ناصر آق در گفتوگو با خبرنگارباشگاه خبرنگاران ارومیه اظهار داشت: برداشت نمک از دریاچه ارومیه ضروری بوده و در حال حاضر با توجه به خشک شدن مناطق وسیعی از دریاچه ارومیه به راحتی میتوان از این نمکها بهرهبرداری کرد.
وی افزود: با توجه به بررسیهای انجام شده ضخامت نمک در مناطق وسیع دریاچه ارومیه از یک متر تجاوز میکند.
بنیانگذار پژوهشکده آرتمیا و آبزیان دانشگاه ارومیه متذکر شد: با توجه به ورود رودخانههای بزرگ و مهم از نواحی جنوب دریاچه ارومیه و وجود تعداد زیادی چشمه در این نواحی، نمکها به تدریج از طرف جنوب دریاچه شسته شده و به طرف مناطق شمالیتر حرکت کرده است.
وی ادامه داد: نمک زیادی در بخشهای جنوبی روی زمین مشاهده نمیشود اما در بخشهای شمالی و شرقی به دلیل عمق بیشتر پسروی کمتر بوده و به همین خاطر رسوبگذاری نمک خیلی بیشتر انجام گرفته است.
آق یادآور شد: این رسوبگذاری به صورت لایهگذاری در سطح آب تشکیل شده و به تدریج به کف دریاچه سقوط میکند، به طوری که اگر 15 تا 20 دقیقه به طور مستمر به سطح آب دریاچه ارومیه نگاه کنید میتوانید تشکیل تودههای نمک را در سطح مشاهده کنید.
بنیانگذار پژوهشکده آرتمیا و آبزیان دانشگاه ارومیه اضافه کرد: با بزرگتر و سنگینتر شدن توده، نمکها به کف دریاچه سقوط میکند و نمکهای رسوب یافته به تدریج با کف دریاچه در هم آمیخته و به عمقهای بیشتر نیز کشیده میشود.
وی تصریح کرد: این رسوبگذاری نمکهای دریاچه ارومیه فقط نمک طعام (سدیم کلراید) نیست بلکه حدود 30 نوع نمک مختلف از جمله عناصر سنگین نیز در دریاچه ارومیه موجود بوده و این موضوع است که میتواند خطرناک باشد.
آق عنوان کرد: اگر رسوبگذاری و روند خشک شدن دریاچه ادامه یابد در اثر فرسایش و ساییده شدن نمکها توسط باد ریزگردهای نمکی تشکیل شده و این عناصر سنگین در ریزگردهای نمکی هستند که برای انسان و دام میتوانند مشکلات بزرگی ایجاد بکنند.
وی ابراز داشت: در حال حاضر در فاز نخست نمکهایی که در مناطق خشک شده وجود دارد باید جمعآوری شود زیرا نمیتوان آب شیرین ورودی به دریاچه را برای حل کردن نمکها در حاشیهها هدر داد.
آق افزود: میتوان این نمکها را برداشت کرده ولی نمکهایی که در کف آب وجود دارد باید باقی بماند تا با ورود آب شیرین به تدریج حل شده و ترکیب نمک دریاچه نیز در طول زمان به حالت طبیعی خود برگردد.
بنیانگذار پژوهشکده آرتمیا و آبزیان دانشگاه ارومیه ادامه داد: با وقوع طوفان ریزگردهای نمکی نخستین خسارت به کشاورز وارد خواهد شد زیرا این ریزگردها زمینها را شور کرده و روی برگهای تمام گیاهان نشسته و به تدریج موجب از بین رفتن تمام گیاهان میشود.
آق متذکر شد: از طرف دیگر این ریزگردها ضایعات انسانی خیلی شدیدی دارد که متاسفانه نادیده گرفته میشود این پیامدها و مشکلات انسانی ناشی از خشک شدن دریاچه در ارتباط با دریای آرال تا حدودی مطالعه و مورد بررسی قرار گرفته است.
بنیانگذار پژوهشکده آرتمیا و آبزیان دانشگاه ارومیه اضافه کرد: از پیامدها و مشکلات انسانی مورد مطالعه شامل افزایش چندین برابری سرطان به خصوص در خردسالان و افزایش بیماریهای تنفسی، پوستی و زایمانهای زودرس در انسان و دام است.
وی تصریح کرد: نمک دریاچه ارومیه فقط نمک طعام نیست بلکه حاوی نمکهای فلزات سنگین مثل سرب و جیوه نیز هست که بسیار خطرناک بوده و این عناصر سنگین به تدریج در بدن انباشتگی بیولوژیکی ایجاد میکنند و منجر به ضایعات مذکور میشود.
بنیانگذار پژوهشکده آرتمیا و آبزیان دانشگاه ارومیه با اشاره به راهکارهای مقابله با طوفان نمک، اظهار داشت: بهترین راهکار احیای خود دریاچه ارومیه است تا روی نمکها با آب پوشیده شود و برداشت نمکهای اضافی در مناطق خشک شده حاشیه دریاچه ارومیه راه حل دیگری برای کاهش بروز طوفانهای نمکی است.
آق افزود: البته انواع گیاهان مقاوم به شوری وجود دارند که در صورت کاشت آنها در حاشیه مناطق پرخطر از نظر بروز طوفانهای نمک تا حدود زیادی میتوان مانع پیشروی نمک به طرف روستاها و مزارع شد./س