آیه 55 سوره اعراف
اُدْعُواْ رَبَّكُمْ تَضَرُّعاً وَخُفْيَةً إِنَّهُ لَا يُحِبُّ الْمُعْتَدِينَ
پروردگارتان را با تضرّع و پنهانى بخوانيد، قطعاً او تجاوزگران را دوست ندارد.
پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله در سفری بعضی اصحاب را دیدند که با فریاد دعا می‌کنند، حضرت فرمودند: آرام دعا کنید. [1] حضرت زکریّا نیز خداوند را در پنهانی و با اخلاص ندا می‌کرد. «نادی ربّه نداءً خفیّاً» [2] زیرا نشانهٔ ادب است چنانکه خداوند به مؤمنان می‌فرماید: بلندتر از صدای پیامبربا او سخن نگویید. «لاترفعوا اصواتکم فوق صوت النبیّ کجهر بعضکم لبعض» [3] وممکن است صدای بلند در عبادت ونیایش، زمینه‌ساز تظاهر وریا باشد.
تضرّع و ناله در دعا، نشانهٔ توجّه انسان به کمبودها و نیازهای خود و عامل شکستن غرور و خودخواهی است. زیرا آنکه خود را قوی و غنی بداند، در برابر هیچ کس ناله و درخواستی ندارد.
امام صادق علیه السلام فرمود: تضرّع در دعا، دستان را به طرف آسمان بلند کردن و دعا نمودن است، [4] پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله نیز چنین دعا می‌کرد و سلمان فارسی از آن حضرت نقل کرده که فرمود: خداوند حیا می‌کند دستی را که به دعا بلند شود محروم برگرداند. [5]
--------------------------------------------------------------------------------
1) تفاسیر مجمع البیان و کبیر فخررازی
2) مریم، 3
3) حجرات، 2
4) کافی، ج2، ص481
5) تفسیر قرطبی
چند پیام
1- پس از خداشناسی، خداپرستی لازم است. «اُدعوا ربّکم» در آیهٔ قبل، خداشناسی مطرح شد، در این آیه خداپرستی.
2- بهتر است دعا با استمداد از کلمهٔ «ربّ» و همراه تضرّع و زاری و پنهانی باشد. «اُدعوا ربّکم تضرّعاً و خفیة» دعای پنهانی از ریا دور و به اخلاص نزدیک‌تر است.
3- دعا وقتی مؤثّر است که خالصانه و همراه با تضرّع باشد. «تضرّعاً و خفیة»
4- با تمام وجود و با کمال خضوع خدا را بخوانیم وزبانمان نماینده همهٔ وجود ما باشد. «اُدعوا... تضرّعاً»
5 - گردنکشان و تجاوزکاران، از لطف و محبّت الهی محروم می‌باشند. «انّه لا یحبّ المعتدین»
6- دعا نکردن، دعای بی‌تضرّع و دعای ریائی، از نمونه‌های سرکشی و تجاوز است. «المعتدین»
برای مشاهده مجله شبانه اینجا کلیک کنید