امروز در تاریخ؛
به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران، امروز 21 مهر 1392 خورشیدی برابر با 7 ذی الحجه 1434 هجری و 13 اكتبر 2013 میلادی است. مهمترین رخدادهای تاریخ امروز از این قرار است:
شهادت حضرت امام محمدباقر (ع) به دستِ هشام بن عبدالملک اُمَوی (114 ق)
امام پنجم، حضرت امام محمدباقر (ع) در هفتم ذی‌الحجهٔ سال صد و چهارده هجری قمری به دست هشام بن عبدالملک اموی در مدینه مسموم گردید و در قبرستان بقیع در کنار امام حسن مجتبی (ع) و امام سجاد (ع) به خاک سپرده شد. آن حضرت به هنگام شهادت، پنجاه وهفت سال داشته و از امامت ایشان، در حدود بیست سال می‌گذشت.
در دوران امامت آن حضرت، فرصت‌هایی برای نهضت فکری به دست آمده بود که امام باقر (ع) کمال استفاده را در جهت تربیت شاگرد و استحکام و گسترش تشیع و انقلاب فرهنگی نمود. امام باقر (ع) در فرصت کوتاه و مناسبی که به دست آمده بود، یکسره به تعلیم و نشر علوم اسلامی پرداخت و پایه‌های یک مرکز بزرگ علمی را که مملو از دانش پژوهان برجسته بود، پی‌ریزی کرد. این موقعیت حساس، سرفصل بزرگی در تاریخ تمدن اسلامی گشود و رشد اسلام در دوره‌های بعد، تاثیر فراوانی از آن پذیرفت.
درگذشت شاعر بزرگ دوره قاجار استاد "محمدتقی شوریده شیرازی" (1305 ش)
استاد محمدتقی شوریده شیرازی فرزند عباس، در سال 1236 ش در شیراز زاده شد و در هفت سالگی بر اثر آبله، از نعمت بینایی محروم گردید. وی پس از مرگ پدر در نه سالگی، تحت سرپرستی دایی قرار گرفت و از آنجا که دارای هوش سرشاری بود، در مدتی کوتاه به وسیله اشعارش بلندآوازه گردید و شعرش بر زبان‌ها افتاد. محمدتقی پس از آن راهی تهران شد و مورد توجه ناصرالدین شاه قاجار قرار گرفت و لقب فصیح‌الملک دریافت کرد. محمدتقی شوریده آن‌گاه به شیراز عزیمت نمود و تا پایان عمر در آنجا بود. شوریده شیرازی در اواخر عمر، تولیت افتخاری مقبره سعدی را پذیرفت و در تعمیر آن کوشش فراوانی کرد. سرانجام این شاعر شیرازی، در شصت و نه سالگی وفات یافت و در جوار مزار شیخ اجل سعدی شیرازی مدفون گردید. شوریده شیرازی، در قصیده سرایی، غزل، طنز و مطایبه نبوغی بسزا داشت. او به ویژه در سرودن اشعاری که متضمن کلمات عامیانه و اصطلاحات اهالی فارس است، مهارت فراوانی از خود نشان داده است. از شوریده شیرازی آثاری برجای مانده است که دیوان غزلیات، آذر، کشف المواد و نامه روشندلان از آن جمله‌اند.
درگذشت استاد "حسین بهزاد" مشهورترین نگارگر معاصر ایران (1347 ش)
استاد حسین بهزاد در سال 1273 ش در تهران به دنیا آمد. او در اوایل کودکی به سبب علاقه بسیار به نقاشی و بی‌توجهی به درس، از مدرسه اخراج شد. پدرش او را به استاد نقاشی سپرد و او به نقاشی پرداخت. بهزاد با ارائه آثار هنری خود، به تدریج مشهور گردید و سرانجام به عنوان بزرگترین و پرآوازه‌ترین مینیاتوریست معاصر ایران شناخته شد. او با ابداعاتی در هنر مینیاتور، این هنر اصیل و ارزشمند ایرانی و اسلامی را بهبود بخشید. استاد بهزاد در به کارگیری رنگ‌ها از شیوه‌های بدیع استفاده می‌کرد و با رنگ، شادی می‌آفرید یا غم و اندوه را به بیننده القا می‌کرد. شاهنامه فردوسی، ایوان مدائن و فتح بابل از جمله آثار ارزشمند ایشان است. وی در اواخر عمر، از هنرکده هنرهای تزئینی، دکترای افتخاری دریافت کرد و به استادی آن درآمد. استاد بهزاد، مردی متواضع و در عین حال عاطفی و حساس بود و به اهل بیت عصمت و طهارت (ع) عشق می‌ورزید. ایشان سرانجام در 21 مهر 1347 ش در 74 سالگی درگذشت.
