به گزارش سرويس بين الملل باشگاه خبرنگاران، روزنامه "گاردین" در مقاله‌ای به قلم "نفیذ احمد" می‌نویسد: ماه گذشته، سازمان بهداشت جهانی، پس از مدت‌ها انتظار، خلاصه یافته‌های تحقیقی دقیق و موشکافانه در مورد شیوع تولد نوزادان دارای نقص‌های مادرزادی در عراق را که به اعتقاد بسیاری از کارشناسان، بر اثر استفاده از مهمات حاوی اورانیوم ضعیف شده شده توسط نیروهای متحد رخ داده است، منتشر کرد. طبق خلاصه این گزارش، « درصد سقط جنین، مرده زایی و نقص‌های مادرزادی، مطابق و یا حتی کمتر از برآوردهای بین المللی است. این تحقیق، هیچ گونه شواهد روشنی مبنی بر افزایش غیرعادی نقص‌های مادرزادی در نوزادان تازه متولد شده در عراق را ارائه نمی‌دهد.»
*** مغایرت چشمگیر گزارش جدید سازمان بهداشت جهانی با گزارش‌های قبلی
«جعفر حسین»، رئیس هیات اعزامی سازمان بهداشت جهانی در عراق گفت که این گزارش بر اساس اصول و روش تحقیقی که در سراسر جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد، تهیه شده و در سطح وسیعی توسط کارشناسان بین المللی مورد بررسی قرار گرفته است.
اما این نتایج به طرز چشمگیری با گزارش‌های قبلی در مورد یافته‌های تحقیق مقامات وزارت بهداشت عراق، مغایرت دارند. در اوایل امسال، شبکه خبری بی بی سی، با محققان وزارت بهداشت عراق گفت و گو کرد. این پژوهشگران، گزارش مشترکی را ارائه دادند که در آن، شواهد مربوط افزایش میزان نقص‌های مادزادی نوزادان در مناطق جنگی عراق در سال 2003، تایید شده است. سازمان بهداشت جهانی نیز در گزارشی اولیه، اذعان کرده بود که «آمار موجود وزارت بهداشت عراق، حاکی از شمار بالای نقص‌های مادرزادی در نوزادان تازه متولد شده در مناطق پرخطری است که برای تحقیق انتخاب شده بودند.»
*** افزایش چشمگیر مرگ و میر کودکان، سرطان و بیماری‌های خونی در اثر بمباران نیروهای نظامی آمریکا در عراق
انتشار این «خلاصه سند»، در پایگاه اینترنتی سازمان بهداشت جهانی، موجب مطرح شدن سوالات زیادی از سوی کارشناسان مستقل و مقامات سابق سازمان ملل و سازمان بهداشت جهانی شد که اعتبار یافته‌ها و منبع بی نام و نشان آن را به چالش می‌کشیدند. آنها به وجود تحقیقات فراوانی اشاره کردند که نه تنها حاکی از نرخ قابل توجه نقص‌های مادرزادی در بسیاری از مناطق عراق هستند، بلکه به احتمال ارتباط آنها با تاثیر اورانیوم ضعیف شده نیز اشاره دارند.
سال‌های زیادی است که پزشکان عراقی، «میزان بالای نقص‌های مادرزادی» در نوزادان تازه متولد شده را گزارش می‌کنند. مطالعات مستند دیگری نیز حاکی از افزایش چشمگیر مرگ و میر کودکان، سرطان و بیماری‌های خونی در اثر بمباران نیروهای نظامی آمریکا است. در فلوجه، پزشکان شاهد «شمار بی‌سابقه‌ای» از بیماری‌های مادرزادی قلبی و افزایش نقص‌های مربوط به سیستم عصبی هستند. تجزیه و تحلیل داده‌های پیش از سال 2003، با اطلاعات مربوط به حال حاضر، نشان دادند که «میزان نقص‌های مادرزادی قلبی، در هر 1000 تولد، 95 نوزاد را شامل می‌شود ــاین میزان 13 برابر نرخ موجود در اروپا به شمار می‌رود.»
