پیش از این شهر ژنو سه بار در سال‌های ۱۳۸۷، ۱۳۸۸ و ۱۳۸۹ میزبان مذاکرات کشورمان با گروه ۱+۵ بوده و این چهارمین بار است که کشور سوییس میزبانی مذاکرات ایران با گروه ۱+۵ را برعهده می‌گیرد.
*** اعضای تیم های مذاکره کننده چه کسانی بودند؟
از همراهان دکتر ظریف و اعضای تیم مذاکره‌کننده هسته ایی کشورمان با گروه ۱+۵ می توان سیدعباس عراقچی معاون حقوقی و بین‌المللی وزیر امور خارجه، مجید تخت‌روانچی معاون اروپا و آمریکای وزیر امور خارجه، حمید بعیدی‌نژاد مدیرکل سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه، داود محمدنیا مشاور حقوقی وزیر امور خارجه و محمد امیری مدیرکل پادمان‌های سازمان انرژی اتمی نام برد.
"هلگا اشمید" معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، "وندی شرمن" به نمایندگی از دولت آمریکا، "سرگئی ریابکوف" به نمایندگی از سوی دولت روسیه، "سایمون گس" به نمایندگی از سوی دولت انگلیس، "ژاک اودیبر" به نمایندگی از سوی دولت فرانسه، "وانگ مین" به نمایندگی از سوی دولت چین و "هانس دیتر لوکاس" به نمایندگی از سوی دولت آلمان در مذاکرات با کشورمان حضور دارند.
*** اولین دیدار ظریف و اشتون
ضیافت شام محمدجواد ظریف و کاترین اشتون، دوشنبه شب در محل اقامت سفیر ایران برگزار شد.
کاترین اشتون که در ضیافت شام اقامتگاه نماینده دائم ایران در ژنو شرکت کرد در دیدار با محمدجواد ظریف درباره موضوعات مربوط به مذاکرات نمایندگان ایران و گروه 5+1 هم گفتگو و رایزنی کرد.
"مایکل مان" سخنگوی "اشتون" با اشاره به دیدار اول اشتون و ظریف گفت که دیدار مثبت بود و دو طرف درباره نحوه تعامل با یکدیگر گفت وگو کردند.
"مایکل مان" گفت که فضای مذاکرات در ژنو نسبت به گذشته متفاوت است.
*** بسته پیشنهادی ایران در مقابل بسته پیشنهادی غرب
سخنگوی اشتون در پاسخ به این پرسش که بسته ایران نگرانی‌های غرب را رفع خواهد کرد اظهار کرد که هنوز از جزییات این بسته خبری ندارم.
"مان" درباره وضعیت جسمی مذاکره کننده ارشد ایران گفت که " ما می دانیم ظریف دیشب به شدت دچار ناراحتی بود اما امروز توانست در مذاکرات حاضر شود".
سخنگوی رییس سیاست خارجی اتحادیه اروپا در پاسخ به این پرسش که ۱+۵ ایده یا بسته جدیدی برای ایران دارد؟ اظهار کرد: بسته ما همان بسته آلماتی است.
وی در پاسخ به سوالی دیگر مبنی بر این که اما ایران گفته است که بسته آلماتی و بسته های قبلی ۱+۵ به تاریخ پیوسته است؟ گفت: "ما هم پیشنهادتی ارایه خواهیم کرد، اما این ایران است که باید به نگرانی ها پاسخ دهد".
محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان و مذاکره کننده ارشد هسته یی پیش از این گفته بود که پیشنهادات ۱+۵ در گذشته به تاریخ پیوسته است.
"مان" در پاسخ به این پرسش که ۱+۵ برای لغو تحریمهای بیشتر ایران آماده همکاری است؟ گفت که از این مساله بی اطلاع است.
*** اولین دور مذاکرات
دور اول مذاکرات ایران و 1+5 که از ساعت 11:20 دقیقه روز سه شنبه به وقت تهران در مقر اروپایی سازمان ملل شروع شده بود، پس از 2 سات و نیم به پایان رسید.