درگذشت استاد دکتر "رجبعلی مظلومی" محقق و نویسنده برجسته (1377 ش)
استاد دکتر رجبعلی مظلومی در سال 1306 ش در نیشابور به دنیا آمد. تحصیلات مقدماتی را در زادگاهش و در مشهد مقدس به پایان برد و سپس تحصیلات عالی را در زمینه روانشناسی و ادبیات ادامه داد. مطالعات متنوع و گسترده ایشان در زمینه‌های قرآن‌شناسی، حدیث‌شناسی، حکمت و عرفان، تاریخ و هنر اسلامی و به ویژه امور تربیتی، منجر به نگارش بیش از نود جلد کتاب و پانصد مقاله در طول نزدیک به نیم قرن تلاش و پژوهش توسط این محقق برجسته گردید. استاد مظلومی سالیان طولانی در دانشگاه هنر، دانشکده هنرهای زیبا و دانشکده هنرِ تربیت مدرس اشتغال داشت و ضمن این که دو مرکز تحقیقاتی تأسیس کرد، توسط شورای علمی کشور به عنوان پژوهشگر نمونه برگزیده شد. برخی از آثار قلمی ایشان بدین قرارند: راه و رسم سخن گفتن، جوان و دین، علی (ع) معیار کمال، زنان با فضیلت، سرگذشت قرآن و فهم قرآن در دو جلد. استاد مظلومی در سال 1374 ش پس از ایراد یک سخنرانی در اثر عارضه سکته مغزی در منزل بستری شد و سرانجام در 21 مهر 1377 در 71 سالگی درگذشت و در بهشت زهرا به خاک سپرده شد.
رحلت عالم مجاهد آیت اللَّه "هادی روحانی" نماینده ولی فقیه در استان مازندران (1378 ش)
آیت‌اللَّه شیخ هادی روحانی در سال 1302 ش در توابع بابلسر به دنیا آمد. آیت‌اللَّه روحانی پس از چندی راهی حوزه علمیه قم و مشهد شد. وی در سال 1343، به زادگاهش بازگشت. فعالیت‌های ضدطاغوتی آیت‌اللَّه روحانی باعث شد که در سال 1357 توسط ساواک دستگیر و به تهران منتقل شود ولی با تحصن و اعتراض علما و مردم بابل، به زودی آزاد گردید. آیت‌اللَّه روحانی پس از پیروزی انقلاب اسلامی به نمایندگی امام خمینی و امامت جمعه بابل منصوب و برای سه دوره پیاپی، به نمایندگی مجلس خبرگان رهبری از سوی مردم استان مازندران برگزیده شد. آیت‌اللَّه روحانی پس از ارتحال امام خمینی نیز به نمایندگی ولی فقیه در استان مازندران و امامت جمعه بابل برگزیده شد و در این سنگر، منشأ خدمات فراوانی گردید. این عالم مجاهد در سال‌های سخت جنگ تحمیلی، بارها به جبهه‌ها رفت. برخی از آثار وی عبارتند از: نگاهی به مسأله ولایت، قطره در تفسیر سوره حمد و معاد در اسلام. وی سرانجام پس از عمری خدمت به اسلام و انقلاب اسلامی در 21 مهر 1378 ش برابر با سوم رجب 1420 ق در 76 سالگی بدرود حیات گفت و در بابل در مدرسه خاتم الانبیاء که خود از نو، بنیاد نهاده بود، به خاک سپرده شد.
