به گزارش خبرنگار باشگاه خبرنگاران قم، نحوه و چرایی شهادت حضرت سیدالشهدا علیه السلام و یاران گرانقدر ایشان در عاشورا و فرهنگ و مکتب عاشورایی مجموعه ای از ارزشها، کرامات، اعتقادات و فضیلتهاست که اوج انسانیت است و شاهدی عینی است بر گفتار «انی اعلم مالاتعلمون» خداوند به ملائک هنگام خلقت انسان و از خلقت آدم ابوالبشر تا آخرین انسان، عاشورا همواره مهر تاییدی بر «فتبارک الله احسن الخالقین» و «انی جاعل فی الارض خلیفه» است.
لذا عزاداری برای مصائب حضرت سیدالشهدا علیه السلام و مصائب اهل بیت علیهم السلام خود قله رفیعی از عبادت پروردگار است که در روایات توصیه های مؤکدی به آن شده است و همین عزاداری موجب رشد و اعتلای بسیاری در جامعه شده و آثار و برکات فراوانی داشته که اگرچه در جامعه بخوبی نمایان شده اما عنوان آن از زبانها پنهان مانده و حق آن ادا نشده است.
اینکه این روایات چیست و در این عزاداری ها چه فلسفه ای نهفته است نکته ای است که به گوشه ای از این دریای عمیق در ادامه خواهیم پرداخت.
امر اهل بیت به عزاداری برای حضرت سیدالشهدا علیه السلام
احادیث بسیاری از اهل بیت علیهم السلام نقل شده که درآن شیعیان را امر و تشویق به عزاداری برای سیدالشهدا علیه السلام کرده اند که برخی از آنها نقل می شود:
-هنگامی که پیامبر صلی الله علیه و اله خبر شهادت امام حسین علیه السلام را به حضرت فاطمه سلام الله علیها دادند آن حضرت به شدت گریه کردند و گفتند:پس چه کسی برای فرزندم گریه می کند و مجلس عزا و مصیبت او را برپا می کند؟
رسول خدا صلی الله علیه و اله فرمودند:ای فاطمه! زنان امت من بر زنان اهل بیت من می گریند و مردان امت من بر مردان اهل بیتم می گریند و عزای فرزند مرا هر ساله طایفه ای بعد از طایفه ای تازه می کنند پس چون روز قیامت شود تو زنان را شفاعت کنی و من مردان را.(البکاء للحسین ص 66)
-امام حسین علیه السلام در حدیثی می فرمایند:
انا قتيل العبرات ؛
من كشته اشكها هستم. (منتهي الامال، ص 538.)
از اين رو كشته اشكها از لقبهاي سيد الشهدا است.
-آن حضرت در حديث ديگري می فرمایند:
انا قتيل العبره، لا يذكرني مؤمن الا استعبر ؛
من كشته اشكم. هيچ مؤمني مرا ياد نميكند مگر آن كه اشك به چشمانش ميآيد. (شيخ صدوق، امالي، ص 118)
- آمده است از گلوی بریده حضرت سیدالشهدا علیه السلام این پیغام بلند شد:
شیعتی مهما شربتم ماء عذب فاذکرونی/او سمعتم بغریب او شهید فاندبونی
فانا السبط الذی من غیر جرم قتلونی/و بجرد الخیل بعد القتل عمدا سحقونی
لیتکم فی یوم عاشورا جمیعا تنظرونی/کیف استسقی لطفلی فابوا ان یرحمونی
شیعیان من هنگامی که آب گوارا نوشیدید مرا یاد کنید.
یا هنگامی که از غریبی یا شهیدی(خبری) شنیدید، بر من "با صدای بلند" گریه نمائید.
من، نواده(پیامبر) هستم که مرا بی گناه کشتند.
و پس از آن از روی عمد، مرا پایمال خیل اسبان نمودند.
ای کاش، همگی در روز عاشورا بودید و می نگریستید.
