به گزارش سرويس بين الملل باشگاه خبرنگاران، پایگاه تحلیلی "فارن پالیسی این فوکس" در مقاله‌ای به قلم "کان هالینان" می‌نویسد: موانع متعددی بر سر مذاکرات هستهای ایران و گروه 1+5 ــ آمریکا، انگلیس، فرانسه، روسیه، چین و آلمان ـــ وجود دارد، با این حال نباید حق «غنی سازی» سوخت هستهای را جزو این موانع محسوب کرد. اگر پیمان منع گسترش سلاح‌های اتمی (ان پی تی) را به دقت بخوانیم، متوجه می‌شویم حتی با اینکه از کلمه «غنی سازی» در متن این پیمان استفاده نشده، اما تمامی امضا کنندگان آن، حق «استفاده صلح آمیز از فن‌آوری هستهای» را دارا هستند.
*** بازرسان آژانس، همواره تایید می‌کنند که فعالیت‌های هستهای ایران، به سمت تولید سلاح هستهای منحرف نشده است
اورانیوم غنی سازی شده وقتی تولید می‌شود که اورانیوم تصفیه شده یا «کیک زرد» به گاز هگزا فلوراید اورانیوم تبدیل شده و در یک سانتریفیوژ چرخانده شود. نتیجه حاصل از این کار، سوختی است که می‌تواند حاوی 3.5 تا 5 درصد تا حتی بیش از 90 درصد اورانیوم 235 باشد. اورانیوم 3.5 تا 5 درصد در نیروگاه‌ها و اورانیوم 90 درصد در ساخت سلاح هستهای کاربرد دارد؛ در حالیکه برای برخی از فرآیندهای پزشکی نیز، به سوخت غنی سازی شده 20 درصد نیاز است.
در حال حاضر، ایران تقریبا 7154 کیلوگرم اورانیوم غنی سازی شده 3.5 تا 5 درصد و حدود 200 کیلوگرم اورانیوم 20 درصد در اختیار دارد. بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی، تاکنون هیچ گونه اورانیوم غنی سازی شده‌ای را در سطحی که برای سلاح هستهای کاربرد دارد، در ایران کشف نکرده‌اند و همواره تایید می‌کنند که فعالیت‌های هستهای ایران، به سمت تولید سلاح هستهای منحرف نشده است. سازمان‌های جاسوسی و اطلاعاتی، از جمله سازمان‌های جاسوسی اسرائیل نیز، همگی بر این موضوع که تهران، اورانیوم را تا سطح 90 درصد غنی سازی نکرده است، اتفاق نظر دارند. لازم به ذکر است که برای تولید یک سلاح هستهای، حدود 50 کیلوگرم اورانیوم غنی سازی شده بین 90 تا 95 درصد نیاز است.
*** مفاد پیمان «ان پی تی» به وضوح می‌گوید که تنها محدودیت در برنامه هستهای، تولید سلاح هستهای است
ایران تاکید دارد که به دنبال ساخت سلاح هستهای نیست و آیت الله خامنه‌ای، رهبر ایران نیز طی فتوایی، تولید سلاح هستهای را حرام اعلام کرده است.
اما آمریکا و متحدان آن ادعا می‌کنند که در پیمان «ان پی تی»، حقی برای غنی سازی اورانیوم در نظر گرفته نشده، چرا که کلمه «غنی سازی» در این سند ذکر نشده است. اما این پیمان، حداقل در دو جای مختلف، به وضوح می‌گوید که تنها محدودیت در برنامه هستهای، تولید سلاح هستهای است. در این مقاله به بررسی این دو نوشته می‌پردازیم.
*** تمام کشورهایی که دارای سلاح هستهای هستند، اورانیوم را غنی‌سازی می‌کنند
در مقدمه این پیمان می‌خوانیم: « در تاييد اين اصل كه منافع استفاده صلح آميز از تكنولوژي هسته اي، از جمله فرآورده‌هاي جانبي كه ممكن است توسط دولت‌هاي داراي تسليحات هسته‌اي از طريق توسعه ابزارهاي انفجار هسته‌اي به دست آيد، بايد به منظور بهره برداري در مقاصد صلح آميز در اختيار تمام هم پيمانان - اعم از دولت هاي داراي تسليحات هسته اي يا فاقد تسليحات هسته‌اي - قرار گيرد.»
