گيوه بافی در کرمانشاه

به گزارش باشگاه خبرنگاران کرمانشاه

گيوه را بايد يكي از جالبترين و ارزنده ترين صنايع دستي روستايي ايران دانست. اين پاي پوش قديمي كه روزگاري، بخصوص در فصل تابستان مورد استفاده فراوان قرار مي گرفت در سالهاي اخير به سبب رواج كفش ماشيني و جايگزين شدن آن بجاي پاي افزارهاي قديمي در اكثر مناطق ايران رونق و اعتبار ديرين را از دست داده ولي زيبائي و تنوع و طرحهاي متعدد گيوه آنچنان است كه هنوز هم داراي متقاضيان فراواني بوده و از استقبال قابل توجهي در فصول بهار و تابستان برخوردار مي‌باشد. گيوه كشي يكي از صنايع دستي رايج و بومي استان کرمانشاه است و به ويژه در بخش اورامانات از جمله صنايع دستي مسلط مي‌باشد. اين صنعت بومي را مي توان بر مبناي نوع توليد و محل توليد به دو بخش اصلي روستايي و شهري تقسيم كرد. دو روستاي هجيج و نودشه از بخش اورامانات جزو مراكز قريمي و مهم توليد نوع خاصي از گيوه مي‌باشد كه تخت آن كهنه اي است و به نام گيوه زيره اي شهرت دارد.

در بهترین و مرغوب ترین نوع این پای افزار تکه پارچه های پنبه ای کهنه و غیرقابل مصرف به صورت رشته های دراز به عرض حدود یک سانتیمتر بریده شده و کنار هم قرار می گیرد و با چسب مخصوص به وسیله ابزاری که مشته نام داردکوبیده می شود. این کار در سه لایه انجام می شود و پس از فشرده شدن به شکلکف گیوه در آمده و آماده استفاده می شود.

نوع دوم، گیوه هایی با کف چرم است که در ساخت آن از زائده هاى پوست گاو وحيوانات ديگر استفاده می کنند.

سومین نوع، كه در واقع نازل ترين نوع محسوب مى شود گيوه‌هايى با کف لاستیکی است که امروزه به علت ارزانی، مصرف آن  میان گروه های کم در آمدرواج بیشتری دارد.  برای ساخت کف این گیوه عموما از لاستیک های غیر قابل مصرف اتومبیل ها استفاده می کنند .

بخشي از مواد مورد مصرف گيوه بافان در محل و بخشي ديگر از نقاط ديگر تهيه مي شود. موادي كه در محل تهيه ميشود:پوست گاو – پيه – نري گاو و نخ تابيده است. موادي كه از خارج محل تهيه ميشود عبارت است از:1 – براي گيوه هاي تخت زيره اي رنگ – پارچه نازك نخي – كتيرا – نخ تابيده ( قرقره)2 – براي گيوه هاي طرح جديد (‌تخت چرمي و پلاستيكي) ميخ پوست دباغي شده – پاشنه هاي لاستيكي – كف لاستيكي – چسب – پوست – نري گاو – پارچه نخي – موي بز.

كار گيوه كشي معمولاً در دو مرحله كارگاهي و خانگي انجام ميشود. كارهاي مربوط به تخت گيوه كه كاري مردانه است معمولاً در كارگاه و يا مغازه ها با ابزار گوناگون انجام ميشود. در مناطق شهري كارهاي مربوط به رويه گيوه توسط زنان و در خانه ها صورت ميگيرد. اين كار در روستا ها هم به دست زنان و هم به دست مردان در خانه و قهره خانه و اماكن عمومي در ايام فراغت انجام ميشود.

رنگ هايي كه در تهيه گيوه بكار مي رود عبارتند از رنگ هاي آبي، قرمز، سفيد، استخواني وسياه. رنگ هاي آبي و قرمز كه در تخت گيوه بكار برده ميشود قبلاً تخت گيوه ها فقط به رنگ سفيد بود رويه گيوه مردانه معمولاً سفيد بوده و براي بافت گيوه هاي زنانه از نخ هاي رنگين و گاه از انواع منجوق نيز استفاده به عمل مي‌آيد. رنگ سياه – رنگ موي بز اين رنگ در زير رويه قرار ميگيرد.

در کرمانشاه توليد 4 نوع گيوه معمول است : گيوه تخت آجيده که کف تخت آن بانخ پرک آج خورده است و استحکام زيادي دارد و بهترین ترين نوع گيوه به شمارمي آيد. گيوه تخت چرمي که بتدريج جايگزين گيوه هاي تخت آجيده شده است و کفآن چرم يک تکه گاوميش است. گيوه تخت پلاستيکي که ارزانترین نوع گیوه است و گيوه با رويهابريشمي که رويه آن از نخهاي ابريشمي رنگارنگ تهيه مي شود و داراي نقشهای هندسي بسيار چشمنواز است. همچنین نوعی گیوه به نام كلاش هورامي در اورامانات کرمانشاه توسط گيوه بافانهورامانبا تكه های پارچه به هم دوخته شده با روده دام به هم بافته مي شود.

در مجموع اگر چه گیوه کم پوشیده می شود، اما مسافران هنوز آن را بهعنوان سوغات می خرند و گاهی هم آن را به مثابه زینت به دیوار می آویزند./س