*** گزارش سازمان بهداشت جهانی بسیار ناقص است
هدف از تحقیق سازمان بهداشت جهانی، بررسی بیشتر داده‌ها بود، اما به گفته برخی، این پروژه بسیار ناقص است.
دکتر «کیت باورستوک»، کارشناس تشعشعات اتمی در دانشگاه فنلاند شرقی و کارشناس بازنشسته سازمان بهداشت جهانی است. به گفته وی، این «خلاصه سند» جدید، بسیار ناامید کننده بود. او تصمیمی را که از همان ابتدا از بررسی احتمال وجود ارتباط بین افزایش نقص‌های مادرزادی و استفاده از اورانیوم ضعیف شده جلوگیری کرد را محکوم کرده و بر فقدان اعتبار علمی این سند نیز تاکید کرده است.
*** تاثیر فشار سیاسی بر نتایج تحقیق
به گفته «باورستوک»، «این سند، فاقد کیفیت علمی است و حتی در یکی از بدترین مجله‌ها بررسی نشده است. در میان بسیاری از ایراداتی که بر روش تحقیق این سند وارد است، می‌توان به این نکته اشاره کرد که در این سند، حتی سعی نشده که نگاهی به پرونده های پزشکی موجود در بیمارستان‌های عراق انداخته شود. اما به جای این کار، بر مصاحبه با مادران [نوزادان ناقص الخلقه]، به عنوان مبنایی برای تشخیص، تمرکز کرده است که بسیاری از آنها در این شرایط شوکه هستند و حافظه آنها غیرقابل اطمینان است و صلاحیت تشخیص درست را ندارند.»
نویسنده این مقاله می‌نویسد: من از دکتر «باورستوک» سوال کردم که آیا با توجه به خودداری اسناد از تجزیه و تحلیل شواهد مهم ــپرونده‌های بالینی که توسط پزشکان عراقی جمع آوری شده است ــ دلیلی دارد که تصور کنیم یافته‌های این تحقیق، درنتیجه مصالحه ناشی از فشار سیاسی است؟
*** نقش آمریکا و انگلیس در افزایش نرخ تولد نوزادان دارای نقص مادرزادی در عراق
وی پاسخ داد: «روشی که این سند طبق آن تهیه شده، به شدت شبهه انگیز است. در اینجا، در مورد نقش آمریکا و انگلیس و اینکه با روشن شدن رابطه بین افزایش نرخ تولد نوزادان دارای نقص مادرزادی و اورانیوم ضعیف شده، منافع کدامیک از آنها به خطر خواهد افتاد، سوالات بسیاری به وجود آمده است. می‌توانم بگویم که آمریکا و انگلیس، هیچ تمایلی به افشای محل استقرار اورانیوم ضعیف شده، که ما را بیشتر متوجه این ارتباط خواهد کرد، ندارند.»
*** احتمال وجود رابطه بین اورانیوم ضعیف شده و افزایش نرخ تولد کودکان ناقص الخلقه در عراق
در این صورت، این اولین باری نخواهد بود که سازمان بهداشت جهانی، از قرار معلوم، تحقیقاتی که در آن، احتمال رسوایی آمریکا و انگلیس وجود داشته است را نقض می‌کند. در سال 2001، دکتر «باورستوک»، در یکی از تحقیقات سازمان بهداشت جهانی، به عنوان یکی از اعضای هیئت تحریریه فعالیت می‌کرد. این تحقیق برای رفع ابهام در خصوص مسئولیت آمریکا و انگلیس در مورد خطرات زیست محیطی مربوط به استفاده از اورانیوم ضعیف شده صورت گرفته بود. توضیحات وی برای این تحقیق که ماهیت اورانیوم را در تغییر دادن «دی ان ای» انسان، به تفصیل توضیح می‌داد، نادیده گرفته و حذف شد.
