نشده و میوه نه‌تنها ارزش تغذیه‌ای و خاصیت سم‌زدایی ندارد، بلکه میتواند باعث ورود یکسری ترکیبات سمی و شیمیایی به بدن شده و بر عملکرد کبد و کلیه تاثیر سوء گذارد.
گول ظاهر مرکبات را نخورید
بیشتر مرکبات رسیده‌ای که مربوط به نواحی شمالی کشورمان است، پوستی نازک و طعم ترش دارد و آن دسته که در جنوب کشور تولید میشود پوستی سفت و ضخیم، اما مزه‌ای شیرین دارد. در هر حال وزن هر عدد پرتقال، نارنگی، لیمو یا گریپ فروت باید نسبت به جثه‌اش کمی سنگین‌تر باشد.
مرکبات سبک، بیشتر پوک و تلخ است و اگر پوست آن با فشار انگشتان دست به سادگی فرو رود نشان‌دهنده آن است که تحت تاثیر کودهای شیمیایی غیرمعمول به این اندازه رسیده است و انتقال ترکیبات شیمیایی به بدن از طریق خوردن میوه میتواند باعث ابتلا به کم‌خونی و جهش ژنتیکی بویژه در بچه‌ها، سالمندان و زنان باردار شود.
از آنجا که نمی‌توان به وجود هورمون رشد در مرکبات پی برد، باید محصولی را انتخاب کنید که درشتی معقولی دارد و به یاد بسپارید که درشتی میوه دلیل بر خاصیت، کیفیت و سلامت بالای آن نیست. در نتیجه در هنگام خرید پرتقال، نارنگی یا لیمو به دنبال جدا کردن درشت‌ترین‌ها نباشید و قدری هم برای میوه‌های ریز ارزش قائل شوید و بدانید بار میوه‌ای سالم و طبیعی‌تر است که میوه‌های درشت، ریز و متوسط آن درهم باشد.
با توجه به این‌که وجود واکس و موم‌های چرب روی میوه و مرکبات قابل شناسایی است، توصیه میشود از خرید این نوع محصولات خودداری کنید، چراکه اگر میوه ترک‌دار و ضرب خورده باشد یا در اثر کنده شدن دم برگ، سوراخی در میوه ایجاد شده باشد احتمال نفوذ این مواد به داخل میوه زیاد است.
در صورت خرید مرکبات واکس خورده پوست آن را با ابر زبر یا اسکاچ به همراه مایع ظرفشویی شستشو دهید، زیرا در غیر این صورت در حین پوست‌گیری ترکیبات شیمیایی واکس براحتی وارد بافت میوه میشود. در ضمن سیب و خیار واکس خورده را هرگز با پوست نخورید. ترکیبات شیمیایی موجود در واکس میوه میتواند به معده و سیستم گوارشی آسیب رسانده و سرطانزا و مسمومیت‌زا باشد. به یاد داشته باشید بیشتر مرکبات رنگ شده واکس خورده‌اند و باعث رنگی شدن پوست دست میشود.
بر این اساس اگر می‌خواهید به کبد و کلیه‌تان لطف کنید و همیشه سر حال و باطراوت باشید در هنگام خرید محصولات غذایی موشکاف باشید و زمان‌هایی که خوش خلق و پر‌انرژی هستید، به خرید بروید تا بتوانید بیشترین تمرکز را در هنگام انتخاب یک محصول طبیعی داشته باشید.