«...الْيَوْمَ يَئِسَ الَّذينَ كَفَرُوا مِنْ دينِكُمْ فَلا تَخْشَوْهُمْ وَ اخْشَوْنِ الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دينَكُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتي وَ رَضيتُ لَكُمُ الْإِسْلامَ ديناً...»
امروز کافران از دين شما مأيوس شدند، پس از آنان نهراسيد و از من پروا داشته باشيد. امروز دين شما را کامل كردم و نعمتم را بر شما تمام ساختم و اسلام را به عنوان دين براي شما پسنديدم.
اين جملات در ميان آيه‌اي قرار گرفته كه آغاز و پايان آن مربوط به خوردني‌هاي حرام همچون گوشت مردار و خوك است. اما روشن است بيان اين مطالب كه قبلا نيز در قرآن آمده بود: (در سوره هاي انعام، بقره و نحل)، حرف تازه‌اي نيست و موجب اكمال و اتمام دين نمي‌شود، بلكه برخي چيزها بايد تکرار شوند تا مؤثر واقع شوند.
اما اين چه روزي است كه داراي چنين ويژگي‌هاي مهمي مي‌باشد؟
روزهاي عمر شريف پيامبر اکرم را بررسي مي‌کنيم. ايشان در 40 سالگي به پيغمبري مبعوث شد و در 63 سالگي رحلت نمود. در اين 23 سال رسالت پيامبر، كدام روز است که اين آيه با آن مطابقت داشته باشد.
1. روز بعثت: اولين روزي است که حضرت به پيامبري مبعوث شد. هنوز اتفاقي نيفتاده است كه بگوييم امروز دين کامل شد! مثل اين است كه روز اولي كه دانش آموز به مدرسه مي‌رود، معلم به او بگويد: تو امروز فارغ التحصيل شدي!
2. روز هجرت: هنگام هجرت پيامبر از مكه به مدينه هم، نه دين كامل شده بود و نه كافران مايوس گشته بودند، زيرا از هر قبيله‌اي يک نفر آمده بود تا پيامبر را بکشند. و پيامبر علي ابن ابي‌طالب را در جاي خود نهاده بود. پس از آن نيز جنگ‌هاي بسياري به راه انداختند.
3. روز پيروزي: مسلمانان در برخي جنگ‌ها پيروز مي‌شدند و در برخي شکست مي‌خوردند. آنجا که شکست مي‌خوردند کفار اميدوارتر مي‌شدند و آنجا كه پيروز مي‌شدند دشمن مأيوس نمي‌گشت و در صدد حمله‌اي ديگر برمي‌آمد.
4. روز فتح مكه: گرچه با فتح مكه، كافران از غلبه بر پيامبر اسلام مايوس شدند، اما اميد داشتند با مرگ پيامبر، مسلمانان دچار ضعف گشته و آنان غالب گردند، زيرا پيامبر پسري نداشت كه ادامه دهنده راه او باشد.
5. روز نصب امام: روشن است هيچ موضوعي نيست كه مايه نااميدي كامل دشمنان گردد، جز تعيين جانشين، آن هم جانشيني همچون علي ابن ابي‌طالب كه شجاعت و زكاوت او مورد پذيرش همه، از دوست و دشمن بود. و اين امر در روز هجدهم ذي‌الحجه در سرزمين غدير خمّ اتفاق افتاد و حضرت علي عليه السلام به امامت مسلمين منصوب گرديد. كسي كه امام خميني درباره‌اش فرمود: اگر پيامبر صلّي الله عليه و آله هيچ کاري نمي‌کرد و فقط يک علي عليه السلام تربيت مي‌کرد، كافي بود.
1. قرآن در سه مورد مي‌گويد: در آينده نعمت را بر شما تمام خواهم كرد. يك جا پس از تغيير قبله است كه مي‌فرمايد: «وَ لِأُتِمَّ نِعْمَتي عَلَيْكُمْ» (بقره/150) در فتح مكه نيز مي‌گويد: «وَ يُتِمَّ نِعْمَتَهُ عَلَيْكَ» (فتح/2) در پايان آيه كسب طهارت براي نماز نيز مي‌گويد: «وَ لِيُتِمَّ نِعْمَتَهُ عَلَيْكُم» (مائده/6) اما در آيه غدير خم مي‌فرمايد: «أَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتي» نعمتم را بر شما تمام كردم. يعني با نصب امام، نعمت الهي بر مردم كامل شد.
2. سه مرتبه در قرآن آمده است:«لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ» (توبه/33، فتح/28، صف/9) يعني اسلام بر همه اديان غالب شده و کره زمين را خواهد گرفت. اما كدام اسلام؟ اين آيه مي‌فرمايد: اسلامي که کره زمين را فرامي‌گيرد، اسلامِ غديرخم است، زيرا در آيه غدير خم فرمود: «الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَ رَضِيتُ لَكُمْ الْإِسْلَامَ دِينًا» يعني اسلامي را كه در غدير خمّ كامل كردم، به عنوان دين براي شما پسنديدم. آن وقت راجع به آينده جهان مي‌گويد: «وَعَدَ اللَّهُ الَّذينَ آمَنُوا مِنْكُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَيَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِي الْأَرْضِْ ... وَ لَيُمَكِّنَنَّ لَهُمْ دينَهُمُ الَّذِي ارْتَضى لَهُم» (نور/55) خدا به كسانى از شما كه ايمان آورده و كارهاى شايسته كردهاند، وعده داده است كه حتماً آنان را در زمين جانشين [خود] قرار دهد، ... و آن دينى را كه برايشان پسنديده است براي آنان مستقر كند.