وی گفت: «تغییرات ویرایشی من حذف شدند، حتی با وجودی که بخشی از این مطالعه، از تحقیقات وزارت دفاع برگرفته شده بود که در آن به بررسی مواردی که نیروهای خودی، اورانیوم رقیق شده را بلعیده بودند، پرداخته بود و ثابت می‌کرد که اورانیوم رقیق شده، قادر به تغییر شکل دادن دی ان ای انسان است.»
«باورستوک»، پس از آن به طور مشترک، مقاله علمی خود را با موضوع بحث در مورد احتمال وجود رابطه بین اورانیوم ضعیف شده و افزایش نرخ تولد کودکان ناقص الخلقه در عراق تالیف کرد که به گفته وی، سازمان بهداشت جهانی، مانع از انتشار این تحقیق شد؛ «چرا که آنها نتایج وی را نمی‌پسندیدند.»
***آلودگی محیطی ناشی از جنگ عراق
کارشناسان مستقل دیگری نیز یافته‌های تحقیق سازمان بهداشت جهانی را مورد انتقاد قرار دادند. «لنست»، مجله پزشکی انگلیس، گزارش می‌دهد که با وجود ادعاهایی که در این تحقیق مطرح شده، اما استاندار علمی در خصوص بررسی دقیق یا «همترازخوانی» آن، به طور کامل رعایت نشده است.
همتراز خوانی، به ارزیابی انتقادی و سازنده از دست نوشته های ارائه شده به مجلات اطلاق می‌شود که توسط افراد متخصص و همتراز با نویسنده دست نوشته صورت می گیرد.
*** مغایرت یافته‌های تحقیق سازمان بهداشت جهانی با گزارش موسسه غیردولتی «هیومن رایتز نو» در توکیو
«سیمون کازینس»، استاد واگیرشناسی و آمار در دانشکده بهداشت و پزشکی گرمسیری لندن، که از او به عنوان یکی از افراد متخصصی که در همترازخوانی این تحقیق نام برده شده است، به «لنست» گفت که وی در «جلسه‌ای نسبتا کوتاه و یک و نیم ساعته حضور یافت؛ از این رو وی تنها توانست در مورد ارائه زودهنگام نتایج، اظهارنظر کند.» از نظر او، نمی‌توان این جلسه کوتاه را همترازخوانی یا بررسی دقیق در نظر گرفت.
با این حال، این سوال به وجود می‌آید که چرا تحقیق جدیدی که با حمایت سازمان بهداشت جهانی صورت گرفته، با گزارشی که اوایل امسال توسط موسسه غیردولتی «هیومن رایتز نو» در توکیو منتشر شد، که در آن به بررسی نوشته‌های موجود و همچنین ماموریت کمیته حقیقت یاب در فلوجه پرداخته شده است، تفاوت زیادی دارد.
*** وضعیت غیرعادی ماهیت و کمیت نوزادانی که با نقایص مادرزادی در عراق به دنیا می‌آیند
گزارش موسسه «هیومن رایتز نو» به بررسی آمار تولد نوزادان با نقص‌های مادرزادی در یکی از بیمارستان‌های بزرگ فلوجه در سال 2012 پرداخته است که شیوع نقایص مادرزادی در طول دوره یک ماهه در سال 2013 را تایید می‌کند و با پزشکان و والدینی که نوزادانشان با نقایص مادرزادی متولد شده‌اند، مصاحبه کرده است. نتایج تحقیق به شرح زیر است:
«... وضعیتی غیرعادی در ماهیت و کمیت نوزادانی که با نقایص مادرزادی به دنیا می‌آیند، به چشم می‌خورد. این پژوهش، افزایش چشمگیر پیامدهایی که بر سلامتی مردم در دوره پس از جنگ اثر گذاشته است را ثابت می‌کند... مرور نوشته‌های علمی مربوط به تاثیر اورانیوم و فلزات سنگینی که در مهمات استفاده شده در جنگ عراق در سال 2003 و اشغال این کشور، همراه با احتمال در معرض قرار گرفتن معابر، شدیدا حاکی از این است که آلودگی‌های محیطی ناشی از جنگ عراق، می‌تواند نقش مهمی در میزان تولد نوزادان ناقص الخلقه ایفا کند.»
