به گزارش
حوزه پارلمان باشگاه خبرنگاران به نقل از مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، دفتر مطالعات سیاسی این مرکز اعلام کرد: امیر مستعفی قطر، حمدبن خلیفه آل ثانی، طی دو دهه اخیر نوعی سیاست خارجی پیش رونده و فعال را اتخاذ کرد، به گونه‌ای که جایگاه دیپلماتیک قطر در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی ارتقا یافت و این کشور خود را به عنوان میانجی منازعات و بحران‌های منطقه‌ای جا زد. آنچه در این میان اهمیت دارد، چشم انداز سیاست خارجی قطر در دوران امیر جدید است.
این نوشتار می‌کوشد در ابتدا با بهره گیری از یک چارچوب نظری منسجم، رفتار سیاست خارجی قطر طی دو دهه اخیر را بررسی کند؛ عوامل تاثیرگذار بر سیاست خارجی این کشور را مورد ارزیابی قرار دهد و بر این اساس دورنمای کلی سیاست خارجی قطر در آینده را تشریح کند.
همچنین در پایان توصیه می‌کند که با عنایت به وجود تناقض‌های رفتاری در سیاست خارجی قطر و در پرتو اهداف انقلاب اسلامی و ملاحظات منافع ملی، جمهوری اسلامی ایران باید با پرهیز از بزرگنمایی نقش قطر در عرصه دیپلماتیک، «تفکیک موضوعی حوزه های همکاری را در مناسبات دو جانبه خود با قطر» در دستور کار قرار دهد.
هر چند امیر قطر – حمدبن خلیفه آل ثانی – که پس از گمانه‌زنی‌های متعدد محافل دیپلماتیک و سیاسی سرانجام به نفع پسرش و بدون خونریزی از قدرت کناره گیری کرد در دیدار علی اکبر صالحی وزیر امور خارجه سابق کشورمان، جمهوری اسلامی ایران را کشوری تاثیرگذار در معادلات منطقه خواند و بر اهمیت بهره گیری از ظرفیت ایران در حل و فصل مشکلات منطقه تاکید کرد، ولی با توجه به روی کارآمدن نخبگان جدید در قطر احتمال دارد که برخی روندهای تقابلی در سیاست خارجی قطر در قبال کشورمان مجال بروز بیابند.
مبنای این روند تقابلی همانا دوری هویتی و امنیتی از ایران خواهد بود. امیر جدید قطر در نطق خود هیچ سخنی نه از ایران و نه از مقاومت فلسطین و نه از حل و فصل بحران سوریه به میان نیاورد و به جای آن از یکسو عبارت های کلی همچون کشورهای همجوار را مورد استفاده قرار داد و از سوی دیگر، مدام از کشورهای عرب و شورای همکاری خلیج فارس سخن گفت و کوشید مواضع اطمینان بخشی را در قبال رقیب اصلی منطقه ای ایران یعنی عربستان سعودی اتخاذ کند. وانگهی نخبگان جدید قطر مواضع عرب گرایانه شدیدی دارند و امیر جدید نیز بر خلاف امیر پیشین هیج پیوند عاطفی، معنوی و خانوادگی با ایرانیان ندارد و همین امر دورنمای قرابت هویتی / امنیتی ایران و قطر را ابهام آلود می‌سازد.
در این چارچوب و با عنایت به ملاحظات نظری و تجربی که در این گزارش ارائه شده اند. توصیه‌های ذیل در مورد سیاست خارجی ایران در قبال قطر پیشنهاد کرد:
1- تقویت بیشتر جبهه مقاومت : با عنایت به اینکه پیش بینی می شود به علت تناقض درونی در سیاست خارجی قطر، این کشور سرانجام از بی‌طرفی و چند جانبه گرایی نیابتی به طرفداری و جانبداری از طرف های درگیر در منطقه روی خواهد آورد و همان گونه که در بحران سوریه آشکار شد به جبهه ارتجاع منطقه خواهد پیوست، پیشنهاد می شود ایران تقویت هر چه بیشتر جبهه مقاومت را شتاب بخشد.
2- تفکیک موضوعی در همکاری ها و روابط دو جانبه: با توجه به تباین ذاتی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران و قطر در قبال طیف وسیعی از موضوعات منطقه‌ای، پیشنهاد می‌شود که ایران به تفکیک موضوعات در روابط دو جانبه خود با دوحه بپردازد و در این راستا، صرفا بر موضوعات نرم از قبیل مبادلات اقتصادی، ایمنی دریایی و تلاش برای ترویج امنیت و ثبات در خلیج فارس تمرکز کند.
با تاکید بر این ملاحظات می توان روند بازتطبیق سیاست خارجی کشور نسبت به تحولات اخیر قطر را بهبود بخشید.
انتهای پیام/