شاید زندگی روی آب به نظر شما بیش از حد خیالی و غیرواقعی جلوه کند، اما بد نیست بدانید بشر پیش از این نیز تجربه این سبک زندگی را داشته است. در استان فوجیان چین، قومی به نام تانکا زندگی می‌کنند که از حدود 1300 سال پیش تاکنون روی دریا ساکن بوده‌اند. این قوم که در سلسله حکمرانی تانگ در چین مجبور به اقامت در دریا شدند تا نیمه دوم قرن بیستم میلادی حق پا نهادن بر خشکی را نداشتند. هنوز حدود 7000 نفر از این قوم، سبک زندگی اجداد خود را ادامه می‌دهند و از طریق ماهیگیری امرار معاش می‌کنند.
تا پیش از آغاز روند مکانیزاسیون در کشاورزی، بسیاری از افراد در روستاهایی نه چندان بزرگ‌تر و پیچیده‌تر از محل اقامت قوم تانکا زندگی می‌کردند. پیشرفت‌های مختلف در صنعت کشاورزی، سبب مهاجرت بسیاری از روستاییان به شهرهای بزرگ شد. به هر حال نشانه‌هایی از پیشرفت‌های مختلف در زمینه بهره‌گیری از منابع دریایی پدیدار شده که می‌تواند نوید ایجاد شهرهایی شناور به روی آب را در آینده‌ای نزدیک به ما بدهد.
نیازهای اولیه ساکنان شهرهای شناور
خواه
زندگی به روی آب را شیوه‌ای ضروری در دهه‌های آینده بدانیم یا آن را فقط
رویکردی تفننی برای سکونت بشر محسوب کنیم، تامین نیازهای اولیه و نیز تهیه
منابع پایدار انرژی برای آن را باید از پیش شرط‌های این سبک نوین زندگی
بدانیم. ماهیگیری یکی از روش‌هایی است که می‌تواند بخشی از منابع غذایی
مورد نیاز انسان را تامین کند.
با وجود پیشرفت‌های فراوانی که در حوزه‌های مختلف فناوری داشتیم، هنوز نتوانسته‌ایم تغییر چندانی در شیوه ماهیگیری ایجاد کنیم. هنوز هم قفس‌های فلزی یا تورهای ماهیگیری از اصلی‌ترین ابزارهای مورد استفاده بشر برای ماهیگیری است. البته استخرهای پرورش ماهی در خشکی را نیز ـ که از انواع آنتی‌بیوتیک‌های زیانبار و مواد شیمیایی دیگر بهره می‌گیرند ـ باید به این فهرست افزود.
خوشبختانه
یک شرکت پیشرو در زمینه ساخت فناوری‌های کشاورزی در ایالات متحده توانسته
است به شیوه‌ای نوآورانه برای پرورش ماهی دست یابد. در این روش، قفس‌هایی
از جنس مس تهیه شده و سپس یک مکان‌یاب جی.پی.اس کوچک روی آن نصب می‌شود. در
مرحله بعد بچه ماهی‌ها را در این قفس قرار می‌دهند و این قفس را در آب‌های
آزاد رها می‌کنند. به این ترتیب، ماهی‌ها می‌توانند در محیطی طبیعی رشد
کنند و البته صاحبان قفس نیز هر لحظه از موقعیت آن اطلاع می‌یابند و پس از
طی دوره مورد نظر رشد، آن را از آب خارج می‌کنند.
به این ترتیب با استفاده از شیوه‌های نوآورانه و مبتنی بر فناوری‌های پیشرفته، با کمترین هزینه می‌توان به تامین بخش قابل‌توجهی از مواد غذایی لازم برای ساکنان شهرهای آبی پرداخت. بهره‌گیری خلاقانه از منابع دریایی می‌تواند مزایای دیگری نیز به همراه داشته باشد. تامین فسفر مورد نیاز برای کشاورزی را می‌توان یکی از مهم‌ترین مزایای استفاده هدفمندتر از منابع دریایی دانست. پیش‌بینی‌ها حکایت از آن دارد که تا 40 سال دیگر زمین‌های کشاورزی دچار کمبود شدید فسفر خواهند شد. همین مساله بود که گروهی از دانشمندان را به فکر استفاده از شیوه‌ای نوین به منظور تامین فسفر مورد نیاز برای کشت محصولات زراعی در شهرهای آبی انداخت.