*** کوتاهی و اختصار این گزارش، غیرقابل قبول است
طبق اظهارات «هانس ون اسپونک»، معاون سابق دبیرکل سازمان ملل، و هماهنگ کننده امور بشردوستانه سازمان ملل برای عراق، شکاف بین ادعاهای قبلی محققان در مورد این تحقیق و «خلاصه سند» جدید سازمان بهداشت جهانی، شک و تردید عموم را نسبته به گزارش اخیر، توجیه می‌کند.
به گفته وی، «کوتاهی و اختصار این گزارش، غیرقابل قبول است. همه انتظار داشتند که این مقاله، مقاله‌ای علمی، حرفه‌ای و کامل باشد که داده‌های به کار رفته در آن، به درستی موشکافی شده و از نظر تجربی، قابل بررسی و بازبینی باشند. هر چند من برای نتیجه گیری عجله نمی‌کنم، اما باید بگویم که سازمان بهداشت جهانی نباید تعجب کند که مردم در مورد اینکه آیا این سازمان تحت فشارهای سیاسی دوجانبه قرار گرفته یا نه، سوال کنند.»
*** توقف تحقیقات مربوط به تاثیرات اورانیوم ضعیف شده بر مسائل زیست محیطی، در اثر فشارهای سیاسی آمریکا
به گفته «ون اسپونک»، فشار سیاسی آمریکا به سازمان بهداشت جهانی، تحقیقات قبلی درخصوص تاثیرات اورانیوم ضعیف شده در عراق را مختل کرده است.
وی گفت: «وقتی که من در بغداد خدمت می‌کردم، با حقیقت تاثیر محیطی اورانیوم ضعیف شده مواجه شدم. در سال 2001، من شاهد این بودم که فعالیت یک هیات اعزامی از سازمان بهداشت جهانی که برای انجام ارزیابی‌های مربوط به شرایط ناگوار در بصره و جنوب عراق، جایی که اورانیوم ضعیف شده به فجایع مربوط به سلامت و محیط زیست منجر شده بود، اعزام شده بودند، تحت فشار سیاسی آمریکا متوقف شد.»
*** سازمان ملل همواره از انسجام و بی عیب و نقص بودن این تحقیق حمایت می‌کند
وقتی من از او سوال کردم که آیا چنین فشار سیاسی بر سازمان ملل می‌تواند ماهیت غیرعلمی گزارش اخیر را توضیح دهد یا خیر، وی پاسخ داد که «تعجبی ندارد اگر این فشار از جانب آمریکا ادامه پیدا کرده باشد.»
«شواهدی قطعی در مورد افزایش نگران کننده نقایص مادرزادی، بیماری‌های خونی و سرطانی، بعد از جنگ در عراق وجود دارد. با نگاهی به تفاوت فاحش بین توصیفات قبلی یافته‌های تحقیق سازمان بهداشت جهانی و این گزارش جدید، به نظر می‌رسد که یک نفر در جایی و به طرز ناشیانه‌ای تصمیم گرفته است که این یافته‌ها منتشر نشوند.»
ائتلاف بین المللی منع سلاح‌های اورانیومی، از سازمان بهداشت جهانی خواسته است که مجموعه داده‌های این پروژه را منتشر کند تا بتوان آن را به عنوان تحلیل مستقل و شفاف، مورد مطالعه قرار داد. سازمان ملل همچنان به نادیده گرفتن این در خواست‌ها ادامه می‌دهد و از انسجام و بی عیب و نقص بودن این تحقیق حمایت می‌کند.