در جلسه صبح گروه 1+5 و ایران که با حضور محمد جواد ظریف و کاترین اشتون برگزار شد ، طرح پیشنهادی ایران با عنوان "پایانی برای یک بحرات غیر ضروری ، اغازی برای افق های جدید" ارائه شد.
به گفته "مایکل مان" سخنگوی مسئول دستگاه سیاست خارجی اتحادیه اروپا سه شنبه برای اولین بار مباحث فنی برنامه هسته‌ای ایران با جزئیات بسیار زیاد مورد بحث قرار گرفت.
"مان" همچنین از دیدار دوجانبه «کاترین اشتون» و «محمد جواد ظریف» وزیر امور خارجه ایران خبر داد. به گفته وی، مذاکرات روز چهارشنبه برای گفت‌وگوی بیشتر در مورد طرح پیشنهادی ایران ادامه می‌یابد.
عباس عراقچی ، معاون وزیر امور خارجه پس از پایان دور اول مذاکرات اعلام کرد که فضای مذاکرات مثبت بوده و طرف مقابل در بررسی طرح ایران جدیت دارد . مایکل مان نیز دقایقی پس از آغاز دور اول در جمع خبرنگاران حاضر شد فضای مذاکرات را مثبت ارزیابی کرد و گفت که با خوشبینی به مذاکره آماده ایم.
*** دومین دور مذاکرات
دومین دور مذاکرات ایران و 1+5 ساعت 16 به وقت تهران به مدت سه ساعت انجام شد.
در این دور مذاکرات که در سطح معاونین وزرای خارجه و بدون حضور محمد جواد ظریف و کاترین اشتون برگزار شد، ریاست هیأت ایرانی را عباس عراقچی و ریاست هیأت مقابل را "هلگا اشمید" معاون اشتون برعهده داشت.
مجید تخت روانچی، حمید بعیدی نژاد، داوود محمدی نیا و محمد امیری دیگر اعضای تیم ایرانی بودند.
در جلسه بعد از ظهر طرح پیشنهادی ایران توسط معاونین وزرای امور خارجه مورد بحث و بررسی قرار گرفت و اعصای تیم ایرانی به سئوالات طرف مقابل درباره طرح پیشنهادی پاسخ دادند. طرح پیشنهادی ایران در قالب پاورپوینت به اعضای 1+5 ارائه شده و قرار است جزئیات ان تا توافق نهایی محرمانه باقی بماند.
بر اساس اخبار منتشر شده در این دور از مذاکرات دو کارشناس تحریم و اقتصادی که به تیم هیأت آمریکایی افزوده شده اند نیز حضور داشته اند. گفته می شود که حضور این کارشناسان به منظور رایزنی برای رفع تحریم ها علیه ایران بوده است.
آقای عراقچی در خصوص طرح ایران اظهار داشت:
"طرح محرمانه است و محرمانه باقی می ماند و تا وقتی مذاکرات به نتیجه برسد توافقی است که با 1+5 نیر صورت گرفته و امیدواریم در طول مذاکرات تا بعد از ظهر و فردا جزئیات بیشتر مورد بررسی قرار گیرد.برای مذاکرات یک هدف مشترک تعریف کردیم".
معاون وزیر خارجه تاکید کرد:
"هدفی که در طرح خود معرفی کردیم عبارت از تضمین حقوق جمهوری اسلامی ایران برای استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای شامل غنی سازی و اطمینان از ماهیت صلح آمیز این برنامه است".
وی ادامه داد:
"هم حقوق ایران و هم اطمینان از صلح آمیز بودن آن هدف مشترک تعیین شده که این هدف به اعتقاد ما از راه های زیر می تواند محقق شود:
1- اجرای حق ایران برای توسعه ، تحقیق، و تولید و استفاده از انرژی هسته ای برای مقاصد صلح آمیز
2- استفاده از راستی آزمایی آژانس
3- همکاری بین المللی در اجرای حقوق ایران
4- رفع کامل تمام تحریم های یک جانبه و جند جانبه
5- همکاری در زمینه نگرانی های مشترک".
