امروز در تاریخ؛
به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران، امروز ۵ آذر ۱۳۹۲ خورشیدی برابر با ۲۲ محرم ۱۴۳۵ هجری و ۲۶ نوامبر ۲۰۱۳ میلادی است. مهمترین رخدادهای تاریخی امروز از این قرار است:
تشکیل بسیج مستضعفین به فرمان «امام خمینی» (ره) و روز بسیج (۱۳۵۸ ش)
به دنبال پیروزی انقلاب، دست غارتگران استعمارگر از ایران قطع شد و منافع آنان به خطر افتاد. آنان از آن پس برای حفظ منافع خود به فکر مقابله با انقلاب افتاده و علیه آن توطئه کردند. یکی از خطراتی که انقلاب نوپای اسلامی را تهدید می‌کرد، حمله نظامی بود. بنابراین حضرت امام خمینی (ره) در پنجم آذرماه سال ۱۳۵۸ فرمان تشکیل بسیج مستضعفین را صادر کردند و همگان را به تشکیل ارتش بیست میلیونی فرا خواندند. این نهاد مردمی با داشتن نیروهای با ایمان، فداکار و پرتلاش که از متن جامعه برخاسته‌اند، در تمام صحنه‌های انقلاب اسلامی به ویژه در طول ۸ سال دفاع مقدس ملت ایران، نقشی تعیین کننده داشته است.
در طول هشت سال دفاع مقدس، بسیج آن‌چنان درخشید که دشمنان اعتراف کردند قدرتی که در بسیج نهفته است، توان مقابله با ارتش‌های کلاسیک جهان را دارد. بسیج، وظیفه جذب، آموزش و سازمان‌دهی نیروهای مردمی و اعزام آن‌ها به جبهه‌های نبرد را برعهده داشت و توانست با سامان دادن به نیروهای مؤمن و ارزشی، ارتشی مردمی را پی ریزی کند. بسیج، اکنون نیز در عرصه‌های اجتماعی، فرهنگی و نظامی ایران اسلامی، با همان شور و نشاط اولیه، حضوری فعال دارد.
درگذشت «سیدحسن میرخانی» استاد خوشنویسی معروف به «سراج الکُتّاب» (۱۳۶۹ ش)
استاد سیدحسن میرخانی معروف به سراج الکُتّاب فرزند سید مرتضی حسینی برغائی در سال ۱۲۹۱ ش در تهران به دنیا آمد. وی پس از اتمام تحصیلات مقدماتی، هنر خطاطی را نزد پدر و استادان برجسته خطاطی ایران فرا گرفت. او در مدتی بسیار کوتاه، در خوشنویسی به درجه استادی رسید و سپس به تدریس پرداخت. استاد میرخانی در نوشتن تمام انواع خط از قبیل نسخ، ثلث، تعلیق و شکسته و به ویژه خط نستعلیق، مهارتی بسیار داشت و در سرودن شعر نیز توانا بود. این استاد بزرگ خوشنویسی، بیش از شصت جلد کتاب با خط خوش نوشت که خوشنویسی کلیات سعدی و دیوان حافظ و نیز دیوان اشعارش از آن جمله است. ایشان همچنین در تأسیس انجمن خوشنویسی ایران نقش مهمی ایفا کرد. استاد سید حسن میرخانی سرانجام در پنجم آذر ۱۳۶۹ ش در ۷۸ سالگی در تهران درگذشت.
سربازان انگلیسی خلیج فارس را تخلیله کردند. (۱۳۴۹ ش)
اوتانت دبیر کل سازمان ملل متحد بر اثر بیماری سرطان در ۶۷ سالگی درگذشت (۱۳۵۳ ش)
تولد «حسن بن حسن» معروف به «ابن هیثم» ریاضی‌دان شهیر اسلام و جهان (۳۵۴ ق)
ابوعلی حسن بن حسن بن هیثم ابن هیثَم در سال ۳۵۴ قمری به دنیا آمد. وی فیزیکدان بود و توصیفات او دربارهٔ چشم انسان، مخاط خارجی، قرنیه، شبکیّه و عنبیّه قابل توجه است. ابن هثیم تألیفاتی دربارهٔ هیأت، هندسهٔ کائنات جَو، منطق، حساب، طبّ و تشریح دارد. اختراع ذره‌بین نیز از اوست. وی در دورهٔ خلیفهٔ فاطمی مصر به نام الحاکم باللَّه زندگی می‌کرد که از ترس این خلیفه، خود را به دیوانگی زد و پس از مرگ الحاکم، اظهار عقل نمود. ابن هیثم در دوران شکوفایی علوم در تمدن اسلامی می‌زیست و از میراث علمی عظیمی که به دست دانشمندان برجستهٔ مسلمان شرح و بسط داده شده بود، بهره‌های بسیاری برد. مهمترین کتاب ابن هیثم «المَناظر» نام دارد که این اثر مورد استفاده کُپلر ستاره‌شناس آلمانی نیز قرار گرفته است. ابن هیثم در سال ۴۳۰ ق در ۷۶ سالگی در قاهره درگذشت.
