درگذشت "عبدالجواد فلاطوری" مؤسس دانشکده علوم اسلامی هامبورگ (1375ش)
پروفسور
عبدالجواد فلاطوری در سال 1304ش در اصفهان دیده به جهان گشود و تحصیلات
ابتدایی و متوسطه را در این شهر به پایان رسانید. وی در سال 1333 برای
آگاهی از علوم انسانی و فلسفه غرب عازم آلمان گردید و در رشته فلسفه و
دین‌شناسی تطبیقی و روانشناسی تحصیل نمود. ایشان در سال 1341 موفق به اخذ
درجه دکتری در فلسفه شد و در دانشگاه کُلنِ آلمان تدریس در کرسی‌های فلسفه
تطبیقی، حقوق، تاریخ ایران، اسلام معاصر، کلام و علوم اسلامی را بر عهده
گرفت و دمی از تدریس، تحقیق و تألیف باز نایستاد. دکتر فلاطوری در راه بسط و
توسعه تفکر اسلامی در اروپا، فعالیت‌های چشمگیری داشت و برای نیل به این
هدف دانشکده علوم اسلامی هامبورگ آلمان را تاسیس کرد. این اندیشمند مسلمان،
در آلمان به عنوان یک مرجع اسلامی و دانشمند فلسفه و علوم اسلامی مطرح
بود. استاد فلاطوری برای ایجاد مباحثه، هم‌فکری و همکاری بین پیروان ادیان
مختلف تلاش می‌کرد. از جمله آثار وی ترجمه تاریخ ایران در قرون نخستین
اسلامی، تألیف اخلاق عملی کانت و دگرگونی بنیادی فلسفه یونانی در اثر طرز
اندیشه اسلامی، میباشد. دکتر فلاطوری سرانجام در 11 دی 1375ش بر اثر سکته
قلبی در 71 سالگی درگذشت و به سرای باقی شتافت.
تجاوز سپاه عثمانی به خاک ایران (1293 ش)
پس
از شروع جنگ جهانی اول، دولت ایران برای بر کنار ماندن از آسیب‌های جنگ،
اعلام بی‌طرفی کرد، اما این اقدام ایران از طرف متخاصمین رعایت نگردید و هر
کدام به نحوی به خاک ایران یورش آوردند. سپاه عثمانی با کمک کُردها شروع
به تجاوز به خاک ایران نمود و شهرهای بی‌دفاع تبریز و ارومیه را به تصرف
خود درآورده، به سمت شمال کشور پیشروی کرد. پس از تجاوز عثمانی، دولت روسیه
نیز قوای خود را وارد ایران نمود و بر سر تصرف آذربایجان، جنگ شدیدی بین
نیروهای روسیه و عثمانی درگرفت. در این نبرد سهمگین، عده زیادی از مردم
آذربایجان مقتول و مجروح شده، اموال آنان به غارت رفت و سرانجام قوای روس
بر سپاه عثمانی پیروز گشت. در نهایت عثمانی‌ها عقب‌نشینی کردند و روس‌ها
منطقه آذربایجان را به تصرف درآوردند. در این حال، با ورود انگلیسی‌ها به
خاک ایران، خاک این مرز و بوم عملاً به یکی از جبهه‌های جنگ جهانی تبدیل شد
که حاصلی جز قحطی و قتل و غارت مردم ایران در پی نداشت.
درگذشت ادیب و نویسنده برجسته "یوسف اعتصامی" پدر پروین اعتصامی (1316 ش)
یوسف
اعتصامی آشتیانی ملقب به اعتصام الملک سال 1291 قمری (1253 شمسی) به دنیا
آمد.او از نویسندگان و مترجمان برجسته ایران معاصر و سالها رئیس کتابخانه
مجلس شورای ملی بود. از آثار وی می توان مجله های بهار و گنجینه فنون را
نام برد. اعتصامی 2 دوره مجله بهار را منتشر کرد که بیشتر مقالات آن ،
انشاء یا ترجمه خود اوست . همچنین جلد نخست «تیره بختان» یا «بینوایان» اثر
ویکتور هوگو را نیز ترجمه و منتشر کرد که معروف است . اعتصام الملک پدر
پروین اعتصامی (1285 - 1320 شمسی) شاعره نامدار ایران نیز هست که در حقیقت
باید پرورش این شاعر برجسته را بهترین اثر او دانست . مرحوم یوسف اعتصامی
در 11 دی 1316 (1356 قمری) دارفانی را وداع گفت و فرزند فرزانه اش را تنها
گذاشت .
