زراعت چوب حامی جنگل های هیرکانی/ گسترش صنوبرکاری نیازمند برنامه ریزی علمی –و عملی

به گزارش گروه استانها باشگاه خبرنگاران حفاظت و صیانت از جنگل های هیرکانی همواره یک ضرورت اجتناب ناپذیر است بنابراین از راهکارهای مهم صیانت این جنگل ها گسترش زراعت چوب با گونه های سریع الرشد خارج از توده های طبیعی است.

ایران از نظر داشتن جنگل در زمره فقیرترین کشورها قرار دارد و تنها هفت درصد از سطح کشور را جنگل پوشانده است و با توجه به این امر  مساحت کم جنگل ها پاسخگوی نیازهای چوبی کشور نخواهد بود.

کارشناسان معتقدند بهره گیری صحیح از ظرفیت منابع آب رودخانه ها، چشمه ها و قنوات و بالفعل سازی استعداد زمین های کم بازده و روان آب ها در قالب اجرای طرح های زراعت چوب نه تنها فرصتی برای بهره وری از منابع آب و خاک است بلکه گامی مهم در کمک به سلامت محیط زیست است.

یک  کارشناس اقتصادی به مهر می گوید: کاستن از فشار بی رویه وارده بر عرصه های جنگلی برای تامین چوب، ایجاد فرصت های جدید شغلی در بخش اجرا و همچنین در فعالیت های جنبی و صنایع مرتبط، کمک به امر دستیابی به حفاظت و صیانت پایدار از جنگل های طبیعی کشور از طریق تامین نیازهای چوبی از مهمترین اهداف توسعه زراعت چوب است.

محمدرضا رحیمی افزود:  شناساندن جایگاه واقعی این گونه گیاهی ( صنوبر)، ترویج اهمیت کشت و توسعه زراعت صنوبر به منظور افزایش سرانه سطح سبز و جلوگیری از تخریب منابع طبیعی، ترویج توسعه زراعت چوب در مناطق مستعد امری ضروری است.

ایده زراعت چوب می تواند عامل بازدارنده قاچاق بی رویه چوب باشد

وی ادامه داد: ایده زراعت چوب در صورت پیگیری و حمایت می تواند راهکار مناسبی پیشروی تقاضای روزافزون صنعت چوب به این ماده اولیه و همچنین عامل بازدارنده قاچاق بی رویه آن باشد.

یک  فعال صنعت چوب در گیلان نیز به مهر گفت: با توجه به مزیتی که در استان به لحاظ تولید صنوبر وجود دارد ساخت کارخانه های کاغذسازی و سایر صنایع فرآوری چوب در منطقه باید مورد توجه جدی قرار گیرد.

خلیل قربانی افزود: توسعه صنایع فرآوری چوب در گیلان علاوه بر کمک به رونق زراعت چوب در استان، هزینه گزاف حمل و نقل چوب به خارج از استان را هم حذف خواهد کرد.

 وی اذعان داشت: با توسعه صنایع فرآوری چوب استان ارزش افزوده چوب فرآوری شده چند برابر چوب خام خواهد شد که توجه به این امر می تواند درآمد زیادی را عاید فعالان عرصه چوب کند.

یک کارشناس منابع طبیعی و جنگل گفت: طرح زراعت چوب تنها با تشویق و حمایت از زارعان ادامه خواهد یافت.

محمد صالحی با بیان اینکه توسعه زراعت چوب جلوی دو پدیده مهم کمبود چوب و تخریب جنگل ها را سد خواهد کرد، افزود: توسعه کشت صنوبر در مناطق مناسب برای دستیابی به اهداف اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی یک ضرورت است.

وی اظهارداشت: استفاده روزافزون از گونه های مختلف صنوبر برای ترمیم و احیای رویشگاه های تخریب یافته و اکوسیستم های شکنند و بازسازی چشم اندازهای جنگلی نیز بسیارحائز اهمیت است.

این کارشناس جنگل  گفت: درختان صنوبر در توسعه اقتصادی، اجتماعی و معیشت پایدار جوامع روستایی نقش تعیین کننده دارند.

وی در ادامه یادآورشد: برای گسترش زراعت چوب باید مواردی همچون ترویج و اطلاع رسانی مناسب و تبیین راهکارهای اجرایی، پرداخت یارانه به صورت نهاده، پرداخت تسهیلات اعتباری با زمان بازپرداخت مناسب، وجود مراکز خرید و تضمین خرید، بیمه محصولات، معرفی گونه های تند رشد و سازگار با شرایط عرصه و ایجاد تشکل صنوبر کاران باید رعایت شود.