در غدير خم مي‌گويد: «رَضِيتُ»، و در مورد حكومت بر زمين مي‌گويد: «اِرْتَضى»، ريشه هر دو يکي است. پيداست مکتبي که مي‌تواند همه دنيا را زير پرچم خودش جمع کند، مكتب اهل بيت عليهم السلام است.
3. نكته لطيفي از يک طلبه جوان يمني ياد گرفتم. اين يمني مي‌گفت سنّي و شيعه همه قبول دارند كه در آخر الزمان فردي از نسل پيامبر قيام مي‌كند كه نامش مهدي است و جهان را از ظلم و جور پاك ساخته و حكومت عدل اسلامي را برپا مي‌سازد.
مي‌گوييم: شما كه قيام مهدي را قبول داريد، و مي‌گوييد امام با نظر مردم انتخاب مي‌شود، خوب رأي بدهيد و مهدي را مشخص کنيد. مي‌گويند: نه، مهدي را بايد خدا تعيين کند. مي‌گوييم: چطور شد اولين امام را شما تعيين کرديد، آخرين آنها را خدا تعيين کند؟ اگر امامِ جامعه را بايد خدا تعيين کند، هم اولش با خداست، هم آخرش. شما به امام اول که مي‌رسيد، مي‌گوييد: مردم جمع شدند و بزرگان اجماع كردند و خليفه انتخاب شد، مي‌گوييم: اگر اولي را رأي داديد، رأي بدهيد و يک مهدي انتخاب كنيد! چطور تعيين آخرين حاكم جهان به عهده خداست و اولين آنها به عهده مردم؟
اصلا تعيين امام، کار خداست نه مردم. قرآن مي‌گويد: «وَ رَبُّكَ يَخْلُقُ ما يَشاءُ وَ يَخْتارُ ما كانَ لَهُمُ الْخِيَرَة» (قصص/68) پروردگار تو هر چه را بخواهد مىآفريند و برمىگزيند، و آنان [در اين امور] اختيارى ندارند.
البته قرآن در جاي ديگر مي‌گويد: «وَأَمْرُهُمْ شُورَى بَيْنَهُمْ»(شوري/38) «أَمْرُهُمْ» يعني کارهايي که مربوط به مردم است، بايد به صورت شورا انجام شود، اما امامت، «أَمْرُهُمْ» نيست، بلكه «أَمْرُ الله» است، کار خداست. خداوند وقتي حضرت ابراهيم را امام کرد، فرمود: «إِنِّي جَاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِمَامًا» (بقره/124) من که خدا هستم، تو را امام مردم قرار دادم، ابراهيم گفت: از ذريه و نسل من نيز امام قرار ده، خدا فرمود: «لاَ يَنَالُ عَهْدِي الظّالِميِن» عهد من به ظالم نمي‌رسد. يعني هر كدام از فرزندان تو كه ظالم باشند، به مقام امامت نمي‌رسند. پس امامت عهد خداست و عهد خدا مشورتي نيست، امر مردم مشورتي است. در جاي ديگر هم مي‌فرمايد: «أَوْفُوا بِعَهْدي أُوفِ بِعَهْدِكُم» (بقره/40) شما به عهد من وفا کنيد، من هم به عهد شما وفا مي‌كنم. اگر شما آن امامي را که من گفتم پيروي كرديد، من هم به پيماني كه با شما دارم وفا كرده و شما را در دنيا سعادتمند كرده و در آخرت به بهشت جاودان خواهم برد.
قرآن در جاي ديگر مي‌فرمايد: «ما كانَ لِمُؤْمِنٍ وَ لا مُؤْمِنَةٍ إِذا قَضَى اللَّهُ وَ رَسُولُهُ أَمْراً أَنْ يَكُونَ لَهُمُ الْخِيَرَةُ مِنْ أَمْرِهِمْ وَ مَنْ يَعْصِ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ فَقَدْ ضَلَّ ضَلالاً مُبيناً» (احزاب/36) هيچ مرد و زن مؤمنى را نرسد كه چون خدا و رسولش به كارى فرمان دهند، براى آنان در كارشان اختيارى باشد و هر كه خدا و فرستادهاش را نافرمانى كند، قطعاً دچار گمراهىِ آشكارى گرديده است.
وقتي خداوند مي‌گويد: پس از پيامبر، عليّ امام جامعه است، ديگر كسي نمي‌تواند بگويد انتخاب خليفه با ماست. و امروز نمي‌توان گفت اين يك امر تاريخي بود كه گذشته است و ما بايد خودمان فكري كنيم و چاره‌اي بينديشيم. ما در زمان غيبت امام معصوم بسر مي‌بريم و وظيفه داريم از كساني كه آن حضرت مشخص فرموده تبعيِت كنيم. عالمان پرهيزكار، خيرانديش و به دور از هوي و هوس كه امام زمان عليه السلام ولايت جامعه را به آنها سپرده است.
برای مشاهده مجله شبانه اینجا کلیک کنید