آیا "توافقنامه ژنو" می‌تواند گامی به سوی "لغو تمام تحریم‌ها" باشد؟

به گزارش خبرنگار سیاسی باشگاه خبرنگاران، سومین دور از مذاکرات میان ایران و گروه 1+5 در دولت یازدهم در شرایطی در ‍ژنو پایان یافت، که طرفین سند توافقی 6 ماهه را به امضا رساندند.


 در این گزارش ضمن نگاهی گذرا به تحریم‌های اعمال شده از سوی غرب علیه ایران در چند سال اخیر، به انطباق این تحریم‌ها با امتیازهایی که ایران در توافقنامه ژنو بدست آورد، خواهیم پرداخت و همچنین تاثیر توافقنامه مذکور را بر چارچوب تحریم‌ها بررسی می‌کنیم. 

"محمد جواد ظریف" وزیر خارجه کشورمان که در مذاکرات اخیر سرپرستی تیم ایران را بر عهده داشت، پس از امضای توافق‌نامه، طی سخنانی به اهم محورهای این توافقنامه میان ایران و 1+5 اشاره کرد.

ظریف در سخنان خود با اشاره به مفاد توافق‌نامه صورت گرفته میان ایران و گروه 1+5 بر  به رسمیت شناخته شدن برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران و غنی‌سازی اورانیوم در داخل، تاکید کرد.


سکاندار دستگاه دیپلماسی ایران، توافقنامه فوق را یک گام ابتدایی دانست و بر حل و فصل موضوع در گام‌های بعدی تاکید کرد و افزود: در مرحله اول، تحریم‌ها کاهش پیدا می‌کند و راه‌حل نهایی برداشته شدن کل تحریم‌ها است، و مذاکرات در فاصله حداکثر یک سال را شامل می‌شود.

ظریف ادامه داد: برخی تحریم‌ها کاملا برداشته می‌شود، همانند پتروشیمی، فلزات گران‌بها، خودرو و هرگونه تحریم جدید متوقف می‌شود، هیچ تحریم جدیدی ایجاد نخواهد شد و تحریم‌ها افزایش پیدا نخواهد کرد، امکان دسترسی ایران به امکانات بانکی فراهم می‌شود، بسیاری از منابع ایران که به صورت غیرقانونی در خارج مسدود شده بودند در اختیار ایران قرار می‌گیرد.


وزیر خارجه کشورمان با اشاره به ادامه فعالیت تاسیسات هسته ای ایران تصریح کرد: در حوزه نطنز و فردو شمار سانتیفیوژ‌ها همین مقدار باقی خواهند ماند و مواد غنی شده ۵ درصدی ما حفظ خواهد شد، و اورانیوم 20  درصدی برای رآکتور تحقیقاتی تهران‌ به سوخت تبدیل می‌شود.

ظریف همچنین در بخشی از سخنان خود، به تسهیل خرید و فروش نفت و بیمه نفتکش‌ها به موجب توافقنامه ‍ژنو اشاره کرد.

اما مذاکرات اخیر ژنو که به حصول توافق میان ایران و گروه 1+5 انجامید، در شرایطی برگزار شد که از زمان روی کار آمدن دولت نهم تا بر مسند نشستن دولت یازدهم، مذاکرات گسترده و فشرده ای میان تهران و طرف غربی انجام شد، از 6 دور مذاکرات در ‍ژنو تا مذاکراتی در استانبول، بغداد، مسکو و آلماتی.


مذاکرات گسترده و پرحجم میان ایران و گروه 1+5 در دوره‌های قبلی در شرایطی برگزار می‌شد که طرف غربی با یکسونگری و لجاجت سیاسی خود بر وضع و تشدید تحریم‌ها علیه ملت ایران اصرار می‌ورزید.