که چگونه برای کودک خردسالم، مطالبه آب نمودم و آنان سر باز زدند.(مستدرک الوسائل ج 17 ص 26)
-همچنین آمده است سر بریده امام حسین علیه السلام در مجلس یزید ملعون پس از گفتن جواب سلام حضرت سجاد علیه السلام به ایشان فرمود:
بلغ شیعتی منی السلام و قل لهم ان ابی مات عطشانا فاذکروه و مات غریبا فاندبوه ؛
به شیعیانم سلام برسان و بگو پدرم را با لب تشنه شهید نمودند او را یاد کنید و او غریب از دنیا رفت برایش با صدای بلند گریه کنید.(مستدرک الوسائل ج 17 ص 26)
-امام صادق علیه السلام می فرمایند:
نوحوا علی الحسین نوح الثکلی علی ولدها ؛
نوحه کنید بر حسین، نوحه مادر بچه مرده.(فیض قلم ص50)
-امام صادق علیه السلام می فرمایند:
هر جزع و گریه ای مکروه است به جز جزع و گریه بر حسین علیه السلام؛ که حضرت امام باقر علیه السلام در تعریف جزع به جابر فرمودند: شدیدترین جزع، فریاد و واویلا و صیحه و زدن به صورت و سینه است. (وسائل الشیعه ج 2 ص 915)
-امام باقر علیه السلام می فرمایند: در روز عاشورا برای امام حسین علیه السلام مجلس عزا برپا نموده و بر مصایب آن حضرت همراه با خانواده بگریید و جزع و ناراحتی خویش را ابراز کنید. ضمن دیدار و ملاقات همدیگر بر آن حضرت گریه کنید و یکدیگر را تعزیت دهید و بگویید: "اعظم الله اجورنا بمصابنا بالحسین علیه السلام و جعلنا و ایاکم من الطالبین بثاره مع ولیه الامام المهدی من آل محمد علیهم السلام"؛ خداوند به جهت سوگواری بر حسین علیه السلام به ما اجر و پاداش بزرگی عطا نماید و ما و شما را از خونخواهان او با ولیش حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف از آل محمد صلی الله علیه و اله قرار دهد.
-امام باقر علیه السلام می فرمایند :
یبْکیهِ وَ یَاءْمُرُ مَنْ فى دارِهِ بِالْبُکاءِ عَلَیْهِ وَ یُقیمُ فى دارِهِ مُصیبَتَهُ بِاِظْهارِ الْجَزَعِ عَلَیْهِ وَ یَتَلاقُونَ بِالبُکاءِ
بَعضُهُمْ بَعْضاً فِى البُیُوتِ وَ لِیُعَزِّ بَعْضُهُمْ بَعْضاً بِمُصابِ الْحُسَیْنِ علیه السّلام ؛
امام باقر علیه السلام نسبت به کسانى که در روز عاشورا نمى توانند به زیارت آن حضرت بروند، این گونه دستور عزادارى دادند و فرمودند: ندبه و عزادارى و گریه کند و به اهل خانه خود دستور دهد که بر او بگریند و در خانه اش با اظهار گریه و ناله بر حسین علیه السّلام ، مراسم عزادارى برپا کند و یکدیگر را با گریه و تعزیت و تسلیت گویى در سوگ حسین علیه السّلام در خانه هایشان ملاقات کنند. (کامل الزیارات ، ص ۱۷۵)
- امام رضا علیه السلام به ریّان بن شبیب می فرمایند: يَا ابْنَ شَبِيبٍ إِنْ كُنْتَ بَاكِياً لِشَيْءٍ فَابْكِ لِلْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّ فَإِنَّهُ ذُبِحَ كَمَا يُذْبَحُ الْكَبْشُ وَ قُتِلَ مَعَهُ مِنْ أَهْلِ بَيْتِهِ ثَمَانِيَةَ عَشَرَ رَجُلًا مَا لَهُمْ فِي الْأَرْضِ شَبِيهُونَ وَ لَقَدْ بَكَتِ السَّمَاوَاتُ السَّبْعُ وَ الْأَرَضُونَ لِقَتْلِهِ …
ابن شبيب، اگر براي چيزي گريه ات گرفت براي حسين بن علي علیه السلام گريه كن چرا كه او را سر بريدند همان گونه كه گوسفند را ذبح مي كنند و همراه او هجده نفر از اهل بيتش كه در زمين مانندي نداشتند، كشته شدند. و يقيناً آسمان هاي هفت گانه و زمين براي كشته شدنش گريه كردند… (وسائلالشيعة ج 13 ص 503)
-امام رضا علیه السلام می فرمایند:
فَعَلي مِثْلِ الْحُسَينِ فَلْيَبْكِ الْباكُونَ فَاِنَّ البُكاءَ عَلَيهِ يَحُطُّ الذُّنُوبَ الْعِظامَ
گريه كنندگان بايد بر كسي همچون حسين عليه السّلام گريه كنند، چراكه گريستن براي او، گناهان بزرگ را فرو مي ريزد. (عیون اخبار الرضا ج 1 ص 299)
- امام رضا علیه السلام به دعبل که شاعر اهل بیت علیهم السلام بود می فرمایند :
یا دِعْبِلُ! اُحِبُّ اَنْ تُنْشِدَنى شِعْراً فَاِنَّ هذِهِ الا یّامَ اَیّامُ حُزْنٍ کانتْ عَلَینا اَهْلِ الْبَیْتِ علیهم السّلام ؛
اى دعبل! دوست دارم که برایم شعرى بسرایى و بخوانى، چرا که این روزها (ایام عاشورا) روز اندوه و غمى است که بر ما خاندان رفته است .(جامع احادیث الشیعه ، ج ۱۲، ص ۵۶۷)/س