شور و شعور؛ اصول تفکیک ناپذیر عزاداری‌های زنجانی‌ها/ آئین هایی که حکایت از غم و غربت دارند

به گزارش گروه استانها بشگاه خبرنگاران امروز در دنیای پر تلاطم که دنیای شرک و استکبار با چهره ای فریبنده خود را نمایان  کرده است شعیه باید آگاهانه و با شور  همراه با شعور زیبنده یک شیعه در عزای سالار شهیدان عزاداری کند تا توطئه های شوم استکبار را علیه اسلام و شعیه را با منطق و شعور  خنثی کنند.

زنجان دیار شور و شعور حسینی است، عزاداری هایی که با شور و عشق وصف ناشدنی انجام می گیرند و آنچه در این عزاداریها جاری و ساری است عشق و اردات به اباعبدالله حسین(ع) همراه با شعور و درک منطقی از فلسفه عزاداری برای شهدای دشت کربلا است.

شهر زنجان را شهر شور و شعور حسینی می نامند شهری که  هنوز محرم نرسیده ویژه برنامه های آماده سازی برای عزاداریهای باشکوهش شروع شده و هر کس به نحوی در  این امر مشارکت می کند. استان زنجان بویژه شهر زنجان در ایام محرم حال و هوای خاصی دارد و کوچه پس کوچه های شهر حکایت از روزهایی دارد که جهان تحمل سلاله پاک نبی اکرم را نداشت،

 روزها و شب های دهه اول محرم، روزها و شب های تفسیر عشق و عاشقی مردم زنجان است ، مردمی که هم میهمانند و هم میزبان. میهمانان مجلس عزای حسین(ع) و میزبان عاشقانی که به شهر شور و شعور حسینی سفر می کنند.

شب ها و روزهای محرم لحظاتی ناب و مغتنم برای زدودن زنگارها از سینه ها است، وقتی در کوچه پس کوچه های شهر زنجان قدم می زنی نوای یا ابوالفضل از هر کوی و برزنی در خلوتگاه وجودت تلنگری می زند که میهمان عزای حسین هستی و باید حسین وار باشی و ابوالفضل وار وفادار.

پرهیز از هرگونه بدعت و عزاداری هایی که نشان از کوچکترین خرافه گرایی باشد امری اساسی در عزاداریهای مردم زنجان است به گونه ای شعور و برنامه ریزی خاصی بر عزاداریهای  مردم زنجان حاکم است که در کنار عزاداری برای شهدای دشت کربلا منطق و اهداف واقعی قیام عاشورا در قالب سخنرانی های روحانیون و مداحی ها تبیین شود.

امام حسین (ع) امامی که در سخت ترین شرایط روزگار با وقار و اخلاص و شهامت، به وصال پروردگار نائل گشت  و  ایام محرم برای ابراز ارادت جمعی که به آن حضرت عشق می ورزند، بهانه ای است که با معرفت و بصیرت در قالب دسته عزاداری و موکب هایی در مساجد و کوچه و خیابان ها حرکت کنند . در این میان شهر زنجان - معروف به پایتخت شور و شعور حسینی - بیشتر در خور توجه واقع می شود .

مدیرکل تبلیغات اسلامی استان زنجان، با تاکید بر اینکه هیئت های مذهبی باید برای مهندسی فرهنگی جامعه تلاش کنند گفت: شرایط زمانی حضرت امام حسین(ع) باید به نسل جوان جامعه منتقل شود و این نسل با اهداف و ویژ گی های قیام اباعبدالله(ع) آشنا شوند.

حجت‌الاسلام اذن‌الله خدایی  با بیان اینکه همه باید تمام تلاش و برنامه ریزی خود را در راستای انتقال صحیح پیام فرهنگ عاشورا صورت دهیم افزود: باید از فرصت زمانی ایجاد شده در جامعه برای انتقال پیام عاشورا و زودن و جلوگیری از تحریف پیام قیام حضرت امام حسین(ع)  استفاده کنیم.

وی ادامه داد: هئیت های مذهبی نقش مهمی در مهندسی فرهنگی جامعه دارند و در این راستا باید با تلاش و مشارکت بیشتر نقش خود را به خوبی ایفا کنند.

مدیرکل تبلیغات اسلامی استان زنجان همچنین بر ضرورت تبیین اهداف قیام ابا عبدالله الحسین (ع) در جامعه تاکید کرد و می گوید: باید در برنامه‌های مختلف ماه محرم اهداف تبیین شود.

حجت‌الاسلام با اشاره به آغاز ماه محرم بر ضرورت توجه هئیت‌های مذهبی به رعایت شئون تاکید کرد و  ادامه می دهد: باید برنامه‌های این ماه به نحو مطلوبی برگزار شود.

مدیر کل سازمان تبلیغات اسلامی استان زنجان با بیان اینکه سوگواری‌ها باید به صورت سنتی برگزار شود می افزاید: هئیت‌های مذهبی باید با استفاده از علمای دین به تبیین اهداف قیام اباعبدالله الحسین (ع) بپردازند.

حجت‌الاسلام خدایی بر ضرورت توجه به محتوای سخنرانی‌های این ماه تاکید کرد و گفت: باید در سخنرانی‌ها آداب این ماه حفظ شود.

استاندار زنجان در این خصوص گفته است: مردم زنجان در ماه محرم عزاداری با بصیرتی را در جهان به نمایش می گذارند.

جمشید انصاری می افزاید: عزاداری مردم این استان در روزهای هشتم و یازدهم ماه محرم بیش از گذشته در مرکز توجه همگان به ویژه دنیا قرار دارد.