رحلت «شیخ طوسی» عالم شهیر شیعه و مؤسّس حوزهٔ علمیهٔ نجف اشرف (۴۶۰ ق)
ابوجعفر محمد بن الحسن طوسی معروف به شیخُ الطّائفه در سال ۳۸۵ قمری در خراسان به دنیا آمد. در سال ۴۰۸ قمری یعنی ۲۳ سالگی به بغداد که مرکز بزرگ علوم و فرهنگ اسلامیِ آن زمان بود مهاجرت نمود و تا پایان عمر در عراق ماند. وی مدت پنج سال ازمحضر درس شیخ مفید مستفیض شد و ۲۳ سال هم از خدمت سیدمرتضی شاگرد ارزشمند شیخ مفید بهره‌مند گشت. شیخ طوسی پس از استادش سید مرتضی، ریاست علمی و فتوایی شیعه را بر عهده گرفت. شیخ طوسی فقه را با نگارش کتاب «المَبسوُط» وارد مرحله‌ای جدید نمود، ولی دو اثر بسیار مهم ایشان با نام «تَهذیب» و «اِستِبصار» در کنار کتاب «کافی از کلینی» و «من لایَحضُرُه الفَقیه از شیخ صدوق» کتب چهارگانهٔ حدیث شیعه را تشکیل می‌دهند. شمار آثار شیخ طوسی به بیش از ۵۰ جلد می‌رسد که التِبْیان فی تفسیر القرآن در ۱۰ جلد، تَلْخیصُ الشّافی، کتابُ الابْواب و... از آن جمله‌اند. شیخ طوسی سرانجام در محرم سال ۴۶۰ قمری در ۷۶ سالگی رخ در نقاب خاک کشید و در نجف اشرف به خاک سپرده شد.
مرگ «محمدعلی فروغی» سیاستمدار و نخست وزیر رژیم پهلوی (۱۳۲۱ ش)
محمدعلی فروغی در سال ۱۲۵۴ شمسی به دنیا آمد و پس از مرگ پدر به «ذکاءالملک» ملقب گردید. محمدعلی فروغی مشوّق احمدشاه قاجار برای استعفا بود و در به قدرت رسیدن رضاخان و تأسیس سلسله پهلوی، نقشی اساسی ایفا کرد. او نخستین رییس الوزرای رضاخان بود که شانزده سال بعد نیز برای اولین بار تاج پادشاهی را بر سر محمدرضا پهلوی نهاد. فروغی معتمد‌ترین شخصیت سیاسی ایران از نظر دربار لندن جهت پیشبرد سیاست‌های استعماری بریتانیا در ایران محسوب می‌شد. او در تمام مراحل سیاست‌های ضداسلامی خود و رضاخان، مورد حمایت مستقیم انگلیس قرار داشت. فروغی همچنین در چندین دوره مجلس شورای ملی به نمایندگی برگزیده شد و یک بار به ریاست آن رسید.
پس از فرار رضاخان، ذکاءُالملک، عامل مهمی در کنترل اوضاع داخلی و روی کار آوردن و تثبیت محمدرضا بود و توانست با وعده‌های توخالی، مردم را فریب دهد. فروغی پنج بار وزیر امور خارجه، چهاربار وزیر دارایی، سه بار وزیر دادگستری، چهار بار وزیر جنگ، یک بار وزیر اقتصاد، یک بار کفیل نخست وزیر، یک بار رییس مجلس شورای ملی و سه بار نخست وزیر شد. محمدعلی فروغی سرانجام در ۵ آذر ۱۳۲۱ ش، در ۶۷ سالگی، هنگامی که وزیر دربار محمدرضا پهلوی بود، بر اثر سکته قلبی درگذشت. فروغی دارای دو چهره متضاد است. یکی سیاستمدار و دیگر دانشمند، ادیب و فیلسوف. وی علاوه بر اینکه آثار متعددی را پدید آورده است ولی در بعد سیاسی، از افراد ذی نفوذ و مؤثر در تثبیت سلطنت استبدای پهلوی اول و دوم به شمار می‌رود.
