به گزارش خبرنگار باشگاه خبرنگاران قم، مهلت 10 روزه تا دور بعدی مذاکرات هستهای ایران با گروه 1+5 در ژنو رو به پایان است و همه منتظر نتایج نهایی این جلسات هستند که مطمئناً هرگونه تصمیمی که در این مذاکرات اتخاذ شود تبعاتی نه تنها بر منطقه بلکه بر جهان هم خواهد داشت.
مهم بودن این مسئله موجب می‌شود تا رفتار سیاستمداران و کشورهای 1+5 و منطقه در روزهای نزدیک به روز برگزاری مذاکرات بیش از پیش مورد بررسی و زیر ذره‌بین قرار گیرد.
در همین زمینه با محمدرضا احمدی عضو هیئت علمی پژوهشگاه تحقیقات اسلامی و عضو کارگروه تحویل در مدیریت شورای عالی انقلاب فرهنگی به گفت‌وگو نشسته‌ایم.
نتانیاهو به فرانسه تذکرات و هشدارهایی داده که فشارها را بر ایران زیاد کنند، دلیل این روی گردانی مقامات رژیم صهیونیستی از آمریکا و تمایل آنها به فرانسه چیست؟
احمدی:در این زمینه و تغییر موضع صورت گرفته چند فرضیه را می‌توان مطرح کرد. فرضیه اول مثل معروف پلیس خوب پلیس بد است. در واقع آمریکا به دلیل معذوراتی که در منطقه در داخل آمریکا به دلایل موازنه سیاسی و در عرصه بین‌المللی با آن مواجه است و همچنین برای پرهیز از بازتاب‌های منفی رفتار آمریکا در داخل ایران و برای مدیریت بهتر افکار عمومی و استفاده بهتر از دیپلماسی عمومی در مدیریت افکار عمومی ایران یک نوع تقسیم کار انجام داده‌اند. یعنی بنا را بر این گذاشته‌اند که آمریکایی‌ها کمی نرم‌تر صحبت کنند و وظیفه فشار را به همکارانی مانند فرانسه بسپارند. همه ما می‌دانیم که فرانسه در عرصه بین‌المللی یک قدرت مستقل واقعی نیست که بتواند در برابر راهبردهای بین‌المللی آمریکا عرضه اندام کرده و خلاف منویات سیاستمداران آمریکایی بخواهد رفتار کند.
فرضیه دیگر این است که احتمالاً اسرائیلی‌ها برای اینکه با لابی خودشان در سیاست‌های منطقه‌ای و بین‌المللی آمریکا تاثیر قابل توجه‌ای داشته باشند از سر ناچاری دست به دامان قدرت‌هایی مانند فرانسه شده‌اند که البته این فرضیه شواهد و قرائن قوی ندارد.
فرضیه‌ای که قابل توجه‌تر است اینکه فرانسه احساس می‌کند در معاملات بین‌المللی و بازی بین قدرت‌های بزرگ به حاشیه رانده شده و برای اینکه ابراز وجود کرده باشد رفتارهای نابهنجار در این مذاکرات از خود نشان می‌دهد و شاهد این موضوع نیز این است که در جلسه اشتون با آقای ظریف، خانم اشتون از جان کری برای حضور در مذاکرات سه جانبه بین ایشان و آقای ظریف دعوت کرد تا شرکت داشته باشد و از وزیر خارجه فرانسه دعوتی به عمل نیاورده بود اما ایشان خود ابراز تمایل کرد تا در این جلسات حضور داشته باشد.
رئیس جمهور آمریکا و جان کری از کنگره خواستند که از اعمال تحریم‌های جدید بر علیه ایران خودداری کنند، آیا این موضوع نشان دهنده این است که شاهد باز شدن باب جدیدی در روابط ایران و آمریکا هستیم؟
احمدی:آمریکا چون با نظام جمهوری اسلامی و انقلاب خود را در تضاد ایدئولوژیک می‌بیند تا زمانی که انقلاب اسلامی بر اصول، اصالت و آرمان‌های خود پایبند باشد آنها به لحاظ استراتژیکی و آرمانی نمی‌توانند با انقلاب اسلامی و نظام برآمده از انقلاب اسلامی سر سازش داشته باشند و صحبت‌های اوباما نیز این موضوع را تایید می‌کند و این‌گونه صحبت‌ها بیشتر برای اعلام فشار غیرمستقیم بر افکار عمومی ایران، نظام تصمیم‌گیری و تیم مذاکره کننده هستهای در ایران است تا با نشان دادن کمترین روی خوش و امتیاز بتوانند بیشترین امتیازات مورد نظر خود را از تیم مذاکره کننده هستهای ایرانی مطالبه کنند و اگر احیاناً تیم مذاکره کننده ایرانی مطالبه خاصی را مطرح کرد آنها مخالفت‌های شدید و موضع رادیکالی و افراطی کنگره را به رخ بکشند.