وی با اشاره به اینکه عزاداری باشکوه و بی بدیل مردم این استان در دهه محرم با امنیت و آرامش بیشتری برگزار می شود ادامه می دهد: تجمع پرشور و شوق مردم این استان در روزهای هشتم و یازدهم ماه محرم عامل نامگذاری زنجان به شهر شور و شعور حسینی است.

انصاری می گوید: همکاری مردم و دستگاههای متولی امر به طور یقین عزاداری باشکوه مردم این استان را در تاریخ بار دیگر ثبت و ضبط خواهد کرد.

در حال حاضر یک هزار و 300 هیئت مذهبی ثبت شده در سطح استان زنجان فعالیت دارند که از این تعداد بیش از 700 هیئت در شهرستان زنجان فعالیت می کنند  که با برنامه ریزی اداره کل تبلیغات اسلامی استان زنجان همواره در آستانه محرم جلسات مختلف برای هماهنگی بیشتر این هئیت ها صورت می گیرد تا در  هئیت ها بتواند با برنامه ریزی خاص و حساب شده در ایام محرم و صفر ویژه برنامه های خود را اجرا کنند.

حسینیه و زینبیه اعظم زنجان خاستگاه ویژه عزاداریهای زنجان

حسینیه اعظم زنجان یکی از اماکن متبرک و معنوی استان زنجان است که آوازه و شهرت آن به برکت توجهات خاص حضرت سیدالشهدا (ع) جهانی شده است‌.

همه ساله دسته عزاداری روز هشتم ماه محرم از این مسجد حرکت خود را آغاز کرده با حضور هزاران عزادار مسیر خود را تا امامزاده سید ابراهیم (ع) ادامه می‌دهد.

عزاداری‌ها در این مسجد پس از برگزاری آئین اعلان عزا با حضور مادحین و علاقه‌مندان به اهل بیت (ع) آغاز شده و تا پایان محرم ادامه می‌یابد.

بنا به گفته‌ها و اسناد به دست آمده حسینیه اعظم، هم مسجد و تکیه و هم مدرسه علمیه بوده است.

نخستین سند مکتوب که با مهر حاج میرزا لطف‌الله شیخ‌الاسلام و آخوند ملا کاظم ممهور شده، صفر‌المظفر 1295 هجری قمری را نشان می‌دهد، که در زیر وقفنامه دو شخص خیر و نیکو‌کار به نام‌های حاج میرزا محمد نقی و حاج میرزا بابایی تاجر که دو باب دکان را وقف صحیح شرعی کرده‌اند،‌ آمده است.

دومین سند مکتوب که  سید عبدالرحیم مجتهد و آقا سید علی و آقا شیخ ابراهیم ممهور شده مربوط به تاریخ شوال 1322 هجری قمری است که شخصی به نام حاج محمد هاشم شریف‌العلماء وقف صحیح شرعی کرده است.

در سال 1322 هجری قمری حسینیه اعظم هم مدرسه بوده هم مسجد، زیرا واقف در توضیحاتی که در وقفنامه داده آورده است متولی‌، منافع قریه مذکور را در وهله نخست به تعمیرات مدارس و مساجد اشاره شده و تامین آب آنها به مصرف برساند.

همان طور که تاریخ سنگ نوشته نشان می‌دهد، اهالی محل این مسجد را در سال 1261 هجری به پایان رسانده‌اند و البته طبق گفته معمرین و اهالی محل این تاریخ مربوط به زمان یا سال تأسیس مسجد نیست، بلکه مربوط به تعمیر و بازسازی مسجد است.

طبق یک سنت دیرینه‌، همه ساله هشتم ماه محرم، مقارن با شب تاسوعای حسینی، عاشقان حضرت اباعبدالله الحسین (ع) و قمر بنی‌هاشم حضرت ابوالفضل‌العباس (ع) در قالب دسته عظیم عزاداری از حسینیه اعظم زنجان به طرف امامزاده حضرت سید ابراهیم (ع) حرکت می‌کنند. این روز در زنجان به یوم‌‌العباس(ع) مشهور است و در مسیر این دسته هزاران راس قربانی ذبح می‌شود.

در مسجد زینبیه اعظم نیز پس از برگزاری مراسم اعلان عزا و مرثیه‌خوانی برای امام حسین (ع) عاشقان عزاداری خود را آغاز کرده و هر شب مراسم ویژه‌ای برگزار می‌شود، اما مهمترین برنامه این مسجد روز 11 محرم برگزار می‌شود به‌طوریکه در این روز عزاداران با حرکت دسته از محل این مسجد در سوگ امام حسین بر سر و سینه می‌زنند و به نیت همراهی با کاروان اسرای عاشورا، در مصائب حضرت زینب (س) اشک می‌ریزند.

این دسته مختص به حضرت زینب بوده و پس از دهم محرم حرکت خود را آغاز می‌کند تا یادآور دلاوری‌های این حضرت پس از شهادت برادر و پیروان آن امام همام باشد.

 در سراسر استان زنجان عزاداران حسینی با نظم و شکوه خاص  مجالس عزاداری امام حسین(ع) را برگزار می کند، آئین ویژه شیرخوارگان حسینی نیز در  سراسر استان برگزار می شود.

پخت آش نذری، احسان حلیم و قربانی کردن و اهدا گوسفند به دستجات عزاداری در ایام محرم و صفر از آئین های ویژه این ایام در زنجان است./ش