به گزارش سرويس بين الملل باشگاه خبرنگاران، فارن افرز مي نويسد: عربستان سعودي درباره بهبود روابط امريکا و ايران ، رقيب منطقه اي خود ، بيمناک است و چنين نگراني هايي اين کشور پادشاهي را به سوي نزديک تر شدن به متحد غيرقابل جايگزينش در واشنگتن ، سوق خواهد داد.
اين استاد علوم سياسي مي گويد سعودي ها واقعا حامي جايگزيني براي واشنگتن ندارند. آن ها از تصميم دولت باراک اوباما رئيس جمهور امريکا براي صرف نظر از حمله به سوريه خشمگين هستند ؛ کشوري که ترکيه و کشورهاي عربي حوزه خليج فارس براي براندازي حکومت بشار اسد رئيس جمهور سوريه سخت تلاش کردند.
اين کارشناس سياسي در ادامه مي گويد نيروي محرکه اصلي براي حمايت سعودي ها از شورشيان سوريه در واقع مقابله با ايران در منطقه است. اما چه انگيزه اي موجب شد عربستان سعودي براي نخستين بار در تاريخ ، در مجمع عمومي سازمان ملل متحد سخنراني نکند؟ سعودي ها در گذشته نيز بارها از سياست امريکا در خاور ميانه رنجيده خاطر شده اند. از جمله مواردي که موجب ناخرسندي بيشتر آنان مي شود ، اين است که شاهد باشند قدرت رقباي منطقه اي آنان ، به طور اخص ايران در حال افزايش است ، بنابر اين آنها بيشتر به امريکا نياز مي يابند.
به عبارت ديگر ، استنباط سعودي ها از موانع راهبرديشان ، روابط آنان را با امريکا در بالاترين سطح اهميت قرار مي دهد. آنها در واقع حامي جايگزين ديگري ندارند. بنا بر اين سعودي ها از نزديک شدن آشکار حسن روحاني و باراک اوباما روساي جمهور ايران و امريکا در جريان برگزاري نشست مجمع عمومي سازمان ملل متحد که با تماس تلفني پانزده دقيقه اي به پايان رسيد، احساس خوشايندي ندارند.
اگرچه اين موضوع جديد بود اما در گذشته نيز موارد ديگري وجود دارد. سعودي ها البته از حاميان جدي کودتاي نظامي در مصر بودند ، که امريکا در اين خصوص علائم درهم آميخته و متفاوتي فرستاده است. اما کاخ سفيد به نوعي ناخرسندي خود را از مقامات جديد مصر ، با ارائه کمک نظامي نشان داده است. سعودي ها همچنين از ايده پيوستن امريکا به روس ها در توافق ديپماتيک براي برچيدن تسليحات شيميايي سوريه خشنود نيستند. اين بدان معنا نيست که آن ها مخالف رهايي يافتن از تسليحات شيميايي سوريه هستند بلکه آنها مخالف از دست دادن فرصت حمله نظامي امريکا عليه بشار اسد رئيس جمهور سوريه هستند.
اين گزارش مي افزايد: اما درگير شدن سعودي ها در مسئله سوريه چگونه بوده است؟ اين موضوع به نوبه خود خيلي جالب است و براي پرداختن به آن بايد از آغاز ناآرامي ها در سال 2011 نگاه کرد. سعودي ها براي درگير شدن در آن بسيار محتاط بودند. اما با گذشت شش ماه که وجهه فرقه اي جنگ داخلي سوريه پديدار شد، سعودي ها فرصت مناسبي براي کاهش نفوذ ايرانيان يافتند. اين قطري ها و ترک ها بودند که ابتدا در مسير حمايت از شورشيان از شمال و از ترکيه وارد عمل شدند. سعودي ها زماني که احساس کردند حمايت ترکيه - قطر به طور اساسي در جهت کمک به اخوان المسلمين است ، درباره اخواني ها احساس ترس کردند و در اقدامي شگفت آور از ارتش آزاد سوريه که سکولارتر بودندحمايت کردند. نيروهايي که امريکا نيز از آنان حمايت مي کند. علت اين مسئله نارضايتي سعودي ها از اخوان المسلمين -که در مصر بر سر قدرت بودند - و نيز نارضايتي آنان درباره جهادگران سلفي بود. سعودي ها از جنبش جهادي سلفي ها در افغانستان عليه اتحاد جماهير شوروي سابق و به طور غيرمستقيم در دهه 1990 در بوسني و ديگر مناطق حمايت کردند که البته با وقايع 11 سپتامبر 2011 و حضور القاعده در شبه جزيره عربستان سعودي روبرو شدند. سعودي ها در تغييري جالب توجه ، از نيروهاي سکولارتر در سوريه حمايت کردند. حال آن که طي هفته هاي اخير به نظر مي رسد که سعودي ها بار ديگر تغيير موضع داده باشند. آنها جبهه جنوبي را براي ارائه کمک به گروه ها از طريق اردن تشکيل دادند؛ و تنها طي چند هفته گذشته شماري از گروه هاي افراطي در داخل سوريه ائتلافي را تشکيل داده اند. اينها گروه هاي مختلفي هستند که القاعده را شامل نمي شوند؛ آنها شامل جبهه النصره يا دولت اسلامي عراق و شام نيز نيستند. برخي گزارش ها نيز وجود دارد که موثق به نظر مي رسد مبني بر اين که سعودي ها در تلاش ها براي گردهم آوردن ديگر گروه ها دست داشتند. اين مي تواند نشانگر آن باشد که سعودي ها ارتش آزاد سوريه را رها کرده اند.
و آيا هدف سعودي ها هنوز سرنگوني بشار اسد است؟
بله، يکي از دلايلي که آنها منتقد توافق حاصله درباره تسليحات شيميايي سوريه هستند اين است که در آن چيزي درباره رهايي يافتن از دست دولت بشار اسد گفته نشده است.
اما چرا سعودي ها خواستار رهايي از دولت بشار اسد هستند؟ از آن گذشته وي سال ها متحد آنان بوده است.
بايد به اين موضوع توجه کرد که محرک اصلي سعودي ها در اين زمينه ، تلاش براي کاهش نفوذ ايرانيان است. با اين حال موضوع فرقه نيز اهميت کمي ندارد.
آيا امريکا آن قدر درگير مسائل داخلي اش شده که از خاور ميانه غافل مانده است؟
اين موضوع کاملا مشخص است که دولت باراک اوباما نمي خواهد درگير جنگ داخلي سوريه شود اما مايل به بيان اين موضوع نيست. آنها اگرچه به روش هاي مختلف و متعددي درگير سوريه شده بودند اما خواست واقعي کاخ سفيد دور ماندن از اقدام نظامي عليه اين کشور است.
سعودي ها و کشورهاي حوزه خليج فارس در کل نگران اين موضوع هستند که نزديک شدن امريکا به ايران چه هزينه اي براي آنها خواهد داشت. اما اگر امريکا در خصوص رفع تهديد هسته اي ايران موفق شود ، آيا باز هم آنها از اين موضوع حمايت نخواهند کرد؟
کاملا. اما آن چه که کشورهاي حوزه خليج فارس نگران آن هستند ، اين موضوع است که توافق هسته اي با ايران به نوعي به نفع نفوذ منطقه اي ايرانيان تمام شود.