به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران، تغذیه و رژیم غذایی یکی از عوامل مهمی است که میتواند نقش موثری در افزایش یا کاهش احتمال بروز سکته مغزی ایفا کند. از طرف دیگر، مواردی مانند افزایش کلسترول، پرفشاری خون، دیابت و افزایش وزن نیز همگی در گروه عوامل خطرساز سکته قرار میگیرد و به همین دلیل حتما باید به کمک تغذیه صحیح این موارد را نیز کنترل کرد.
بنابراین پیروی از یک رژیم غذایی مناسب هم باید در برنامههای پیشگیری از سکته مورد توجه قرار گیرد و هم پس از بروز سکته و برای بهبود بیمار. در واقع، زمانی که فردی دچار سکته مغزی میشود، پس از آن باز هم احتمال بروز سکتههای متعدد وجود دارد و در این شرایط، تغذیه مناسب در کنترل سکتههای بعدی هم موثر خواهد بود. برهمیناساس توصیه میشود بیمارانی که سکته مغزی داشتهاند از برنامه غذایی خاصی هم پیروی کنند تا مشکلاتشان به حداقل برسد.
بیمارانی که مشکل حادی ندارند و میتوانند تغذیه معمولی داشته باشند، باید مصرف سبزیجات و میوهها را که سرشار از آنتیاکسیدان است، در رژیم غذاییشان افزایش دهند. در حقیقت، آنتیاکسیدانی که در میوهها و سبزیجات و بویژه انواع رنگی آنها وجود دارد، یکی از عوامل موثر در سلامت عروق بهحساب میآید و از آسیب دیدن جدار عروق پیشگیری میکند.
از طرف دیگر، مصرف این مواد غذایی به دلیل داشتن پتاسیم در کنترل فشار خون هم مفید خواهد بود. فیبر موجود در میوهها و سبزیجات نیز موجب کاهش کلسترول میشود و فولات موجود در آنها هم هموسیستئین را که یکی از عوامل خطرساز حملهها و سکتههای مغزی است، کاهش میدهد. بنابراین افزایش مصرف میوهها و سبزیجات اهمیت ویژهای دارد و توصیه میشود 5 واحد از سبزیجات و دو واحد از میوهها در طول روز مصرف شود که هر نیم لیوان سبزیجات پخته یا یک لیوان سبزیجات خام، بهعنوان یک واحد به حساب میآید.
همچنین بهتر است یک واحد از سبزیجات را در وعده صبحانه، دو واحد هنگام ناهار و دو واحد هم در شام مصرف کنید که یکی از این دو واحد هم حتما باید به صورت پخته و یک واحد بهصورت خام باشد، چون جذب آنتیاکسیدانهای سبزیجات پخته بیشتر است. میوهها بهدلیل اینکه حاوی قند هستند، مصرفشان محدودتر میشود ولی بهطور کلی توصیه میکنیم حداقل دو واحد میوه نیز در طول روز مصرف شود.
در گروه نان و غلات نیز به جای استفاده از کربوهیدارتهای تصفیهشده، حتما انواع سبوسدار آن را در برنامه غذاییتان بگنجانید که هم حاوی فیبر و فولات است و هم ویتامینهای گروه B را دارد که در کنترل سکتههای مغزی موثر خواهد بود.
توصیه میشود در طول روز هشت تا ده لیوان مایعات مختلف هم مصرف شود که البته نیمی از این مقدار حتما باید آب خالص بوده و بقیه آن میتواند شامل مایعات دیگری مانند شیر، آبمیوههای طبیعی و بخصوص چای سبز باشد. در کنار این مورد، حذف کامل نوشابهها و دلسترها هم ضروری است. مصرف صحیح مایعات علاوه بر این، حتی میتواند در برطرف شدن مشکلات بلع بیماران نیز موثر باشد ولی برای بیمارانی که با چنین مشکلاتی روبهرو هستند معمولا مصرف مایعات غلیظ توصیه میشود که در گروه «رژیمهای دیسفاژی» قرار میگیرد و مبحث خاص خودش را دارد.
مصرف گوشت نیز باید در حد متوسط باشد و بهتر است این بیماران، گوشت قرمز را در رژیم غذاییشان بسیار محدود کنند و افرادی که دچار مشکلاتی مانند پرفشاری خون، چربی خون، دیابت و... هستند، حتی باید گوشت قرمز را به کلی حذف کنند. به جای گوشت قرمز بیشتر باید از گوشت پرندگان و ماهیها استفاده شود و به همین دلیل توصیه میکنیم در برنامه غذایی، حداقل دو بار در هفته، ماهی و بخصوص ماهیهای چرب که حاوی امگا سه است، مصرف شود.
روش تهیه و آماده کردن گوشتها هم مورد دیگری است که باید به آن توجه کنید. بهطوری که سرخ کردن آنها در روغن به هیچعنوان توصیه نمیشود و به جای آن باید گوشتها را به صورت آبپز، کبابپز، بخارپز و حتی تست که بدون روغن حالت سرخشده میگیرد، استفاده کنید.
چربی بخورید اما چربیهای مفیدچربی یکی از ترکیبات بسیار ضروری برای مغز و سیستم عصبی انسان به حساب میآید و به همین دلیل این افراد هم باید به مقدار کمی از آن استفاده کنند، اما فقط از چربیهای مفید مانند روغن زیتون، روغن کانولا، روغن آفتابگردان، سویا، دانههای روغنی، بذر کتان و همچنین آووکادو. بنابراین حذف کامل چربیهای مضر مانند روغنهای جامد و روغنهای هیدروژنه که اسیدهای ترانس آنها بهعنوان یکی از عوامل خطرساز سکته شناخته شده است، نباید فراموش شود. محدودیت مصرف نمک و حذف غذاهای آماده، کنسروها، ترشیها، شورها، سسها و موادی از این قبیل هم نکته دیگری است که باید مورد توجه باشد.
استفاده از ویتامین D بهعنوان یکی از عوامل مهم در کنترل سکته مغزی شناخته شده و به همین دلیل به این بیماران توصیه میشود یا از تابش آفتاب برای تامین این ویتامین کمک بگیرند (البته در ساعاتی که تابش نور شدید و مستقیم نیست) یا از غذاهای غنیشده با ویتامین D استفاده کنند.
البته این موارد همگی مربوط به بیمارانی است که میتوانند تغذیه دهانی داشته باشند و برای آن دسته از بیماران که به دلایل متفاوت مانند مشکل بلع قادر به این کار نیستند، باید از برنامه تغذیه بیماران دیسفاژی استفاده شود. علاوه بر تمام این موارد، کنترل عوامل خطرزا حتی بعد از سکته مغزی هم اهمیت زیادی دارد و این بیماران باید توجه ویژهای به کنترل وزن، کنترل فشار و چربی خون، کنترل قند خون و همین طور هموسیستئین خون داشته باشند.
تداخل غذا و داروتداخل غذا و دارو نیز یکی از مسائلی است که ممکن است برای این بیماران مطرح شود. بنابراین برای بیمارانی که از داروهای ضدانعقاد استفاده میکنند، باید مصرف منابع حاوی ویتامین K را که شامل سبزیهای سبز برگ و ماهیها میشود، محدود کرد تا مشکلی پیش نیاید.