تصویب لایحه کاپیتولاسیون توسط مجلس شورای ملی (1343 ش)
پس از آن که کابینه اسداللَّه عَلَم، به دستور شاه، پیشنهاد آمریکا مبنی بر اعطای مصونیت قضایی به اتباع آمریکایی را به صورت یک لایحه قانونی در دولت تصویب کرد، این لایحه در نهایت در یک جلسه پر سر و صدای مجلس شورای ملی با نطق موافقین و مخالفین علی‌رغم رأی بالای مخالفان، به تصویب رسید. با تصویب این قانون، مستشاران نظامی آمریکا در ایران از مصونیت‌ها و معافیت‌های قضایی بهره‌مند شدند.
این مصوبه که به صورت قانونی، سند اسارت ملت و دولت ایران را به دست آمریکا امضا می‌نمود، در حقیقت، روح و جان انقلاب شاه و آمریکا بود که اینک برملا می‌گردید. رهبر نهضت در این سخنرانی طوفان‌زا، نفوذ آمریکا را به همه اعلام خطر کردند و فرمودند: "امروز تمام گرفتاری ما از آمریکا و اسراییل است" به دنبال این سخنرانی، اعلامیه امام نیز در تیراژ بسیار زیاد و در سطح گسترده‌ای با شیوه‌ای ابتکاری در یک زمان پخش گردید. امام در این اعلامیه، تصویب کاپیتولاسیون را اقرار به مستعمره بودن ایران نامیدند و رای ننگین مجلسین را مخالف اسلام و قرآن شمردند.
رحلت عالم بزرگوار آیت‌اللَّه "ابوالفضل خوانساری نجفی" (1380 ش)
آیت‌اللَّه شیخ ابوالفضل خوانساری در سال 1295 ش در اصفهان به دنیا آمد. آیت‌اللَّه خوانساری پس از فراگیری مقدمات در زادگاهش، در 20 سالگی به دلیل آزار و اذیت حکومت پهلوی، برای تحصیلِ سطوح بالاتر، راهی نجف اشرف گردید. ایشان در نجف از محضر درس آیات عظام: سیدابوالقاسم خویی، سیدمحسن حکیم، محمدحسین غروی اصفهانی و میرزا باقر زنجانی بهره‌مند گردید و پس از 16 سال اقامت، در 36 سالگی به علت بیماری ریوی به ایران مراجعت نمود. این عالم بزرگوار با آغاز دوران مبارزه امام خمینی (ره) علیه طاغوت، به پشتیبانی از نهضت اسلامی پرداخت و نقش مؤثری در سال‌های تبعید حضرت امام ایفا نمود. آیت‌اللَّه خوانساری پس از پیروزی انقلاب اسلامی به عنوان نماینده امام و امام جمعه اراک، راهی آن شهر گردید و به مدت سیزده سال در این سنگر خدمت کرد. این عالم فرزانه سرانجام در 21 مهر 1380 برابر با 25 رجب 1422 ق در 85 سالگی دار فانی را وداع گفت و در حرم مطهر حضرت معصومه (س) دفن گردید.
درگذشت دکتر غلامحسین مصاحب، صاحب دایرهٔ المعارف مصاحب (1358 ش)
غلامحسین مصاحب (زاده ۱۲۸۹ تهران - درگذشتهٔ ۲۱ مهر ۱۳۵۸) ریاضی‌دان و دانشنامه‌نویس ایرانی بود. به سبب کوشش‌های او در راه ترویج ریاضیات جدید در ایران وی را «پدر ریاضیات جدید» در ایران می‌دانند. غلامحسین مصاحب در سال ۱۲۸۹ در تهران در خانواده‌ای اهل علم و ادب به دنیا آمد. خاندان مصاحب در نایین از دوران صفویه به این سو شناخته‌شده هستند و چند تن رجال ادب و هنر از این خاندان برخاسته‌اند، از جمله ملا مصاحب که در عصر شاه عباس شاعری بنام بود. پدربزرگ او، میرزا غلامعلی، خوشنویس، پدرش طبیب و مادرش شاعر بود. دکتر غلامحسین مصاحب در مهر ۱۳۴۵ مؤسسهٔ ریاضیات را در دانشسرای عالی (بعداً دانشگاه تربیت معلم) با مجوز شورای مرکزی دانشگاه‌ها تأسیس کرد. هدف این مؤسسه تربیت مدرسان ریاضی برای دانشگاه‌های کشور بود، و با کوشش‌های مداوم دکتر مصاحب ۷۰ نفر مدرس ریاضی دانشگاهی در آن مؤسسه تربیت شدند، و نیز کتابخانهٔ تخصصی مؤسسهٔ ریاضیات در کشور بی‌نظیر بود. مؤسسهً ریاضیات از سال ۱۳۶۳ با ضوابط جدید به پذیرش دانشجو برای دوره‌های عالی ریاضی پرداخت، و درسال ۱۳۷۶ مؤسسهٔ ریاضیات به مؤسسه تحقیقات ریاضی دکتر غلامحسین مصاحب تغییر نام یافت.