رحلت عالم مجاهد و فقیه نستوه آیت اللَّه "عبدالرحمن حیدری ایلامی" (1365 ش)
آیت‌اللَّه
حاج شیخ عبدالرحمن حیدری ایلامی در سال 1304ش در شهر ایلام دیده به جهان
گشود. با تبعید حضرت امام خمینی(ره) به نجف اشرف، آیت‌اللَّه حیدری ضمن
شرکت در درس خارج اصول و فقه آن بزرگوار، در بحث ولایتِ فقیه امام نیز حاضر
شد. این عالم مجاهد از سال 1350 ش برای ارشاد و تبلیغ راهی بغداد گردید که
فعالیت دینی او بر دستگاه امنیتی عراق گران آمد و او را از کشور اخراج
نمودند. ایشان پس از دو سال اقامت در قم، در سال 1354 به شهر ایلام وارد شد
و روحانیت مبارز ایلام را متشکل ساخت. خنثی کردن تبلیغات بهائیت در استان،
تأسیس مدارس علمیه، تأسیس بیش از هشتاد حسینیه و مسجد در سطح استان و
ارشاد مردم و تبلیغ دین، برخی از فعالیت‌های این عالم بزرگوار در این دوران
بود. آیت‌اللَّه حیدری پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز با رأی قاطع مردم
ایلام، به نمایندگی مجلس خبرگان راه یافت و در تصویب و تثبیت اصل ولایت
مطلقه فقیه تلاش وافری از خود نشان داد. ایشان پس از آغاز جنگ، بارها در
جمع رزمندگان حضور یافت و باعث روحیه بخشی بیشتری به دلاورمردان اسلام
می‌گردید. سرانجام این عالم مبارز و نستوه در یازدهم دی ماه 1365 ش برابر
با بیست و نهم ربیع‌الثانی 1407ق در 61 سالی دارفانی را وداع گفت و پس از
تشییعی باشکوه، در حرم مطهر حضرت معصومه(س) به خاک سپرده شد.
در
پی سخنرانی های افشاگرانه حجت الاسلام فاکر دراستان خوزستان، ساواک آبادان
در نامه ای به اداره کل سوم از آنان خواست تا نسبت به ممنوع المنبرکردن
ایشان اقدام نمایند. (1356ش)
جیمی کارتر پس از هفده ساعت اقامت در تهران و گفتگو با محمدرضا پهلوی، ایران را ترک کرد و راهی هند شد.(1356ش)
او
در سخنان خود حین ورود به ایران، ضمن اشاره به اشتراک نظر در زمینه حقوق
بشربا شاه، انسان گرایی و حس آزادی خواهی شاه را به او تبریک گفت و تأیید
کرد که «اتحاد ایران و امریکا باقی خواهد ماند.»
درگذشت"ابوعبداللَّه محمد بن جابر بن سنان" ریاضی‌دان بزرگ مسلمان (317 ق)
ابو
عبداللَّه محمد بن جابر بن سنان بتانی از مشاهیر و اکابر حکمای اسلام و
منجم، اختر شناس و ریاضی دان بود و در هندسه و ریاضیات و هیئت سرآمد روزگار
خود به شمار می‌رفت. وی در مصر به دنیا آمد و بیش از چهل سال به رَصَد
افلاک و نجوم اشتغال داشت. او زمان دقیق سال خورشیدی را معین نمود و کتب
متعددی را نگاشت. تعدیل الکواکب، زیج صابی، مقدار الاتصالات و... از جمله
کتب وی می‌باشند.