وفات «ملاسعد تفتازانی» فقیه و دانشمند نامی مسلمان (۷۹۲ ق)
مسعود بن عمر بن عبداللَّه خراسانی هروی ملقب به سعدالدین، و معروف به ملاسعد تفتازانی در دههٔ دوم قرن هشتم هجری در خراسان به دنیا آمد. وی در فقه، اصول، تفسیر، کلام، منطق و تمامی فنون ادبی و اکثر علوم متداول استاد کل بود و بر علوم زمان احاطه داشت. اِرشاد الحادی، اربعین، تَهذیب، المنطق و الکلام و شرح نهج‌البلاغه و نیز مختصر و مُطَوَّل از آثار اوست. برخی از کتب تفتازانی، هنوز هم در حوزه‌های علمی، تدریس می‌شوند و مورد استفاده قرار می‌گیرند.
آغاز جنگ چالدران بین پادشاهی ایران و امپراتوری عثمانی (۹۲۰ ق)
پس از روی کار آمدن سلطان سلیم اول به پادشاهی عثمانی در ۹۱۸ ق، وی اقدام به قتل عام بیش از چهل هزار تن از شیعیان نمود. در سال ۹۲۰ ق جنگ سختی در چالدران روی داد که به شکست شاه اسماعیل صفوی انجامید و تبریز به دست عثمانی افتاد. هرچند بر اثر مقاومت مردمی شاه عثمانی مجبور به تخلیهٔ آذربایجان شد ولی اثر این شکست تا آخر عمرِ شاهِ صفوی، او را می‌آزُرد.
درگذشت «هنری هِرْتْزْ» فیزیکدان و ریاضی‌دان معروف آلمانی (۱۸۹۴ م)
هنری هِرتْزْ در ۵ فوریه ۱۸۵۷ م در هامبورگ آلمان به دنیا آمد. هرتز کار مطالعاتی خود را با تحقیق در امواج الکتریکی یا نیروی مغناطیسی پیگیری کرد و با ساختن یک فرستنده و یک گیرنده رادیویی، به شهرت دست یافت. او برای اکثر دستگاه‌های الکترونیکی مثل رادیو، تلویزیون و رادار که امروزه در خدمت بشر هستند، اصول استواری را پایه گذاری کرد و ثْابت نمود که می‌تواند امواج الکتریکی را بگیرد و بفرستد. هرتز طول موج را به دست آورد و اطلاعات گسترده و جالبی درباره فرکانْسِ نوسان‌ها یافت. این دانشمند آلمانی، در سال ۱۸۸۸ م بر روی اختراع اسرارآمیزی به نام رادار تحقیق و مطالعه کرد و به عنوان نخستین فرد، به اساس کار این دستگاه پی برد. همچنین او موفق به اختراع نوعی آنتن شد که در انتقال و گرفتن امواج تلویزیونی به کار می‌رفت. نام او با عبارت سیکل در ثانیه به معنی هرتز، همیشه جاودان خواهد بود چرا که هرتز نخستین کسی بود که ثابت کرد هر موج الکتریکی یا مغناطیسی، مدت زمانی وقت نیاز دارد تا حرکت کند. هنری هرتز سرانجام در حالی که ۳۷ سال از عمرش می‌گذشت در ۲۶ نوامبر ۱۸۹۴ م درگذشت.