توسعه زراعت چوب در پایداری جوامع روستایی نقش موثری دارد

یک  زارع صنوبر به مهر می گوید: دامنه مصارف چوب صنوبر روز به روز گسترده تر می شود و گرایش روز افزون مردم به کشت صنوبر نیازمند برنامه ریزی علمی –و عملی است.

سلیمان علیزاده افزود: افزایش سطح صنوبرکاری در استان به واسطه تعامل نیروهای پژوهشی، اجرایی و آموزشی با جلب مشارکت مردمی اتفاق خواهد افتاد.

وی ادامه داد: فعالیت های  ترویجی و علمی در عرصه زراعت چوب ضمن  دستیابی به چوب بیشتر برای صنایع و درآمد بیشتر برای زارعان، متضمن پایداری بیشتر برای جنگل های طبیعی نیز خواهد بود.

آنچه مسلم هست افزایش رو به رشد مصرف چوب در صنایع کاغذ سازی، ساختمان، مبلمان و دکوراسیون، کشتی سازی و صنایع دستی و تزئینی بیان کننده اهمیت چوب در بخش های صنعتی و اشتغالزاست.

همچنین اهمیت کاهش تخریب جنگل و تامین چوب مورد نیاز بخش های مختلف صنعت، سرمایه گذاری در زمینه زراعت چوب را به ضرورتی انکار ناپذیر تبدیل کرده است.

از راهکارهای مهم برای کم کردن فشار بر رویشگاه های جنگلی،کاشت درختان با رشد سریع در زمین های مستعد و زراعت چوب و همچنین کاشت درختان چند منظوره (تولید چوب و میوه) در زمین های شیب دار است.

ترویج و توسعه زراعت چوب علاوه بر اشتغالزایی، استفاده بهینه از روان آب ها و زمین های بایر و ناهموار برای کشت مکانیزه، توسعه فضای سبز و رونق تولید در مناطق روستایی را به دنبال دارد.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری گیلان در این خصوص گفت: زراعت چوب راهکاری مطمئن برای حفظ جنگل ها  و در عین حال  تامین نیازمندی ها  به چوب محسوب می شود.

رحمت الله رحمانی افزود:  زراعت صنوبر در افزایش درآمدهای عمومی استان و ایجاد فرصت های شغلی جدید نیز  موثر است بنابراین مسئولان باید به این مهم توجهی ویژه داشته باشند.

گیلان مقام نخست زراعت چوب را در کشور دارد

وی همچنین با بیان اینکه گیلان مقام نخست زراعت چوب را در کشور دارد، اظهارداشت: تولید چوب با کیفیت، کاهش فشار بهره برداران از جنگل ها، استفاده بهینه از آب و خاک، شناسایی اراضی ملی مستعد زراعت چوب، رونق اکوتوریسم و اشتغالزایی از مزایای طرح توسعه زراعت چوب در این استان  است.

مدیرکل منابع طبیعی گیلان بر ضرورت آموزش به صنوبرکاران تاکید کرد و گفت: اصولی همچون انتخاب و آماده سازی زمین، انتخاب کلن، فاصله کاشت، عمق کاشت، عملیات پرورشی (هرس، کوددهی، آبیاری، وجین و...)، تعیین سن بهره برداری مبتنی بر قطر هدف، نوع مصارف، عملیات قطع و استحصال، برآورد حجم، بازاریابی و غیره باید به کشاورزان آموزش داده شود.

وی همچنین در پاسخ به این سئوال که به صنوبرکاران در واحد سطح در هر هکتار چه میزان تسهیلات از سوی سیستم بانکی پرداخت می شود، افزود:  در حال حاضر افزون بر 50 هزار هکتار اراضی استان گیلان زیر کشت صنوبر است و سالانه  500 هزار متر مکعب چوب از این اراضی برداشت می شود.

رحمانی اظهارداشت: سیستم بانکی به ازای یک هکتار زراعت چوب به کشاورزان صنوبرکار  2.5 میلیون تومان تسهیلات اعطا می کرد که بسیار ناچیز بود.

وی اذعان داشت: با تلاش های صورت گرفته هم اکنون این میزان تسهیلات به چهار میلیون تومان افزایش یافته است، با توجه به گرانی نهاده ها در سال جاری این مبلغ باید به دو برابر افزایش یابد.