همانطور که در بالا اشاره شد، توافقنامه ژنو که یک سند 6 ماهه است، گامی ابتدایی برای لغو تحریم‌های یک‌جانبه غربی‌ها علیه ملت ایران محسوب می‌شود. هرچند به موجب این توافقنامه بخش‌هایی از تحریم‌های بانکی، ملغی می‌شود و قسمتی از دارایی‌های بلوکه شده ایران، مسترد می‌شود و تحویل قطعات صنعت هوایی به ایران سهولت می‌یابد، اما حجم تحریم‌های اعمال شده از سوی طرف غربی علیه ملت ایران در چند سال اخیر به حدی بوده است که شاید تلاش‌ها و ذکاوت‌های دیپلماتیک بیشتری را برای چانه‌زنی با طرف غربی می‌طلبد.

 
اهم تحریم‌های غرب طی دو سال اخیر

تحریم بانک مرکزی ایران از سوی کنگره آمریکا در دی 1390 ، ایجاد انسداد در فعالیت‌های مالی خارجی موسسات ایرانی در بهمن 1390، تحریم صنعت کشتیرانی ایران در آذر 1391، تحریم صنعت پتروشیمی ایران از سوی واشنگتن در خرداد 1392، تحریم پول ملی ایران در تیر 1392، تحریم صنعت خودروسازی ایران در تیر 1392 و تحریم صادرات نفت ایران در مرداد 1392، تنها بخش کوچکی از تحریم‌هایی است که دنیای غرب طی دو سال اخیر بر ملت ایران روا داشته است.

در دی 1390، باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا، مصوبه کنگره را برای تحریم بانک مرکزی ایران به امضا رساند بهانه سردمداران کاخ سفید و دوستان کنگره نشین آن‌ها برای اعمال این تحریم‌ها، فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران بود.

در مهر 1390، دولت آمریکا که ید طولایی در نقض حقوق بشر دارد، دارایی 29 نفر از مقامات ایرانی را به اسم آنچه نقض حقوق بشر می‌خواند، توقیف کرد.

سناتورهای آمریکایی در آذر 1391، تحریم‌هایی را علیه صنایع کشتیرانی ایران تصویب کردند، همچنین در آن مصوبه، بخش انرژی و فلزات ایران نیز از تیغ تحریم‌های یانکی‌های سنا نشین مصون نماند.

باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا در 23 اسفند 1391، قانون تداوم تحریم‌ها علیه ایران را که از سال 1995 آغاز شده بود، به امضا رساند، و همزمان دوستان اروپایی آمریکا نیز در بروکسل تحریم علیه سیستم پولی و بانکی ایران را به مرحله اجرا در آوردند.

در تاریخ 10 تیر 1392، دایره شمول تحریم‌های یکجانبه آمریکا به صنعت پتروشیمی ایران رسید و به موجب قانون تحریمی 13645، هر شخص یا شرکتی که در بازاریابی پتروشیمی ایران به فعالیت می‌پرداخت در لیست سیاه کاخ سفید‌نشینان قرار می‌گرفت. 

به موجب طرحی که در مرداد 1392 به تصویب کنگره آمریکا رسید، خریداران نفت ایران ملزم می‌شدند تا در طی یک‌سال از مجموع واردات نفت خود، روزانه یک میلیون بشکه بکاهند. 

بدون تردید، توافق حاصله در مذاکرات اخیر ژنو، تنها به لغو بخش کوچکی از تحریم‌های همه‌جانبه غرب علیه ایران منجر خواهد شد، این در حالی است که آنچه جمهوری اسلامی ایران بر مبنای دیپلماسی به‌حق، عزت‌مندانه و حکیمانه خود برای افق مذاکرات ترسیم کرده است، لغو تمام تحریم‌ها است.


همانطور که مقام معظم رهبری در پاسخ نامه رئیس‌جمهور درباره مذاکرات هسته‌ای مرقوم داشتند: "ایستادگی در برابر زیاده‌خواهی‌ها باید شاخص خط مستقیم حرکت مسئولان این بخش باشد."

انتهای پیام/