حرکت اخیر چین مبنی بر اعلام منطقه دفاع هوایی بر فراز جزیره‌‌های مورد مناقشه واقع در شرق دریای چین و ادعای حاکمیت در جنوب این دریا بر نگرانی‌های جهانی درباره تشدید برخوردهای جزئی موجود در دریاهای مورد مناقشه افزوده است.
به گفته "کارل ثه‌یر" متخصص مسایل امنیتی در آکادمی نیروی دفاعی استرالیا، برخورد بین ناو آمریکایی یو اس اس کاوپنز و کشتی جنگی چینی، که مشغول انجام ماموریت در نزدیکی تنها پایگاه هوایی این کشور در منطقه بود، قابل ملاحظه‌ترین برخورد دریایی دو کشور در دریای جنوب چین از سال 2009 به این سو بود.
"یان استوری"، تحلیلگر مسایل امنیتی منطقه در موسسه مطالعاتی جنوب شرق آسیا در سنگاپور می‌گوید: این تحرکات بسیار خطرناک هستند. اگر چین در به چالش کشیدن حضور نیروهای دریایی خارجی در دریای جنوب چین استمرار نشان دهد، احتمال بروز برخوردهای بالقوه جدی و مرگبار ناگزیر خواهد بود.
"شینزو آبه" نخست وزیر ژاپن و رهبر سازمان کشورها آسیای جنوب شرقی، آسه‌آن، طی نشستی در توکیو با آزادی حریم آب‌های آزاد و آسمان آن و اتخاذ تصمیمات صلح‌آمیز درباره مناطق مورد مناقشه موافقت کرد.
Inline image 1
بیانیه این نشست منطقه هوایی تازه، چین را که باعث برانگیخته شدن مخالفت‌هایی در ایالات متحد، ژاپن و کره جنوبی شده بود مورد انتقاد قرار نداد. بسیاری از کشورهای عضو آسه‌آن دارای روابط اقتصادی عمیقی با چین هستند.
اما طی کنفرانس خبری پس از نشست، شینزو آبه تلویحا به این نکته اشاره‌ای داشت. او گفت: تعیین منطقه دفاع هوایی بر روی دریای شرق چین توسط این کشور، نقض آشکار آزادی هوانوردی برفراز آب‌های آزاد محسوب می‌شود. این حق از بدیهی‌ترین قوانین حقوق بین‌الملل به شمار می‌آید. ما از چین تقاضا می‌کنیم از نقض چنین قوانین بدیهی خودداری کند.
طی سال گذشته تنش‌های بین چین و ژاپن بر سر مناقشات چندین ساله درمورد جزایر تحت کنترل ژاپن در دریای شرق چین شدت گرفته است. هر دو کشور گشت‌های هوایی و دریایی خود را به منطقه اعزام کرده‌اند.
چین و دیگر کشورهای عضو آسه‌آن بر دریای نفت خیز جنوب چین ادعای حاکمیت دارند.
نشست مشترک ژاپن و اعضای آسه‌آن کانون گردهمایی سه روزه منطقه‌ای به بهانه گرامی داشتن چهلمین سال روابط دیپلماتیک میان این کشورها بود.
آبه در جریان این نشست گفت: مایلم آینده‌ای مبتنی بر احترام متقابل به فرهنگ یکدیگر و نظامی اقتصادی بسازم که پایبند به قوانین باشد.
نیروی دریایی ایالات متحد مستقر در اقیانوس آرام روز جمعه در بیانیه‌ای اعلام کرد ناو جنگی یو اس اس کاوپنز که در آب‌های بین‌المللی در دریای جنوب چین مشغول انجام ماموریت بوده، از برخوردی بسیار قریب‌الوقوع با یک کشتی جنگی متعلق به چین احتراز کرده است.
پایگاه هوایی لیائونینگ که هنوز کاملا تجهیز نشده و به عنوان پایگاهی آموزشی مورد استفاده قرار می‌گیرد در جریان نخستین صف‌آرایی ارتش چین توسط دو ناوشکن و دو قایق نظامی این کشور مورد محافظت قرار گرفت.
در روز 5 دسامبر یکی از کشتی‌ها در نزدیکی ناو کاوپنز به مانور کردن پرداخت که ناو آمریکایی پیش از درگیری محل را ترک کرد.