در این شیوه، از کشتی‌های بزرگ که به سیستم تبدیل حرارت به برق مجهز هستند استفاده می‌شود. این کشتی‌ها آب سرد را از کف اقیانوس بالا می‌کشند و سپس از کنار هم قراردادن این آب سرد و آب گرم گرفته شده از سطح اقیانوس، مقداری انرژی تولید می‌شود و با به گردش در آوردن توربین‌ها موجب تولید برق می‌شوند، اما این آب سرد پمپاژ شده از کف اقیانوس دارای مزیت دیگری هم است و آن هم میزان فراوان مواد مغذی لازم برای کشاورزی در آن است. به این ترتیب می‌توان مواد مورد نیاز برای رشد گیاهان در این شهرهای آبی را فراهم ساخت.
بزرگ‌ترین سازه دریای جهان
شرکت
نفتی شل اعلام کرده است، قصد دارد بزرگ‌ترین سازه شناور دریایی جهان را تا
سال آینده در سواحل شمال غربی استرالیا بسازد و به آب بیندازد. این سازه
غول‌پیکر که قرار است برای استخراج و تولید گاز طبیعی به کار رود، طولی
چهار برابر یک زمین فوتبال دارد و عرض آن نیز با زمین فوتبال برابر است.
این سازه می‌تواند در برابر شدیدترین توفان‌ها مقاومت کند. حجم گاز طبیعی
تولیدی در این سازه معادل حدود 100 هزار بشکه نفت است.
با این‌که ساخت چنین سازه‌های مقاومی کار بسیار پیچیده و طاقت‌فرسایی است، اما این سازه جدید می‌تواند الگویی برای بسیاری از سازه‌های آبی در آینده باشد. همچنین با اتمام ذخایر گازی در این منطقه از استرالیا، شاید بتوان از این سازه برای اقامت افراد عادی بهره گرفت.
مرز خیال تا واقعیت
شاید شما هم با دیدن تصویر سازه مفهومی ارائه شده از سوی طراحی انگلیسی با نام «فیل پاولی»، آن را صرفا زاده تخیل صرف بدانید و نتوانید روزی را تصور کنید که عده‌ای انسان در آن زندگی کنند اما ظاهرا ماجرا به این سادگی‌ها هم نیست و اتفاقا این طرح عجیب و به ظاهر تخیلی دارای جزئیات واقعی زیادی است.
این مجموعه دربردارنده سازه‌های کروی متصل به هم است. در صورت وقوع توفان، می‌توان کل این مجموعه را به زیر آب کشید و از آن در برابر فشار شدید ناشی از توفان محافظت کرد. برای بررسی میزان کارایی این طرح، مدلی کوچک‌تر از آن ساخته شده و در دریای کارائیب مورد آزمون قرار گرفت. در این آزمون مشخص شد که متصل ساختن جسم سنگینی از پایین به این سازه می‌تواند بخوبی آن را روی آب معلق نگاه دارد.
مصالح لازم برای ساخت شهرهای آبی
جالب است که یکی از بنادر ساخته شده در دوره روم باستان ـ که در ساخت آن از مخلوطی مشابه بتون و خاکسترهای آتشفشانی استفاده شده بود ـ پس از 2000 سال هنوز سالم مانده است. به این ترتیب با استفاده از سیمان معمولی تقویت شده با فولاد می‌توان سازه‌هایی با ماندگاری ده‌ها یا صدها سال ساخت. همچنین با استفاده از شیوه‌های رایج ترمیم سازه‌های بتونی زیر آب، می‌توان عمر این سازه‌ها را افزایش داد.
شهرهای آبی در آینده
پیش‌بینی‌ها حکایت از آن دارد که نخستین شهر شناور تا سال 2020 به بهره‌برداری خواهد رسید. بی‌شک تا آن هنگام شیوه‌های دیگری برای کشت محصولات کشاورزی ابداع خواهد شد. همچنین شیوه‌های جایگزین دیگری همچون استفاده از جلبک‌ها برای تولید سوخت زیستی و نیز ذخیره انرژی بادی و خورشیدی در این شهرها مورد استفاده قرار خواهند گرفت. با این‌که پیش‌بینی‌ها ممکن است حاصل خیالبافی بشربه نظر برسد، اما بعید نیست تا چند سال دیگر، باور آدمی درباره زندگی روی اقیانوس‌ها و دریاها به کلی متحول شود و فصل جدیدی در سبک زندگی انسان رقم بخورد.