درگذشت محقق و عالم آگاه "ملاحسینعلی تویسرکانی" (1286 ق)
ملاحسینعلی
تویسرکانی دانشمندی آگاه و اهل تحقیق و مطالعه بود و در علومی چون فقه و
اصول فقه، اطلاعات و دانش بسیاری داشت. تویسرکانی سال‌های بسیاری را به
تدریس پرداخت و دانش خود را در اختیار دانش پژوهان قرار داد. از مهمترین
کتاب‌های ملاحسینعلی تویسرکانی می‌توان به کشف الاسرار در فقه در 11 مجلد و
نیز اصول عقاید و مکارم الاخلاق اشاره کرد.
آغاز سال میلادی
سال
نو روزی است که آغاز یک سال گاه‌شماری جدید را رقم میزند، و در آن
سال‌شمارِ یک تقویم مشخص افزایش داده میشود. در بسیاری از فرهنگ‌ها، این
رویداد را به مناسبت پایان سال قدیم و شروع سال جدید جشن می‌گیرند.امروز در
استفاده جهانی، سال جدید از گاه‌شماری میلادی در ۱ ژانویه اتفاق می‌افتد
که عادتی از گاه‌شماری رومی میباشد. در کشورهایی که از گاه‌شمار (تقویم)
میلادی استفاده میکنند، سال نو معمولا در اول ژانویه برگزار میگردد. راسته
ماه‌ها در گاه‌شمار رومی، از زمان پادشاه نوما پومپیلیوس در حدود ۷۰۰ پیش
از میلاد، از ژانویه تا دسامبر میباشد. در حال حاضر، جشن گرفتن سال نو یکی
از بزرگترین رویدادهای جهانی میباشد. در شب ۳۱ دسامبر هر سال، آخرین روز یک
سال میلادی و روز قبل از روز سال نو در بسیاری از کشورهای جهان، عموما
قاره‌های اروپا، آمریکا، استرالیا و بخش‌هایی از آسیا و آفریقا مراسم سال
نو برگزار میشود.
اعلام منع برده‌داری و دستور آزادی بردگان در امریکا (1863م)
امریکا
در قرن نوزدهم، یکی از مراکز مهم خرید و فروش برده بود و با بردگان
سیاه‌پوست، به صورتی غیرانسانی و وحشیانه رفتار می‌شد. مخالفت با این‌گونه
اعمال باعث بروز جنگ‌های داخلی امریکا از سال 1861 تا 1865 گردید. در
نهایت، هنگامی که آتش جنگ داخلی بین نیروهای شمال و جنوب ادامه داشت،
آبراهام لینکُلْن، رئیس جمهور وقت امریکا فرصت را غنیمت شمرده و در روز اول
ژانویه 1863م، اعلامیه معروف آزادی بردگان در سراسر امریکا را صادر نمود
که به موجب این اعلامیه، بیش از سه میلیون برده در سراسر امریکا آزاد شدند.
این اعلامیه موجب طغیان سیاهان در ایالات جنوبی که طرفدار برده‌داری بودند
گردید و جنگ‌های داخلی را به نفع ضدبرده‌داری پیش برد. هرچند با تصویب
قانون منع برده‌داری در امریکا، گام دیگری در راه مبارزه با خرید و فروش
بردگان برداشته شد، با این حال، تبعیض نژادی علیه سیاه‌پوستان در این کشور
همچنان ادامه دارد.
تشکیل کمیساریای عالی آوارگان سازمان ملل متحد (1951م)
سازمان
بین‌المللی پناهندگان نیز از جمله سازمان‌هایی است که بر اساس مصوبه مجمع
عمومی سازمان ملل در سال 1946م به وجود آمد. اما در واقع نخستین بار در سال
1921م، جامعه ملل، با تعیین کمیسر عالی برای پناهندگان، کمک بین‌المللی به
آوارگان را سازماندهی نمود. اساسنامه این تشکل در سال 1946م به تصویب رسید
و براساس آن، وظایف اداره امداد، نوسازی و حمایت از پناهندگان و آوارگان و
اسکان آنها را بر عهده این سازمان نهاد. سه سال بعد به موجب قطعنامه 319،
سازمان ملل تصمیم به تعیین یک کمیسر عالی گرفت و در نیمه دسامبر 1950م این
امر توسط مجمع عمومی سازمان به تصویب رسید. وظایف کمیساریای عالی ملل متحد
برای پناهندگان که کار خود را از اول ژانویه 1951م آغاز کرد شامل تامین
حمایت بین‌المللی برای پناهندگان و کمک و مساعدت به آنها میباشد. وظیفه
کمیساریای عالی ملل متحد برای پناهندگان این است که به این قبیل پناهندگان
صرفاً براساس موازین بشر دوستانه و بدون در نظرگرفتن جوانب سیاسی، کمک و
مساعدت کند و ترتیبی اتخاذ نماید که این افراد به موطن خود مراجعه نموده یا
در سایر کشورها اسکان داده شوند.
پیروزی مردم کوبا به رهبری "کاسترو" و فرار "باتیستا" دیکتاتور این کشور (1959م)
در
دوران حکومت باتیستا، سراسر کوبا به دلیل حضور مستمر توریست‌های امریکایی
به عنوان تفریحگاه ارزان و دائمی، پر از مراکز فساد، اعتیاد، قمار و سایر
انحرافات اخلاقی بود. باتیستا در سال 1954م با لغو حالت فوق العاده که از
زمان کودتای 1952 خود به وجود آورده بود رسماً به ریاست جمهوری کوبا
برگزیده شد. در سال 1956م، فعالیت‌های انقلابیون این کشور به رهبری فیدل
کاسترو اوج گرفت و باتیستا سعی نمود با شدت آنان را سرکوب کند. با این حال،
این سرکوب‌ها نتیجه‌ای دربرنداشت و باتیستا رو به سقوط می‌رفت. در نهایت،
در اول ژانویه 1959م انقلاب کوبا به پیروزی رسید و با فرار ژنرال باتیستا
دیکتاتور کوبا، دست او و سایر دست نشاندگان امریکا از این کشور کوتاه شد.
پیروزی جنبش چریکی به رهبری فیدل کاسترو امریکا را در وضعیت دشواری قرار
داد. زیرا کوبا تنها حکومت کمونیستی در امریکای مرکزی و در نزدیکی مرزهای
امریکا بوده و روابط صمیمانه‌ای با شوروی داشت. امریکا در حالی که حضور
شوروی را در نیمکره شرقی جهان برنمی‌تافت، اکنون مجبور بود که نزدیک کشور
خود، کوبای کمونیست را تحمّل کند و به این دلیل سیاست خصمانه امریکا، به
طور دائم، دامن‌گیر کوبا بوده است.
روز ملی فلسطین (1965م)
سرزمین
فلسطین از قدیمی‌ترین مناطق مسکونی جهان محسوب میشود که در ساحل شرقی
دریای مدیترانه، و در همسایگی کشورهای اردن، مصر، سوریه و لبنان قرار دارد.
فلسطین دارای 3/330/000 نفر جمعیت و مساحت 6/263 کیلومتر مربع است که بخش
اعظم آن تحت اشغال رژیم صهیونیستی است. پایتخت فلسطین قدس شریف و شهرهای
غزه و رام اللَّه نیز مراکز اداری موقت هستند. ضمن اینکه خان یونس و نابلس
نیز از شهرهای مهم این کشورند. ملیت و زبان رسمی مردم فلسطین عربی است و
بیش از 87% مردم آن پیرو آیین مقدس اسلام هستند. پیش‌بینی جمعیت فلسطین تا
سال 2020م نزدیک به 7 میلیون نفر خواهد بود. سرزمین فلسطین بین سال‌های
1517م تا جنگ جهانی اول توسط دولت عثمانی اداره می‌شد و از آن پس تحت
قیمومیت انگلیس درآمد. از اواخر قرن 19م با اوج‌گیری نهضت صهیونیسم و گسترش
موج مهاجرت یهودیان به فلسطین، جمعیت یهودیان رو به افزایش گذاشت. در پی
تشدید اختلافات و درگیری‌ها میان اعراب و صهیونیست‌ها، طرحی در سازمان ملل
به تصویب رسید که به موجب آن فلسطین به دو قسمت یهودی و عرب‌نشین تقسیم شد.