مقامات دفاعی می‌گویند: سرانجام ارتباط رادیویی بین خدمه دو کشتی آمریکایی و چینی باعث شد هر دو کشتی با ایمنی به مسیر خود ادامه دهند.
به گزارش روزنامه نظامی استارز اند استرایپز آمریکا، براساس گفته یکی از مقامات وزارت کشور ایالات متحد، این کشور برخوردها با چین را به میزان بالایی رسانده است.
چین هنوز در این رابطه بیانیه‌ای صادر نکرده است، اما سایت‌های اغلب ملی‌گرای این کشور بحث‌های فراوانی درباره این برخورد مطرح کرده‌اند.
یکی از مقامات دفاعی آمریکا به این پرسش که آیا کشتی چینی با حالت تهاجمی به سمت ناو آمریکایی آمده است یا خیر، پاسخی نداد.
یک مقام رسمی طی یک ایمیل به رویترز گفته است: خواه این یک رویارویی تاکتیکی و یا دیالوگی راهبردی باشد، ارتباط صبورانه و منطقی میان دو طرف از بروز فاجعه‌ای ناگوار جلوگیری کرده است که این در جهت منافع هر دو کشور چین و ایالات متحد خواهد بود.
به گزارش راشا تودی براساس نظر ریک فیشر کارشناس مسایل نظامی، این برخورد نشان می‌دهد که چین پس از دو دهه تلاش برای حضور دریایی، به راحتی اعلام می‌کند که دیگر نفوذ ایالات متحد را در منطقه نخواهد پذیرفت.
وی می‌افزاید: چین در نخستین مرحله از بهره‌برداری از قدرت دریایی خود که به تازگی به آن دست یافته، تنها به همین شاخ و شانه کشیدن‌ها اکتفا خواهد کرد، اما این کشور به دنبال نبردی دریایی برای ترساندن ایالات متحد، ژاپن و فیلیپین خواهد بود.
پکن مرتبا ماموریت‌های تجسسی آمریکا در منطقه ویژه اقتصادی این کشور را مورد سرزنش قرار می‌دهد، درحالیکه واشنگتن بر حق خود و دیگر کشورها برای انجام ماموریت در آب‌های بین‌المللی تاکید می‌ورزد.
نیروی دریایی ایالات متحد گفته است که ناو کاوپنز در حال انجام ماموریت براساس حق آزادی کشتیرانی بوده که برخورد رخ داده است.
چین چند روز پس از اعلام وضع منطقه دفاع هوایی برای پوشش حریم هوایی تعدادی جزایر کوچک تحت حاکمیت ژاپن و مورد ادعای خود در شرق دریای چین، دست به تجهیز پایگاه لیائونینگ در جنوب دریای چین زده است.
قانونگذاران ژاپنی این حرکت چین را عملی جسورانه و مخاطره‌آمیز خوانده و پکن را واداشته تا ژاپن را به عنوان یک متجاوز منطقه‌ای محکوم کند.
رسانه‌های دولتی چین نیز در این میان به سرزنش ژاپن را در مورد منطقه دفاع هوایی به باد استهزا گرفتند. خبرگزاری IOL نیوزیلند به نقل از شینهوا خبرگزاری رسمی چین گفته است که شینزو آبه در جریان نشست آسه‌آن مجددا چین را مقصر همه این اتفاقات دانسته است.
شینهوا می‌نویسد: مطمئنا هرشخص اندکی عاقل می‌داند که این ژاپن است که به عمد منطقه را به آتش می‌کشاند.
به گزارش راشا تودی، ایالات متحده و ژاپن اعلام کرده‌اند که این منطقه دفاع هوایی جدید را به رسمیت نخواهند شناخت. در همین خصوص آمریکا دو بمب‌افکن B52 خود را بدون اطلاع چین به منطقه اعزام کرد. هرچند آمریکا به دلایل ایمنی از خطوط هوایی مسافربری خود خواسته تا مطابق درخواست چین عمل کنند.
اوباما در دیدار اوایل امسال خود با ژی جینپینگ همتای چینی خود اعلام کرد که باید روابط بر مبنایی شکل بگیرند که از ورود دو کشور به جنگ سرد جلوگیری شود.
گزارش از مغانی
منابع: