به گزارش خبرنگار باشگاه خبرنگاران قم، شاید بارها شنیده‌اید که این وسیله استاندارد است یا فلان وسیله استاندارد نیست؛ هنگام خواندن این متن صدها استاندارد برای عملکرد رایانه، شبکه اینترنت، طراحی سایت و ... به کار گرفته شده است؛ منابع انرژی رایانه، روشنایی لامپ، سیستم گرمایش و سرمایش، میز و صندلی و ... همگی متکی بر استاندارد هستند.
شاید نتوان تعریف دقیقی از استاندارد ارائه کرد اما به طور کلی، استاندارد روش یا نمونه‌ای است که به وسیله آزمایشات مختلف به دست می‌آید تا در آینده با وضع قوانین و مقررات برای تعیین کیفیت و مشخصات مطلوب یک کالا از آن استفاده کرد.
14 اکتبر سال 1947 در نشست روسای موسسه‌های استاندارد 25 کشور، سازمان ملی استاندارد شکل گرفت و از سال 1970 چهاردهم اکتبر (22 مهر) روز جهانی استاندارد نامگذاری شده است.
نزدیک به یک قرن از نخستین حرکت مدون در ارتباط با استاندارد‌سازی در ایران می‌گذرد؛ در سال 1332 آزمایشگاهی زیر نظر اداره بازرگانی تاسیس و در مورد کالاهای وارداتی، صادراتی و تولیدات داخلی کشور فعالیت کرد. پنج سال بعد با تصویب «اجازه تاسیس موسسه استاندارد ایران» در مجلس، ایران به عضویت سازمان بین‌المللی استاندارد در آمد.
اداره کل استاندارد و تحقیقات صنعتی استان قم در سال 1376 فعالیت خود را از ساختمان بازرگانی شروع کرد؛ این مجموعه که در ابتدا فاقد مکان مستقل و امکانات اداری و نیروی انسانی بود هم‌اکنون دارای بخش‌های مختلف و آزمایشگاه‌های متعدد است.
فعالیت هشت واحد آزمایشگاهی در اداره استاندارد قم
وظایف و اختیارات سازمان استاندارد در چارچوب زیر خلاصه می‌شود:
تعیین و تدوین استانداردهای ملی به استثنا مواد دارویی، تعیین ویژگی‌های کالاها و مقایسه با استانداردهای مربوط، اجرای سیستم بین‌المللی یکاها و کالیبره کردن وسایل سنجش، تایید صلاحیت شرکت‌ها و موسسات بازرسی کننده داخلی و خارجی و بازرسی کالا در مبدا و مسیر و تعیین عیار فلزات گرانبها.
مدیرکل سازمان استاندارد قم با اشاره به وجود هشت واحد آزمایشگاهی شیمی، نساجی، مواد غذایی، رنگ، عیار سنجی فلزات گرانبها، میکروبیولوژی، اوزان ایتالیا و برق در این اداره گفت: حدود 32 واحد اداری زیر پوشش و نظارت اداره کل استاندارد هستند.
سیف‌الله رعیت با بیان سیاست‌گذاری‌های دولت مبنی بر واگذاری فعالیت‌های اجرایی به بخش خصوصی افزود: برون سپاری‌های صورت گرفته شامل 12 آزمایشگاه همکار و یک شرکت بازرسی است که فعالیت‌های اجرایی را انجام می‌دهند.
استاندارد عرصه‌های گسترده و متنوعی از کیفیت گوشت مصرفی تا استاندارد صنایع خودروسازی را در بر می‌گیرد اما وظایف این سازمان تنها مربوط به کالا نمی‌شود بلکه باید دانست بسیاری از خدمات هم باید در چارچوب مشخص ارائه شوند که این چارچوب همان استاندارد است.
مدیرکل سازمان استاندارد قم نظارت موردی کالاهای گمرک سلفچگان، نظارت بر شهربازی، آسانسور، جایگاه عرضه سوخت و سی ان جی، کنترل و نظارت 600 مرکز عرضه را از اقدامات اداره استاندارد قم دانست و گفت: بازرسی از چهار هزار واحد عرضه کالاهای استاندارد از برنامه‌های آینده این اداره است.
رعیت ادامه داد: 40 نمونه کنترل مصنوعات فلزی گرانبها، کنترل قاچاق سوخت با نمونه‌برداری، آزمون و بررسی نتایج و ارائه گزارش همچنین آموزش مدیران کنترل کیفیت از دیگر اقدامات این اداره است.
به گفته وی، نظارت بر فعالیت باسکول‌های ثابت همکف (تعیین وزن ماشین‌های سنگین)، ترازوها و وزنه‌های تجاری در مراکز عرضه خدمات و کالیبره کردن آن‌ها توسط شرکت‌های تایید صلاحیت شده در حال انجام است.
وی ادامه داد: در سال گذشته 207 دستگاه و در سال‌جاری تاکنون 60 دستگاه مورد آزمون و کالیبراسیون قرار گرفته است.
موسسه استاندار موظف است در صورت کشف کالاهای غیر استاندارد و زیان‌بار برای سلامت مردم، با اعلام جرم علیه تولید کننده کالا و تقاضای مجازات برای متخلفان از مراجع قضایی، فراورده‌های غیراستاندارد را از مراکز عرضه جمع‌آوری کرده و از ورود به بازار جلوگیری کند.
رعیت با اشاره به اجباری بودن صدور پروانه کاربرد علامت استاندارد ملی ایران برای برخی از فرآورده‌ها گفت: در سال‌جاری، 50 فقره پروانه برای فرآورده‌های مشمول اجرای اجباری استاندارد ملی صادر شده که این تعداد نسبت به مدت مشابه رشد چشمگیری داشته است.
استاندارد و استاندارد کردن از پایه‌های استقرار علم و فنآوری است که می‌تواند نقش بسزایی در پیشرفت صنعت و اقتصاد در راستای افزایش سطح کیفیت و رسیدن به فناوری پیشرفته در تولید محصولات داشته باشد.
دیدن علامت استاندار باعث می‌شود که ما با خیال راحت کالا یا خدمات مورد نیاز خود را انتخاب کنیم و بدانیم که انتخاب درستی انجام داده‌ایم./س
گزارش: سعیده سخایی