از آنجایی که هیچ کشوری بدون غنی سازی اورانیوم، قادر به تولید سلاح هستهای نیست، و از آنجایی که در بازار آزاد، تهیه سوخت هستهای مورد نیاز برای تولید سلاح هستهای غیرممکن است، ـــ چرا که این کار موجب نقض پیمان می‌شود ـــ تمام کشورهایی که دارای سلاح هستهای هستند، اورانیوم را غنی سازی می‌کنند. کشورهای متعدد دیگری نیز که فاقد سلاح هستهای هستند، از جمله ژاپن و آلمان، این کار را انجام می‌دهند.
*** هيچ نكته اي در اين پيمان نبايد به گونه اي تفسير شود كه حق مسلم هم پيمانان در انجام تحقيقات، توليد و استفاده از انرژي هسته اي براي مقاصد صلح‌آميز را تحت تاثير قرار دهد
دومین بخشی که این موضوع در آن ذکر شده، ماده 4 این پیمان است که در دو قسمت عنوان شده است:
1. «هيچ نكته اي در اين پيمان نبايد به گونه اي تفسير شود كه حق مسلم هم پيمانان در انجام تحقيقات، توليد و استفاده از انرژي هسته اي براي مقاصد صلح آميز را تحت تاثير قرار دهد. اين امر بايد بدون اعمال تبعيض و در مطابقت با مواد ۱و ۲ اين پيمان باشد.» [مواد 1 و 2 این پیمان، کشورها را از انتقال یا دریافت سلاح‌های هستهای و یا «هرگونه کمک و یاری در تولید سلاح هستهای»، ممنوع می‌کنند...]
2.« تمام هم پيمانان در در حداكثر شكل، تبادل تجهيزات، مواد و اطلاعات تكنولوژيكي براي مقاصد صلح آميز و استفاده از انرژي هسته اي، حق مشاركت داشته و متعهد به تسهيل در انجام آن مي‌شوند.»
*** دولت بوش، و پس از آن دولت اوباما، پیمان «ان پی تی» را با فروش اورانیوم به هند، نقض کردند
پیمان «ان پی تی» تقریبا به امضا یا موافقت تمام کشورهای دنیا به جز اسرائیل، هند، پاکستان، سودان جنوبی و کره شمالی رسیده است. کره شمالی با بهره گیری از حق خود طبق ماده 10 این پیمان، در سال 2003 از پیمان «ان پی تی» خارج شد. در عالم فرض، آن دسته از کشورهایی که پیمان «ان پی تی» را امضا نکرده‌اند، اجازه خرید اورانیوم را دربازار آزاد ندارند اما دولت بوش، این بخش از «ان پی تی» را با موافقت با فروش اورانیوم به هند، زیر پا نهاد. دولت اوباما نیز تا به امروز این تصمیم را لغو نکرده است.
*** هیچ «رازی» در ساخت بمب هستهای وجود ندارد
شایعات می‌گویند که فرانسه، دانش لازم برای چگونگی تولید سلاح هستهای خود را در اختیار اسرائیل قرار داده و رژیم آپارتاید آفریقای جنوبی نیز سوخت مورد نیاز برای این کار را تامین کرده است. هند و پاکستان نیز خودشان به تولید سلاح هستهای پرداخته‌اند. این احتمال وجود دارد که کره شمالی دانش فنی مورد نیاز برای تولید سلاح هستهای را از پاکستان دریافت کرده باشد. با این حال، هیچ «رازی» در تولید و ساخت بمب هستهای وجود ندارد. تمام آنچه که برای این کار مورد نیاز است، سوخت مناسب و داشتن برخی از مهارت‌های مهندسی است.
*** آیا غنی سازی 20 درصد، خط قرمز 1+5 خواهد بود؟
حمل بمب هستهای نیز یک مسئله دیگر است. قرار دادن بمب بر روی یک موشک، مستلزم کوچک سازی آن است که کار بی‌نهایت دشواری است و حمل آن توسط هواپیما در صورتیکه کشور مورد هدف دارای حتی یک سیستم ضد هواپیمایی نیمه مدرن هم باشد، کار غیرقابل اطمینانی است.