رحلت آیت اللَّه "سیدمحمدتقی خوانساری" فقیه و مرجع عالی‌قدر تقلید (1371 ق)
آیت اللَّه سیدمحمدتقی خوانساری در سال 1305 ق در خوانسار به دنیا آمد. با شروع جنگ جهانی اول، به صف راهیان جهاد پیوست و در کنار دیگر بزرگان از کیان اسلامی به دفاع برخاست و در این راه متحمل چهار سال اسارت گردید. وی پس از بازگشت به خوانسار، در درس آیت اللَّه حائری یزدی شرکت جست و مورد توجه خاص استاد قرار گرفت. آیت اللَّه خوانساری پس از ارتحال مؤسّس حوزهٔ علمیهٔ قم، به همراه آیات عظام حجت کوه کمره‌ای و صدر، مسؤولیت حوزه و رهبری دینی مردم را به عهده گرفت. نماز باران ایشان در زمان حضور متفقین در ایران در سال 1320 ش و استجابت دعای باران، زبانزد خاص و عام است. در سال پایانی عمر شریف ایشان، به خواست مردم همدان، جهت سپری کردن تابستان راهی آن شهر شد و با استقبال مردم مواجه گردید. سرانجام در یکی از روزهایی که برای برپایی نماز جماعت راهی مسجد جامع همدان بود، دچار حملهٔ قلبی گشت و در هفتم ذی‌الحجهٔ سال 1371 ق به احرام جانان درآمد و در 66 سالگی لبیک گویان به سرای دوست شتافت. پیکر مطهر وی پس از تشییعی باشکوه در جوار استادش در حرم مطهر حضرت معصومه (س) دفن شد.
تصرف سرزمین تاریخی "بابِل" توسط کوروش هخامنشی (539 سال قبل از میلاد)
کوروش هخامنشی، مؤسس سلسله پادشاهی هخامنشیان، از سالیان قبل، در ناحیه انشان در شرق شوشتر و حوالی رود کارون (در خوزستان فعلی) دولت کوچکی داشت و می‌خواست همه آریایی‌های ایرانی را با هم متحد سازد. از اینرو با مخالفان خود به جنگ برخاست و بر متصرفات خود افزود. کوروش پس از فتوحاتی در شرق ایران و افزایش دادن حدود سرزمین ایران باستان، به فکر تسخیر بابل قدیم افتاد. در این زمان، علی‌رغم اینکه پادشاه بابِل، پیش از آن با کوروش پیمان اتحاد بسته بود، اما کوروش اعتمادی به دوستی او نداشت. چون موجبات سقوط بابل از هر جهت فراهم بود، کوروش در بهار سال 539 قبل از میلاد از رود دجله گذشت و برای آنکه از سد بزرگی که در شمال بابل بین رود دجله و فرات ساخته بودند، بگذرد، فرمان داد تا مسیر فرات را تغییر دادند و از آن عبور کردند. کوروش پس از آن به سوی بابِل تاخت و پس از جنگی کوتاه، این شهر را در سیزدهم اکتبر 539 ق.م به تصرف خود درآورد. کوروش سپس با جلال و شکوه وارد بابل شد و فردای آن روز، در همان شهر تاج‌گذاری کرد.
