وَقَالَ إِنِّي ذَاهِبٌ إِلَى رَبِّي سَيَهْدِينِ ﴿۹۹﴾ رَبِّ هَبْ لِي مِنَ الصَّالِحِينَ ﴿۱۰۰﴾ فَبَشَّرْنَاهُ بِغُلَامٍ حَلِيمٍ ﴿۱۰۱﴾ فَلَمَّا بَلَغَ مَعَهُ السَّعْيَ قَالَ يَا بُنَيَّ إِنِّي أَرَى فِي الْمَنَامِ أَنِّي أَذْبَحُكَ فَانظُرْ مَاذَا تَرَى قَالَ يَا أَبَتِ افْعَلْ مَا تُؤْمَرُ سَتَجِدُنِي إِن شَاء اللَّهُ مِنَ الصَّابِرِينَ ﴿۱۰۲﴾
و [ابراهيم] گفت من به سوى
پروردگارم رهسپارم زودا كه مرا راه نمايد (۹۹) اى پروردگار من مرا [فرزندى] از شايستگان
بخش (۱۰۰) پس او را به پسرى بردبار مژده داديم (۱۰۱) و وقتى با او به جايگاه سعى رسيد
گفت اى پسرك من من در خواب [چنين] می بينم كه تو را سر می برم پس ببين چه به نظرت می آيد
گفت اى پدر من آنچه را مامورى بكن ان شاء الله مرا از شكيبايان خواهى يافت (۱۰۲)
سخن در خواب حضرت ابراهیم (ع) و ماجرای قربانی کردن فرزند است. اسماعیل به قربان شدن رضایت دهد سر تسلیم بر محراب محراب می گذارد.
ابراهیم کارد بر گلوی فرزند میگذارد که ناگاه خداوند گوسفندی را قربانی کن که رؤیای تو راست آمده است.
بیشتر مفسران گفته اند که خداوند در این واقعه ابراهیم را در موضع امتحان قرار داده تا میزان اخلاص و تسلیم و رضای او روشن شود و ابراهیم از این امتحان سربلند بیرون آمده است.
اما محیی الدین تفسیر عجیب دیگری آورده است که خداوند ابراهیم را بیازمود و او چون مانند یوسف علم رؤیا نمی دانست معنی خواب را در نیافت و از امتحان به سلامت بیرون نیامد و گرنه دست به قربانی فرزند نمی زد.
بدیهی است که خداوند هرگز پیامبری را امر به کشتن فرزند نمی کند و این داستان آکنده از رمز و رازهایی است که بعضی از آنها در ادب پارسی منعکس شده است.
شیعیان داستان قربانی را به اسماعیل مربوط می کنند. بسیاری از اهل سنت و یهودیان و مسیحیان آن را منسوب به اسحاق می دانند. مولانا از آنجا که نظر به معنا داشته و حقیقت تاریخی نقشی در تعبیر و تفسیر او ندارد، گاه قصه را به اسماعیل و گاه به اسحاق نسبت داده و ضمن آن رمز و رازهایی از داستان را گشوده است:
همچو اسماعیل پیشش سر بنه شاد و خندان پیش تیغش جان بده
سر نهد در پیش اسماعیل وار کارد بر حلقش نیارد کردگار
مثنوی
دست ابراهیم باید بر سر کوی وفا تا نبرّدتیغ برّان حلق اسماعیل را
سنایی
برای مشاهده مجله شبانه اینجا کلیک کنید