سال‌روز تأسیس جمهوری خلق مغولستان (۱۹۲۴ م)
در سال ۱۹۱۱ م مغولستان با حکومت سلطنتی اعلام استقلال کرد، ولی چند سال بعد، تبدیل به تحت الحمایه چین گردید. سرانجام با مرگ آخرین پادشاه مغولستان، در سال ۱۹۲۴ کمونیست‌ها در این کشور، قدرت را در دست گرفتند و بدین ترتیب، در ۲۶ نوامبر همان سال، جمهوری خلق در مغولستان برقرار شد. مغولستان کشوری است در شرق آسیای مرکزی با ۱/۵۶۶/۵۰۰ کیلومتر مربع مساحت و نزدیک به ۳ میلیون نفر جمعیت که اکثریت بودایی هستند. پایتخت مغولستان، اولان باتور نام دارد و واحد پول آن توگریک است. پیش بینی می‌شود جمعیت مغولستان تا سال ۲۰۲۵ در حدود ۴ میلیون نفر خواهد بود. سکنه مغولستان ملیّت مغولی داشته و زبان رسمی آن‌ها مغولی خلخی است. دارخان، اردنه و اولگی از شهرهای مهم آن هستند. نوع حکومت این کشور جمهوری است. ۱۱ ژوئیه سال‌روز استقلال مغولستان از چین به عنوان روز ملّی این کشور نام گرفته است.
درگذشت دکتر جوزف یی مورای، مبتکر پیوند کلیه در جهان (۲۰۱۲ م)
تا اوایل دهه ۱۹۵۰ هیچ عمل پیوند عضوی در جهان انجام نشده بود تا اینکه دکتر مورای و همکارانش در بیمارستان پی‌تر بوستون با روش‌هایی جدیدی موفق به انجام موفقیت آمیز این کار در سگ‌ها شدند. در دسامبر ۱۹۵۴ آن‌ها بیمار مناسب انسانی خود را یافتند ریچارد و رونالد هریک ۲۳ ساله که دوقلوهای همسان بودند.
مورای پیوندهای دیگری را روی دوقلوهای همسان در چند سال بعد از آن انجام داده و تلاش کرد تا این کار را روی خویشاوندان انجام دهد و دانش خود در مورد رد کردن عضو توسط سیستم بدنی را افزایش داد. در نهایت این پیشرفت دارویی بود که واکنش سیستم ایمنی به عضو پیوندی را حل کرد. از وی در سال ۲۰۰۴ و در مسابقات ورزشکاران پیوند عضوی نیز توسط ورزشکارانی که پیوند عضو شده بودند تقدیر شد که رونالد هریک نیز در میان آنان بود.
برخی از رخدادهای امروز
۱۶۰۷: «جان هاروارد John Harvard» روحانی مسیحی انگلیسی که نام او بر دانشگاه هاروارد ایالت ماساچوست آمریکا گذارده شده است به دنیا آمد. او که ۳۱ سال عمر کرد در همان سالی به دنیا آمد که مهاجران انگلیسی نخستین منزلگاه خودرا در آمریکای شمالی (ایالت ویرجینیا) ایجادکردند. جان هاروارد در اواخر دهه دوم عمر خود به آمریکا مهاجرت کرد و در تاسیس کالج ماساچوست کمک مالی و آموزشی کرد و ۴۰۰ کتاب به کتابخانه این کالج داد، و به این دلیل نام اورا بر این قدیمی‌ترین دانشگاه آمریکا نهادند. وی موسس منحصر به فرد این موسسه نبود. جان ۱۴ سبتامبر ۱۶۳۸ از بیماری سل درگذشت.
۱۸۸۴: ترکستان شرقی به خین جیانگ (سین کیانگ) به معنای مرزتازه تغییر نام داده شد.
۱۹۴۳: هواپیمای ادوارد اوهیر OHair خلبان ۲۹ ساله آمریکایی و مبتکر حملات هوایی شبانه در یک حمله به کشتی‌ها و مواضع ژاپنی‌ها هدف گلوله قرارگرفت و سرنگون شد. اوهیر که نام او بر فرودگاه بین المللی شیکاگو گذارده شده است و در آن حمله جان باخت از عرشه یک ناو هواپیمابر آمریکایی پرواز کرده بود.
۱۹۴۴: در این روز یک موشک «وی ـ ۲» آلمانی به یک فروشگاه بزرگ در انگلستان اصابت کرد و ۱۶۸ تن را در این فروشگاه کشت. در همین روز، آلمان بندر آنتورپ در بلژیک را که به دست متفقین افتاده بود موشک باران کرد که تلفات و ویرانی فراوان ببار آورد.
۲۰۰۳: سازمان جهانی بهداشت در این روز اعلام کرد که در یک سال گذشته (از نوامبر ۲۰۰۲ تا نوامبر ۲۰۳) در جهان بر شمار بیماران مبتلاء به ایدز پنج میلیون تن اضافه شده و در همین مدت سه میلیون ایدزی هم جان سپرده بودند.
برای مشاهده مجله شبانه اینجا کلیک کنید