کشف "کلر" توسط "کاردینال ویلهْلْم شیل" دانشمند سوئدی (1774 م)
کلر (از واژه یونانی χλωρος به معنی زرد مایل به سبز) را Carl Wilhelm Scheele در سال ۱۷۷۴ کشف نمود و اشتباهاً تصور کرد این عنصر حاوی اکسیژن است. Humphry Davy در سال ۱۸۱۰ نام کلر را برای این ماده انتخاب کرد و اصرار داشت که این ماده در واقع یک عنصر است. کلر عنصر شیمایی با عدد اتمی ۱۷ است که به صورت Cl نوشته می شود این عنصر در گروه ۱۷(هالوژن ها) جدول تناوبی قرار دارد چون یون کلر قسمتی از نمک و ترکیبات دیگر است به وفور در طبیعت یافت می شود و کاربرد فراوانی در زندگی بشر دارد. کلر در فرم عنصری خود (Cl2) تحت شرایط استاندارد،کلرید (oxidant) قوی است که برای سفید سازی پارچه ها و به عنوان ضد عفونی کننده به عنوان یک عامل مهم در صنعت کاربرد دارد. گاز کلر زرد مایل به سبز است، دو و نیم مرتبه از هوا سنگین تر، دارای بوی بسیار بد و خفه کننده و بسیار سمی است.
اعلان جنگ ایتالیا به آلمان در اواخر جنگ جهانی دوم (1943 م)
دولت بادوگلیو در ماه اکتبر سال 1943 به آلمان اعلان جنگ داد و بصورت یکی از متفقین درآمد. از اینرو نیروهای آلمانی وارد ایتالیا شده و به جنگ با متفقین پرداختند. سرانجام پس از تعرض نهایی آوریل سال 1945 بوسیله دول متفق آلمان شکست خورده و جنگ پایان پذیرفت.
تصویب قانون اساسی جدید فرانسه (1946 م)
با پایان جنگ جهانی دوم، انتخاباتی در اکتبر 1945 در فرانسه برای تشکیل مجلس مؤسسان برگزار شد تا طرح قانون اساسی جدید آن کشور را بریزد. مجلس مزبور اندکی بعد ژنرال دو گل را به عنوان رئیس دولت موقت فرانسه اعلام کرد، ولی دوگل پس از مدت کوتاهی در ژانویه 1946 م استعفا داد. سرانجام قانون اساسی تدوین شده مجلس، در ماه اکتبر 1946 م به همه‌پرسی گذاشته شد و با تایید مردم، جمهوری چهارم فرانسه به وجود آمد. پس از آن حزب کمونیست فرانسه برنده اول انتخابات شد و به صورت بزرگترین حزب فاتح در پارلمان فرانسه ظاهر گشت. اما اوضاع داخلی فرانسه به دلیل اقتصاد نابسامان، اعتصابات کارگری و ادامه جنگ استعمارگری در مستعمراتی هم‌چون الجزایر، روز به روز بدتر می‌شد. به همین جهت، دوران ده سال بعدی، دوران ناآرامی و بی‌ثباتی سیاسی فرانسه بود که طی آن ده‌ها کابینه روی کار آمده و پس از مدت کوتاهی کنار رفتند. در نهایت با روی کار آمدن دوباره ژنرال دوگل، قانون اساسی تغییر کرد و با پایان جمهوری چهارم فرانسه، از هشتم ژانویه 1958، جمهوری پنجم فرانسه آغاز شد.
مرگ "نیکولا دومالبرانش" عالم علوم الهی و فیلسوف شهیر فرانسوی (1715 م)
نیکولا دو مالْبِرانْشْ در 6 آگوست 1638 م در فرانسه به دنیا آمد. مالبرانش با پیروی از فلسفه دکارت، این فلسفه را به نحوی که با عقاید مسیحیت کاتولیک موافق باشد، تکمیل کرد و خود در این فلسفه صاحب نظر شد. فلسفه مالبرانش در داخل فلسفه دکارت به فلسفه اصالت اتفاق یا مقارنه معروف است و مقصود از آن به طور کلی این است که ذهن و جسم در یک‌دیگر تاثیری ندارند و حتی خود اجسام در یک‌دیگر و خود اذهان نیز در یک‌دیگر تاثیری ندارند. او معتقد بود که علت اصلی خداست و آن‌چه در دنیا به ظاهرْ علت و معلول می‌نماید، در حقیقت مقارنه و تصادف است. مالبرانش هیچ علتی را به جز خدا قبول ندارد و اراده بشر را بی‌فایده می‌داند. وی می‌گوید: "هیچ چیز بدون اراده خداوند انجام‌پذیر نیست." مالبرانش بعدها به افکار افلاطون نیز معتقد شد به طوری که او را افلاطونی - مسیحی می‌نامیدند.