طبق این طرح بیش از 56% از کل اراضی فلسطین به یهودیان و بقیه به اعراب
واگذار گردید.
تشکیل سازمان کشورهای مستقل مشترک المنافع پس از فروپاشی شوروی (1992م)
پس
از جنگ خلیج فارس، مهمترین رویداد اوایل دهه پایانی قرن بیستم، فروپاشی
اتحاد جماهیر شوروی و تقسیم آن به پانزده کشور مستقل است. اتحاد جماهیر
شوروی که تا پایان سال 1991م یکی از دو ابرقدرت جهان به شمار می‌آمد، با
فرا رسیدن ژانویه سال 1992م به تاریخ پیوست و جمهوری‌های مستقل جدید شوروی
سابق، اتحادیه جدیدی به نام سازمان کشورهای مستقل مشترک‌المنافع تشکیل
دادند که در سال‌های بعد عملاً کارآیی خود را از دست داد. جمهوری‌های مستقل
جدید نیز که از بطن اتحاد جماهیر شوروی سابق زاده شده‌اند در دهه آخر قرن
بیستم، هر یک با مشکلات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی گوناگون روبرو شده‌اند که
مشکلات بزرگترین جمهوری آن یعنی فدراسیون روسیه از همه بیشتر و پیچیده‌تر
است. روسیه علاوه بر قیام بعضی از جمهوری‌های خودمختار این فدراسیون مانند
جمهوری چچن و داغستان که خواهان استقلال کامل و جدایی از روسیه هستند، با
بحران شدید اقتصادی، کاهش ارزش پول ملی، فقر و بیکاری و صدها میلیارد دلار
بدهی خارجی و از همه مهمتر، ناامنی و رشد گروه‌های مافیایی روبروست.
رسمیت یافتن "یورو" به عنوان پول واحد اروپا (2002م)
با
پایان جنگ جهانی دوم و با توجه به گستردگی دامنه خسارات و تلفات آن، مسئله
شکل‌گیری وضعیتی که به پدید آمدن جنگ‌های فراگیر و همگانی، مانند دو جنگ
جهانی که هر دو از اروپا آغاز شد، پایان دهد، از ذهن و فکر به بیان و عمل
تبدیل شد. در سال 1957م براساس "پیمان رم"، جامعه اقتصادی اروپا به وجود
آمد و این روال با انعقاد پیمان‌ها و اتحادیه‌های دیگر ادامه یافت تا اینکه
گام اساسی در جریان اجلاس سران اروپا در دسامبر 1991م در ماستْریخْتِ هلند
برداشته شد. براساس توافق سران اروپا، از سال 1993م "اتحادیه اروپا" شکل
می‌گرفت و شهروندان هر کشور اروپایی، تابعیت اتحادیه را نیز به دست
می‌آوردند. اهدافِ اصلیِ این اتحادیه گسترش هرچه بیشتر همکاری‌ها و
هماهنگی‌های اقتصادی، مالی، سیاست خارجی، امور دفاعی و قضایی بود. از
ژانویه سال 1999م در جهت عملی ساختن این اهداف، پول واحدی به نام "یورو" به
جریان افتاد. این پول ابتدا در مبادلات بانکی نقل و انتقالات حواله‌ای
میان کشورها رایج گردید و سپس از اول ژانویه 2002م در دوازده کشور اروپایی
به صورت سکه و اسکناس رواج یافت. هرچند سه کشور انگلستان، دانمارک و سوئد
همچنان از پول ملی خود استفاده میکنند، اما سایر کشورها طی مدت 2 ماه پول
ملی خود را از گردونه مبادلات اقتصادی خارج نمودند.
برای مشاهده مجله شبانه اینجا کلیک کنید