به هر ترتیب نیاز به چوب و فرآورده های مختلف این محصول وبهره برداری غیر اصولی انسان ها از جنگل ها باعث شده است که جنگل ها در معرض تخریب جدی قرار گیرند.

بنابراین تولید چوب با استفاده از گونه های سریع الرشد همچون صنوبر و توسکا فشار وارده بر رویشگاه های جنگلی را به شدت کاهش می دهد.

فرماندار شهرستان صومعه سرا  نیز در این زمینه می گوید:  این شهرستان به جهت شرایط خاص آب و هوایی مناسب و خاک مستعد قابلیت کشت انواع محصولات کشاورزی را دارد.

میرزا حسینعلی زاده افزود:  صومعه سرا از ظرفیت بسیاری بالایی در بخش کشاورزی به ویژه زراعت صنوبر برخوردار است بنابراین مسئولان باید در راستای توسعه زراعت چوب کشاورزان را حمایت کنند.

وی اظهارداشت: کاشت گونه های خارجی صنوبر خیلی سریع الرشد هستند و در مدت زمان کوتاهی قابلیت برداشت دارند.

مرحله کاشت و داشت زراعت صنوبر  هزینه بر است

فرماندار صومعه سرا گفت: زراعت صنوبر  40 سال پیش بصورت عمده در ایران و گیلان به ویژه در شهرستان صومعه سرا به جهت اهمیتی که زراعت چوب داشت، آغاز شد.

 وی در ادامه با بیان اینکه در حال حاضر افزون بر 11 هزار هکتار اراضی صومعه سرا  زیر کشت صنوبر است، افزود: این شهرستان رتبه نخست زراعت صنوبر در گیلان و ایران را دارد.

حسینعلی زاده  اظهارداشت: در صورت سرمایه گذاری بیشتر در خصوص زراعت صنوبر در شهرستان صومعه صرا انجام شود می توان بخش زیادی از نیاز چوبی استان و حتی کشور را تامین کرد.

وی اذعان داشت: افزایش سطح زیر کشت و استفاده ارقام مناسب صنوبر از دیگر مولفه های است که می توان ضمن ایجاد اشتغال در پویایی اقتصادی و صادرات چوب بسیار موثر باشد.

فرماندار در پاسخ به این پرسش که با توجه به داشتن 11 هزار هکتار زراعت صنوبر در صومعه سرا آیا امکان سنجی مبنی بر اینکه چه میزان اراضی دیگر قابلیت کشت صنوبر در این شهرستان دارد،  گفت: تمامی اراضی  بایر حاشیه رودخانه ها و تالاب منطقه و همچنین زمین های که زیر کشت هیچ نوع محصولی نباشد، صنوبرکاری خواهد شد.

وی همچنین عمده مشکلات صنوبرکاران  صومعه سرا را تسهیلات ناچیز بانکی، تامین نهاده های کشاورزی و غیره دانست و یادآورشد: کارشناسان جهاد کشاورزی و منابع طبیعی بیشتر به اجرای برنامه های آموزشی و ترویجی در عرصه صنوبرکاری مبادرت ورزند.

وی با تاکید بر اینکه بانک کشاورزی فرصت لازم برای باز پرداخت تسهیلات به کشاورزان دهد، اذعان داشت: تجدید نظر بانک در خصوص وثیقه صنوبرکاران برای دریافت سهل تر تسهیلات امری لازم و ضروری است.

 کشت صنوبر در 11 هزار هکتار از اراضی صومعه سرا

مدیر شعب بانک کشاورزی گیلان نیز گفت: اعتباراتی که در خصوص صنوبرکاری پرداخت می شود بیشتر در قالب اعتبارات تلفیقی کمک های فنی و اعتباری است.

علیرضا طاهری ادامه داد: از زمان اعطای تسهیلات بانکی به صنوبرکاران تا هشت سال بانک هیچ وجهی از کشاورزان دریافت نخواهد کرد.

به هر حال عرصه جنگل های طبیعی شمال تنها منبع تولید چوب صنعتی محسوب می شود که هر گونه بهره برداری از آن مستلزم برنامه ریزی علمی و فنی دقیق، همراه با رفع معضلات اجماعی و اقتصادی است.

افزایش جمعیت و نیاز روزافزون به صنایع چوبی، تخریب جنگل ها را در بر داشت که هم اکنون نیز تا حدی ادامه دارد برای کاهش خسارت، احیا و بازسازی و توسعه جنگل ها و ایجاد پوشش های درختی به شیوه های گوناگون ضروری به نظر می رسد./ش