سرويس بين الملل باشگاه خبرنگاران گزارش می‌دهد، هر کسي که فهرست کشورهاي دعوت شده به کنفرانس ژنو 2 براي حل بحران سوريه را مطالعه مي‌کند با کمال تعجب از خود مي‌پرسد چگونه مي توان شرکت کشورهايي از دورترين نقاط پنج قاره جهان و غيبت کشوري مانند ايران با حجم بسيار بالايي از نفوذ و تاثيرگذاري در منطقه در اين کنفرانس را توجيه کرد... کسي که اين گونه مي خواهد ( ايران غايب باشد ) خواستار حل سياسي بحران سوريه نيست بلکه همچنان بر طبل ادامه تنش ها و خونريزي ها مي داند. ايران به عنوان نزديک‌ترين متحد سوريه در خاورميانه از جايگاه و قدرتي منطقه اي برخوردار است و مي‌تواند در راستاي رسيدن به نتايجي موفقيت آميز، نقشي مهم و مثبت ايفا کند. غير منطقي و بسيار مضحک است که واشنگتن و وابستگان سعودي‌اش خواستار عدم حضور ايران در مذاکرات باشند.
آمريکا و عربستان سعودي نمي‌خواهند ايران در ژنو 2 شرکت کند زيرا مي‌دانند ايران کمک خواهد کرد تا شرايط سياسي در جهت استقلال و خودمختاري سوريه فراهم شود ، امري که به شکل غير قابل اجتنابي مشروعيت دموکراتيک دولت بشار اسد را افزايش خواهد داد.
در واقع واشنگتن و رياض هيچ علاقه‌اي براي رسيدن به يک راه حل صلح آميز حقيقي ندارند و طبعا بدون مشارکت ايران هيچ راه حل يا فرايند صلحي را براي سوريه نمي‌توان تصور کرد زيرا ايران نقش مؤثري در بازگرداندن ثبات به سوريه دارد و حضور اين کشور در کنفرانس صلح يک امر واجب است.
شرايط به گونه ايست که کشورهاي غربي و منطقه اي ، مصالح مردم و حاکميت سوريه را در آخر فهرست و مصالح خود را در اولويت قرار داده اند و بهتر است بگوييم به تنها چيزي که فکر نمي کنند مصالح مردم سوريه است.
«هيثم مناع» که خود يک مخالف برجسته نظام سوري است از سياست برخي از کشورهاي منطقه اي و غربي در قبال تحولات داخلي سوريه به شدت انتقاد کرد و در مقاله اي در روزنامه راي اليوم چاپ لندن نوشت دبير کل سازمان ملل بيست و دوم ژانويه 2014 را زمان برگزاري کنفرانس ژنو دو اعلام کرد. برگزاري دومين کنفرانس ژنو، يک سال و نيم بعد از برگزاري اولين کنفرانس صورت مي گيرد و در اين 18 ماه مردم سوريه زيان جبران ناپذيري ديده‌اند و شمار بسيار زيادي کشته شده اند و هزينه تخريب تاسيسات زيربنائي اين کشور بيش از 200 ميليارد دلار شده است و افزايش شمار آوارگان را که نزديک به سه ميليون نفر است هم بايد به مشکلات فوق اضافه کرد.
«هيثم مناع» که خود از مخالفان دولت سوريه و عضو هيئت هماهنگي ملي مخالفان سوريه است بر حل سياسي بحران سوريه به عنوان تنها راه نجات يافتن سوريه از جنگ تاکيد مي‌کند . وي معتقد است با توجه به اينکه پول و سلاح و جنگجوياني که وارد سوريه شده اند غير سوري و هيزم اصلي شعله ور شدن و ادامه خشونتها در سوريه هستند، ديگر بحران سوريه يک بحران داخلي مربوط به خود سوريها نمي شود. مناع در ادامه به کنفرانس ژنو دو مي پردازد و مي نويسد موضع گيري کشورهاي عربي خليج فارس و کشورهاي غربي در خصوص اين کنفرانس ضد و نقيض بود. در کنفرانس اول شانزده کشور و سازمان از جمله اتحاديه اروپا شرکت کردند . کشورهاي شرکت کننده در اين کنفرانس از گزينه نظامي حمايت کردند و اين مساله منجر به عميقتر شدن جنگ در سوريه شد . کشورهاي حامي گزينه جنگ چشمهاي شان را به روي ورود گروههاي تکفيري به سوريه بستند ولي سپس مداخله شبه نظاميان شيعه و حزب الله در سوريه را محکوم کردند. ما ( هيئت هماهنگي ) درهر مناسبتي اعلام کرديم که چشم بستن به روي صد چچني مانع از ورود هزار ( جنگجو ) از لبنان نخواهد شد و هرگونه مداخله خارجي زمينه را براي مداخله خارجي گسترده تر فراهم مي کند و بر خشونتها مي افزايد. ( نکته قابل تامل اين است که اين سخنان از زبان يک معارض برجسته سوري ايراد شده است.)
*** آثار تخریبی دعوت نکردن ايران به کنفرانس ژنو دو
قدر مسلم در حاليکه مقابله با تروريسم در سوريه هم اکنون به مساله اصلي در بحران اين کشور تبديل شده است ؛ دعوت نکردن ايران به کنفرانس ژنو دو ممکن است باعث تخريب اين کنفرانس توسط ايران شود.
برخي ها چه بخواهند و چه نخواهند ايران يکي از کشورهاي تاثيرگذار منطقه و حضور آن در نشست آينده ژنو بسيار حائز اهميت است. از اين رو، امکان موفقيت براي هر نشست و اجلاسي که هر يک از عوامل و مولفه هاي تاثيرگذار در آن حضور نداشته باشد وجود ندارد.
جامعه بين المللي از جمله بان کي مون دبيرکل سازمان ملل متحد و اخضر ابراهيمي فرستاده ويژه عربي و بين المللي در امور سوريه به اين باور رسيده اند که حضور ايران در کنفرانس ژنو 2 الزامي است و به همين خاطر از آمريکا خواسته اند در مسير شرکت ايران در کنفرانس ژنو 2 مانع تراشي نکند.
حضور ايران در کنفرانس ژنو 2 به حدي غير قابل انکار و مهم است که ميخائيل بوگدانف نماينده ويژه رئيس جمهور روسيه درامور خاورميانه در سخناني گفت ، مشارکت ايران در نشست بين المللي ژنو 2 براي حل بحران سوريه و ثمر بخش بودن آن الزامي است. سرگئي لاوروف وزير امور خارجه روسيه نيز بارها بر اهميت حضور ايران در نشست آتي ژنو تاکيد کرده است.
ايران نيز آمادگي خود را براي حضور در کنفرانس ژنو دو بدون هيچ پيش شرطي براي شرکت اعلام کرده است. در واقع ايران کليد طلايي کنفرانس ژنو دو و رمز نتيجه بخش بودن آن است. اگر ژنو 1 را به ياد آوريم در مي يابيم که ايران به حضور در آن دعوت نشد و برخي اعلام کردند ايران بخشي از مشکل است. اين در حالي است که ايران در همان زمان بر حل صلح آميز و سياسي بحران سوريه تاکيد داشت. ايران تاکنون طرح هاي پيشنهادي زيادي را براي حل سياسي بحران سوريه ارائه کرده است ولي طرف ديگري وجود دارند که بر اقدام نظامي و سرنگوني نظام کنوني حاکم بر سوريه با توسل به زور اصرار دارند. دو طرف صف بندي هايي در مقابل همديگر انجام مي دهند و جبهه گيري مي کنند.
همه ما امروز مي دانيم که امريکا به نفوذ منطقه اي ايران به خصوص در سوريه واقف است. همين نفوذ ايران باعث امکان ارسال کمکهاي بشردوستانه براي سوريه شده است. آمريکا مي داند که ايران آنقدر نفوذ دارد که بتواند دولت سوريه را متقاعد کند تا اجازه دهد کمکهاي بشردوستانه براي آوارگان اين کشور ارسال شود. ايران در همين حال با حضور بدون پيش شرط در کنفرانس ژنو 2 موافق است. گفته مي شود برخي طرفها درصدد وضع شروطي براي حضور ايران هستند که ايران هرگز اين شروط را قبول نمي کند. ايران اگر مي خواست قبول کند و تسليم اين شرط و شروط شود از همان ابتدا و در جريان کنفرانس ژنو 1 تسليم مي شد.
*** موضع ایران چیست؟
موضع ايران مشخص است و مبتني بر اين که گروه هاي مخالف و دولت سوريه خود بر سر ميز مذاکره بنشينند و بحران موجود را حل و فصل کنند ولي گروه هاي معارض هيچ تفاهم و وحدت موضعي ندارند تا بر سر يک ميز با دولت سوريه بنشينند. همانگونه که مي دانيد ايران برگه هاي قوي براي بازي در سوريه دارد. همانگونه که وزير امور خارجه ايران گفت که اگر اين کشور در کنفرانس ژنو 2 حضور نداشته باشد جهان به آخر نمي رسد. ولي من معتقدم که حضور يا غايب بودن ايران در کنفرانس ژنو 2 بر نتيجه آن تاثير گذار خواهد بود و اين نشان مي دهد که ايران نقش تاثيرگذار زيادي دارد. ما ديديم که کنفرانس هاي ديگري تاکنون برگزار شده است ولي هيچ دستاوري در پي نداشته است. اين سخن تکراري است که ايران در امور داخلي سوريه دخالت مي‌کند بسياري از کشورهاي ديگر نيز دخالت مي کنند. طبعا سوريه يکي از محورهاي مقاومت در منطقه است و هرگونه تغيير در آن باعث تغيير در نقشه سياسي موجود مي شود. ما مي دانيم که قطر و عربستان چگونه از گروه هاي مسلح در سوريه حمايت مالي و تسليحاتي مي کنند. اين حمايت ها هنوز وجود دارد. ايران خود حمايت از دولت سوريه را انکار نمي کند چون پيماني بين دو طرف وجود دارد. در زماني که صدام حسين ديکتاتور سابق عراق به ايران حمله کرد تنها کشوري که در کنار ايران بود سوريه است.ايران مي گويد بدون وضع پيش شرطي از سوي برخي کشورها آماده شرکت در کنفرانس ژنو 2 است. من معتقدم ايران شرکت کند يا نکند راهبرد خاصي در قبال سوريه دارد.
اگر ايران در کنفرانس ژنو 2 حضور داشته باشد، مي‌توان به موفقيت آن اميدوار بود و اگر ايران شرکت نکند به همکاريهاي خود با سازمان ملل متحد ادامه خواهد داد چيزي که تاکنون ادامه داشته است. بان کي مون دبير کل سازمان ملل متحد و اخضر ابراهيمي با وزير امور خارجه ايران در ارتباط هستند. حتي طرف آمريکايي تلاش مي کند تا ايران را به حضور در ژنو 2 متقاعد کند به شرط اينکه بيانيه ژنو 1 را بپذيرد ولي طرف ايراني آن را قبول نمي کند بنابراين ايران در ژنو دو شرکت کند يا نکند برگه ها و اهرم هاي خاص خود را براي تاثيرگذاري دارد ايران در اين خصوص استراتژي مشخصي دارد. ايران تاکنون طرح ها و پيشنهادهايي را مطرح کرده است. مخالفان سوري نيز از اين طرح هاي ايران مطلع هستند. پيشنهادهايي درباره دوره انتقالي و برگزاري انتخابات در سوريه دارد. ما مي دانيم که مخالفان داخلي سوريه هيچ انسجامي ندارند و هيچ افق روشني درباره حل سياسي بحران موجود ندارند آنان اختلافات شديدي دارند. بنابراين در سايه اختلافات موجود هيچ يک از کشورهاي آمريکا ، روسيه ، ايران ، عربستان و ديگر کشورها به تنهايي نمي توانند کاري از پيش ببرند.
*** نتيجه:
حقيقت اين است که ايران به ژنو 2 نيازي ندارد بلکه اين ژنو 2 است که به ايران نياز دارد. ايران قدرت منطقه اي است و هيچ کس نمي تواند آن را تجاهل کند و ايران به خاطر حضور و نفوذ قوي که در سوريه دارد مي تواند به حل مسئله کمک کند. ايران همواره بخشي از راه حل در سوريه بوده و تاکنون ميزباني چند نشست را در اين خصوص بر عهده داشته است.
يکي از نکات سوال برانگيز در خصوص ژنو2 اين است که از ايران با اين ادعا و اتهام که در سوريه نيروي نظامي دارد دعوت نمي شود اما از عربستان با وجود اينکه هزاران نيروي تکفيري را در سوريه حمايت مالي و تسليحاتي مي کند دعوت شده است .
در فهرست دعوت شدگان به کنفرانس ژنو نام برخي از کشورهاي عربي و منطقه اي وجود دارد که دور يا نزديک همه مي دانند همين کشورها بخشي از مشکل و بحران سوريه هستند پس چرا آمريکا در مسير حضور ايران در اين کنفرانس سنگ‌اندازی مي‌کند؟ کارشناسان براي اين سوال چندين پاسخ ارائه مي دهند و يکي از آن ها اين است که آمريکا مي‌خواهد ايران را تحت فشار قرار دهد تا در جاهاي ديگر بتواند از آن امتياز بگيرد و دوم اين که اين اقدام واشنگتن در جهت خرسند کردن و راضي نگه داشتن برخي از متحدان منطقه‌‌اي‌اش مانند رژيم صهيونيستي و عربستان صورت مي گيرد. طرف هايي که موافقتنامه هسته اي امضا شده بين ايران و گروه پنج بعلاوه يک در ژنو خشم شديد آن ها را برانگيخته بود و آمريکا در واقع با اين کار مي خواهد آبي بر اين آتش خشم و نفرت بريزد. بنابراين هيئت ايراني چه در ژنو حضور داشته باشد يا نداشته باشد گروه هاي مختلف فرداي برگزاري اين نشست به اين نتيجه خواهند رسيد که به حد نصاب سياسي خود نرسيده بود و کليد طلايي حل بحران سوريه در دستان ايران است.
گزارشي از سيد محمد مسعودي علوي
انتهای پیام/