*** دیدار معاونان وزارت امور خارجه ایران و آمریکا و روسیه
سید عباس عراقچی معاون امور حقوقی و بین‌المللی وزارت خارجه کشورمان و وندی شرمن معاون سیاسی وزارت خارجه آمریکا دیدار و گفت‌وگو کردند
ملاقات دوجانبه هیئت‌های ایران و آمریکا در سطح معاونان وزرای خارجه برگزار و سید عباس عراقچی و وندی شرمن در این ملاقات به رایزنی پرداختند
مقام وزارت خارجه آمریکا گفته است دیدار دو جانبه بین "وندی شرمن"، معاون وزیر خارجه امریکا با عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه ایران حدود یک ساعت به طول کشیده است.
عراقچی امروز نیز با سرگئی ریابکوف همتای روس خود دیداری دوجانبه داشت.
*** پیشنهاد رسمی ایران و آمریکا چیست؟
در شرایطی که طرفین مذاکرات هسته‌ای روز سه‌شنبه ژنو اظهار داشتند که هنوز هیچ پیشنهاد رسمی میان دو طرف منتقل نشده، برخی منابع آگاه غربی از ارائه پیشنهادهایی از سوی آمریکا به ایران خبر می‌دهند که تفاوت‌های مهمی با پیشنهادهای سابق دارد.
به گفته این منابع، باراک اوباما، رئیس جمهوری آمریکا، موافقت اصولی خود را با ادامه برنامه هسته‌ای ایران از جمله ادامه غنی‌سازی اورانیوم در سطح ۲۰ درصد اعلام کرده است؛ بنابراین، هم‌اکنون آنچه دو طرف درباره آن دچار اختلاف نظر هستند، حجم اورانیوم غنی شده و نوع سانتریفیوژهای به کار رفته در تأسیسات هسته‌ای ایران است.
افزون بر این، اوباما مایل است تأکید ایران بر این موضوع را که برنامه هسته‌ای کشور صرفاً دارای مقاصد صلح‌آمیز است و ایران هرگز در پی دستیابی به بمب هسته‌ای بر‌نخواهد آمد بپذیرد؛ محور اصلی این رویکرد، پذیرش فتوای مقام معظم رهبری در ممنوعیت سلاح هسته‌ای از سوی اوباما خواهد بود.
به این ترتیب، مهم‌ترین مسأله‌ای که هم‌اکنون باید درباره آن توافق شده، ادامه فعالیت سانتریفیوژهای پیشرفته IR-۲ ایران و در واقع شمار این سانتریفیوژ‌ها برای ایران است. حجم اورانیوم غنی شده‌ای که ایران می‌تواند ذخیره کند، موضوع دیگری است که باید درباره آن توافق شود.
مذاکرات ایران و 1+5 در ژنو احتمالا تا بعد از ظهر و در دو دور دیگر نیز ادامه خواهد داشت. گفته می شود این دور از مذاکرات به بررسی طرح ایران و پاسخگویی درباره ابعاد آن خواهد گذشت.
*** دیدار دوم ظریف و اشتون
محمدجواد ظریف و کاترین اشتون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا بعدازظهر سه شنبه در پایان روز اول مذاکرات هسته ای ایران با گروه 1+5، به منظور جمع بندی موضوعات مطرح شده در روز نخست گفت وگوها با یکدیگر دیدار کردند.
*** دیدگاه ها و پیامد های جهانی
- "جک استراو" وزیر خارجه اسبق انگلیس در گفتگو با بی بی سی گفت دیپلمات های غربی ذهنیت ملی ایرانیان را درست درک نمی کنند این در حالی است که احترام گذاشتن به ایرانی ها بسیار مهم است.
- به نقل از روسیا الیوم:"سرگئی لاوروف" وزیر امور خارجه روسیه همزمان با برگزاری نشست جمهوری اسلامی ایران با گروه 1+5 در سخنانی گفت: "گروه 5+1 باید این اطمینان را بدهد که به دنبال براندازی نظام در ایران نبوده و به دنبال مشخص کردن مسایلی است که باعث نگرانی آزانس بین المللی انرژی اتمی شده است".
وی در ادامه خاطر نشان کرد: "مشخص شدن همه مسائل موجود سبب لغو همه تحریم ها و حضور ایران در جامعه جهانی خواهد شد."