مالبرانش، مشاهده را مقدمه ایمان قلمداد می‌کرد و بر این اعتقاد بود که قبل از مشاهده یک چیز، نباید به آن ایمان آورد، اما هنگامی که مشاهدات فرد، عقل او را به سوی حقیقت، رهنمون گشت، نباید در ایمان تزلزل داشت. به عبارت دیگر، عقل ما نتیجه معقولِ مشاهدات حواس ماست و همین عقل، رساننده ما به این حقیقت است که همه مخلوقات در خداوند وحدت می‌یابند. از این جا معلوم می‌شود که عقل، رهنمای ما به قبول ایمان و ایمانْ راه وصول و درک خداوند است. آثار مالبرانش از نظر روشنی و شیوایی، از آثار مهم ادبی قرن هفدهم میلادی است که کتاب تفکرات مسیحی، گفتگوی فیلسوف مسیحی با فیلسوف چینی درباره وجود خدا و گفتگوهایی درباره مابعدالطبیعه و دین از آن جمله‌اند. نیکولا مالبرانش سرانجام در 13 اکتبر 1715 م در هفتاد و هفت سالگی درگذشت.
برخی از رخدادهای امروز
1792: جورج واشنگتن کلنگ ساختن کاخ سفید را در محل فعلی آن بر زمین زد. این کاخ پس از تکمیل ساختمان، از سال 1818 مورد استفاده سران فدراسیون آمریکا (ایالات متحده) قرار گرفت. تا سال 1901، این کاخ «ساختمان قوه مجریه» نام داشت که از 12 اکتبر این سال طبق بخشنامه تئودور روزولت به «کاخ سفید» تغییر نام یافت.
1860: نخستین عکس هوائی گرفته شد. این عکس از داخل یک بالن با دوربین دستی برداشته شد.
1918: در پی کناره گیری طلعت پاشا، عثمانی از جنگ جهانی اول خارج شد. این جنگ که در عین حال به عمر امپراتوری های عثمانی و اتریش پایان داد و به بلشویکهای روسیه کمک کرد تا انقلاب کنند، یک ماه بعد در یازدهم نوامبر 1918 پایان یافت.
1923: شهر آنکارا واقع در آناتولی پایتخت جمهوری تازه تاسیس ترکیه اعلام شد. به این ترتیب شهر استانبول (قسطنطنیه) پس از 16 قرن، مقام خود به عنوان پایتخت و صحنه قدرت را ازدست داد.
1936: استالین 15 هواپیمای نظامی به کمک جمهوری خواهان اسپانیا که با فرانکوی سلطنت طلب می جنگیدند فرستاد.
1967: دولت مصر دولت واشنگتن را متهم کرد که در جریان جنگ شش روزه اعراب و اسرائیل به اسرائیلی ها اطلاعات نظامی داده بود تا بتوانند نیروی هوایی مصر را شکست دهند و برای این منظور در آبهای مدیترانه و در نزدیکی ساحل مصر کشتی جاسوسی مستقر ساخته بود.
1972: یک هواپیمای مسافربر حامل اعضای یک تیم ورزشی در کوههای آند سقوط کرد، بیشتر سرنشینان آن زنده ماندند ولی به علت تاخیر در رسیدن کمک، از گرسنگی مجبور شدند گوشت مردگان را بخورند و این ماجرا سوژه چند کتاب و فیلم سینمایی شده و روانشناسان برپایه آن نظرات خود را تکمیل کرده اند.
1988: گورباچف که سیاست های او به انهدام شوروی و بلوک شرق و عقب نشینی کمونیسم انجامید اعلام داشت که به جای مزارع اشتراکی، اراضی زراعی را باید به کشاورزان اجاره داد که تنها تصمیم منطقی او تلقی شده است.
1999: سنای آمریکا پیشنهاد پیوستن این کشور به پیمان منع کامل آزمایش های اتمی (C.T.B.T) را که در سپتامبر 1996 در مقر سازمان ملل توسط 71 کشور امضاء شده بود رد کرد.
برای مشاهده مجله شبانه اینجا کلیک کنید