با توجه به صحبت‌های شما می‌توان این نتیجه را گرفت که حتی اگر توافقات هستهای بین ایران و آمریکا و 1+5 صورت گیرد، هیچ تاثیری بر روابط ایران و آمریکا ندارد؟
احمدی:یک وضعیت مطلوب و خواسته حداکثری برای آمریکا و یک وضعیت مطلوب و خواسته حداکثری برای ایران وجود دارد اینکه چه تعدیلی در توافقاتی که در این مذاکرات هست صورت خواهد گرفت باید منتظر ماند و نتیجه مذاکرات را دید. نکته‌ای که در این مورد باید به آن توجه کرد این است که تحلیل آمریکا از اینکه ایران به پای میز مذاکرات آمده چیست و تحلیل ما از اینکه آمریکا به پای میز مذاکرات آمده است، چیست؟!
این نکته بسیار ظریف، مهم و تعیین کننده است. آمریکایی‌ها در تبلیغات و عملیات روانی خود به ما افکار عمومی منطقه، جهان و افکار عمومی خود را القا می‌کنند که چون فشار تحریم‌های فلج‌کننده فوق‌العاده موثر بوده است ایرانی‌ها از سر ناچاری و استیصال و به اصطلاح با دست دراز پشت میز مذاکره آمده‌اند بنابراین باید فشارها را حفظ کرده و نباید چیزی کم شود و این یک طرف مسئله است که آنها در عملیات روانی تبلیغ می‌کنند.
حالا باید این را مطرح کنیم که آیا تحلیل آنها از موقعیت منطقه‌ای و داخلی ایران به صورت واقعی همینطور است؟ این نکته بسیار مهمی است که تحلیل‌گران، سیاستمداران، تیم مذاکره کننده و دستگاه دیپلماسی ما باید به آن توجه داشته باشد. نکته دیگر این است که برداشت و خود پنداری ما از موقعیت داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی فعلی خودمان چطور است؟ آیا تحلیل ما این است که در حال حاضر در موقعیتی هستیم که آمریکا ناچار شده ما را نه تنها یک بازیگر مستقل منطقه‌ای بلکه به عنوان یک بازیگردان بین‌المللی تشخیص داده و حاضر شده است به جای حمله نظامی به سوریه و هم‌پیمانان ما و برخوردهای کاملاً رادیکال مذاکره کرده و سیاست‌های خود را تعدیل بخشد.
توافقات هستهای ایران با گروه 1+5 چه تبعاتی برای رژیم صهیونیستی در پی دارد؟
احمدی:رژیم صهیونیستی کاملاً در منطقه منزوی است، در گذشته مثلث‌های متعدد برای توازن و تعادل قدرت در منطقه توسط نظام سلطه جهانی ایجاد می‌شد مانند ایران ـ اسرائیل ـ مصر، ایران ـ اسرائیل ـ سعودی، ایران ـ اسرائیل ـ ترکیه و ... اما الان در حال حاضر رابطه اسرائیل با مصر کاملاً تضعیف شده و در واقع با وقوع انقلاب اسلامی ضلع ایران از مثلث‌های توازن قدرتی که با اسرائیل ایجاد می‌شد، حذف شده است.
موقعیت داخلی ترکیه نیز به نحوی نیست که همکاری‌های وسیع استراتژیک گذشته را با اسرائیل داشته باشد بنابراین اگر توافقات هستهای صورت گیرد موقعیت ایران به مراتب بهتر و بیشتر تقویت می‌شود و سایر قدرت‌های دست چندم و بازیگران منطقه‌ای نیز به ناچار مجبور خواهند شد روابط خود با ایران را به صورت دیگری تنظیم کنند که اسرائیل به شدت نگران این موضوع است، چون موجب منزوی‌تر شدن اسرائیل در آینده می‌شود.
نتایج مذاکرات دور بعدی توافقات هستهای که چند روز آینده برگزار خواهد شد را چطور ارزیابی می‌کنید؟
احمدی:روند مذاکرات تا به حال رو به جلو بوده و سنگ‌اندازی‌هایی که آقای فابیوس و دولت فرانسه انجام می‌دهند برای بیشینه و حداکثر کردن مطالبات خود از ایران است. این مذاکرات می‌تواند گام‌های مثبتی را در پی داشته باشد و ما باید منتظر این باشیم که گشایش‌هایی در روند مثبت بین ایران و این 6 کشور اتفاق بیفتد./س
گفت‌وگو: نجمه عزتی