این طور به نظر مي‌رسد که گروه 1+5 در نهایت اجازه غنی سازی اورانیوم را به ایران بدهد اما مسئله اصلی درصد غنی سازی است. سوال اینجاست که آیا غنی سازی 20 درصد، خط قرمز 1+5 خواهد بود؟ امیدواریم که اینطور نباشد. با آنکه 20 درصد، نسبت به 3.5 یا 5 درصد، به سطح مورد نیاز برای تولید بمب هستهای نزدیک‌تر است، اما افزایش بازرسی‌های آژانس که دو هفته پیش در مورد آن توافق شده است، می‌تواند به سرعت، هر گونه تلاش برای تولید سوخت مورد نیاز جهت تولید سلاح هستهای را فاش سازد. در هر صورت، سوخت 20 درصد را می‌توان به گونه‌ای تولید کرد که عملا تبدیل آن به مواد مورد نیاز جهت ساخت بمب، غیرممکن شود.
*** «ان پی تی»، هیچ تفاوتی بین رآکتورهای آب سنگین و راکتورهای آب سبک، قائل نشده است
در این مرحله، رآکتور آب سنگین اراک نیز مانع بالقوه‌ای بر سر راه مذاکرات به شمار می‌رود. علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، در اظهار نظری در خصوص این موضوع گفت که تعطیلی این رآکتور «خط قرمز» ما است که هرگز نباید از آن عبور کرد. این اظهارات نشان می‌دهند که در این مرحله، ایران در نظر دارد که این پروژه را همچنان ادامه دهد. با این حال، ایران از بازرسان سازمان ملل برای بازرسی از این نیروگاه دعوت کرده است.
رآکتورهای آب سنگین، پولوتونیوم تولید می‌کنند که از این پولوتونیوم می توان در تولید سلاح هستهای استفاده کرد. بمب ناکازاکی از پولوتونیوم ساخته شده بود و علاوه بر آن، در تولید بسیاری از سلاح‌های هستهای امروزی، از آن به عنوان سوخت استفاده شده است. با این حال، در «ان پی تی»، هیچ نکته‌ای که بین رآکتورهای آب سنگین و راکتورهای آب سبک تمایز قائل شود، به چشم نمی‌خورد و امضا کنندگان آن، حق استفاده از هر دو فن آوری را دارا هستند. اینکه ممنوعیت در استفاده از رآکتورهای آب سنگین می‌تواند ایده خوبی باشد، مسئله‌ای جداست، اما بدون شک نمی‌توان از آن به عنوان بهانه‌ای برای اعمال تحریم‌های سنگینی که ضربه شدیدی به اقتصاد ایران وارد ساخته، استفاده کرد.
*** پایبندی به «ان پی‌تی»، مانعی برای رسیدن به توافق نیست
پایبندی به پیمان «ان پی‌تی»، مانعی برای رسیدن به توافق به شمار نمی‌رود. این موانع از جانب اسرائیل ــکه عضو «ان پی تی» به شمار نمی‌رود ــ، پادشاهی‌های حوزه خلیج فارس، جمهوریخواهان (و برخی از دموکرات‌ها) در کنگره و اتحاد بین نومحافظه کارانی که با موفقیت آمریکا را به سمت جنگ عراق و افغانستان کشاندند و همچنین کمیته قدرتمند امور عمومی آمریکا- اسرائیل (آیپک)، تراشیده می‌شوند.
*** مطالعه دقیق «ان پی تی»، چندان هم به نفع قدرت‌های بزرگ نیست
هر کسی می‌تواند متن پیمان «ان پی تی» را به دقت مورد مطالعه قرار دهد. این سند تنها چهار و نیم صفحه است و زبان آن برای همه قابل فهم است. اما در عوض، بررسی معاهده 53 صفحه‌ای منع جامع آزمایش‌های هستهای، که به اندازه «ان پی تی» دارای اهمیت است، کار بسیار دشواری به نظر می‌رسد. به علاوه، باید در نظر داشت که مطالعه دقیق «ان پی تی»، چندان هم برای دولت‌های آمریکا، چین، فرانسه، انگلیس و یا روسیه، رضایتبخش نخواهد بود؛ چرا که در ماده 6 پیمان منع گسترش سلاح‌های هستهای می‌خوانیم:
«تمام هم پيمانان متعهد مي‌شوند، مذاكرات به منظور توقف مسابقه سلاح هاي هسته اي و خلع سلاح هسته اي و انعقاد پيماني جهت خلع سلاح كامل و عام با مقررات دقيق و موثر را با حسن نيت و در اسرع وقت آغاز كنند.»
انتهای پیام/