- دکتر ظریف درمصاحبه با "ان بی سی" و در پاسخ به سوال روش و طرح شما در این دور از مذاکرات چیست که شما را به نتایج مثبت و موفقیت گفتگوها خوشبین می‌کند، گفت: "راه درست این است که در دنیای امروز هیچ‌کسی برنده یا بازنده مطلق نیست. ماهیت مذاکرات بین المللی این است که یا هر دو طرف برنده باشند و یا هر دو بازنده".
- درحالي که بازار نفت گفتگوهاي مربوط به برنامه هسته اي ايران در ژنو و همچنين تحولات اوضاع مربوط به بدهي و بودجه آمريکا را زير نظر دارد ، بهاي نفت در بازار نيويورک سه شنبه در آغاز به کار بازار ، کاهش يافت.
*** بازتاب مذاکرات در رسانه های بین المللی
- شبکه خبری "سی.ان.ان" آمریکا در گزارش خود تصریح می‌کند دور جدید مذاکرات با خوشبینی بوجود آمده با روی کار آمدن حسن روحانی در حالی برگزار می‌شود که طرف‌های آمریکایی و خانم اشتون در عین‌حال بر محتاط بودن خود نسبت به این خوشبینی تاکید کرده‌اند.
- به گزارش شبکه "ای.بی.سی نیوز"، طرف‌های غربی برای آزمودن روش جدید ایران در برخورد با مسئله هسته‌ای خود به امید به رسیدن به راه‌حل به ژنو آمده و بر سر میز مذاکره با ایران نشسته‌اند. این شبکه خبری تاکید می‌کند که برداشتن تحریم‌ها تنها با تغییر لحن ایران امکان‌پذیر نخواهد بود و از حرف تا عمل فاصله بسیاری وجود دارد.
- به گزارش "فاکس‌نیوز"، این طرح به اعتقاد مقامات ایران می‌تواند به پیشرفت مذاکرات کمک کند و برگزاری جلسات به زبان انگلیسی از جمله نکات مثبت این نشست بوده است.
- شبکه "الجزیره" گزارش داد، بنیامین نتانیاهو و کابینه اسرائیل پیش از آغاز مذاکرات ژنو، نسبت به هرگونه توافق برای کاهش تحریم‌ها بر ضد ایران بدون عقب‌‌نشینی و توقف برنامه هسته‌ای نظامی این کشور هشدار داده است.
- "العربیه" می نویسد پس از سال‌ها رویارویی بنظر میرسد که ایران آماده مذاکره برای رسیدن به توافق بر سر برنامه اتمی خود و برداشتن تحریمهای اقتصادی ای باشد که 60 درصد درآمد نفتی ایران را هدف قرار داده است.
- روزنامه "هاآرتص" اسرائیل با نقل قول از سخنان عراقچی رئیس تیم مذاکره‌کننده ایرانی تصریح کرده است که هنوز برای قضاوت درباره نتیجه مذاکرات ژنو زود است. این روزنامه در عین حال نتوانست فضای سازنده و مثبت اولین روز از مذاکرات ژنو را نادیده بگیرد و به انعکاس مصاحبه آقای عراقچی با خبرنگاران پس از نشست صبح پرداخت.
- خبرگزاری فرانسه، پرز اظهار داشته رژیم اسرائیل و متحدانش باید تا هنگامی که ایران بتواند ثابت کنند در پی تهدید ثبات منطقه‌ای نیست، موضع سخت خود در قبال ایران را نگه دارند.
- "وال‌استریت‌ژورنال" نیز در گزارشی خبر داد آمریکا پذیرش غنی‌سازی در خاک ایران را بررسی می‌کند. براساس این گزارش دولت آمریکا در حال بررسی راه‌های پایان دادن به بن‌بست موجود در برنامه هسته‌ای ایران است که به رسمیت شناختن حق ایران برای داشتن برنامه غنی‌سازی در خاک خود، از جمله این طرح‌هاست که می‌تواند چالش آمریکا و متحدانش در منطقه بویژه با اسرائیل را در پی داشته باشد.