به گزارش گروه استانها باشگاه خبرنگاران چراغ قرمز در اواخر عصر به دلیل تراکم بیش از حد خودرو ها طولانی تر می شود و همه راننده ها از کلافگی تنها به بوق پناه می برند تا شاید با جابجایی اندکی ماشین جلویی دلخوش روان سازی ترافیک شوند.
اما در این میان هستند عده ای که انتظار سبز شدن چراغ راهنما را نمی کشند و دوست دارند چراغ برای همیشه قرمز بماند تا آنها به کسب و کار تکدی گری و در نهایت رونق زندگیشان برسند.
زن از قرمز شدن چراغ بار دیگر خوشحال می شود و بیشتر از 60 ثانیه وقت ندارد تا با استفاده از شیوه های مختلف و مهارتهای خاص قصه زندگی و به اصطلاح بیچارگی خودش را در اندکی وقت تعریف کند تا بلکه کسی دلش به رحم بیاید و اسکناسی به او بدهد.
زن چادر مندرسش را روی صورتش پوشانده و خیلی با احتیاط از اینکه چهره اش نمایان نشود به همراه کودکش که در آغوشش مات و مهبوت به اطراف نگاه می کند به سمت خودرویی می رود که از همه شیکتر و گران قیمت تر است.
جملات "دکترها بچه ام را جواب کرده اند وعملی با هزینه سنگین در پیش دارد"، "شوهرم زمین گیر شده و بچه هایم گرسنه مانده اند"، "از صبح تا حالا هیچی نخورده ام" و ... جملات قصه هایی را تشکیل می دهند که متکدیان برای طلب پول آنها را بکار می گیرند.
صدای جیغ کودک در لابلای بوق ممتد خودروها گم می شود و زن اسکناسهایی را که با دستانی که پل گذر از عزت نفسش شده مچاله می کند و بدون اینکه آنها را بشمارد در کیف زیر چادر پنهان می کند و باز انتظار رنگ قرمز چراغ راهنما را می کشد.
افرادی ژنده پوش که سعی دارند قیافه های خود را مظلوم جلوه دهند و گاهی با چشم تمنای پول و کمک می کنند، این روزها در معابر و کوچه پس کوچه های شهر به وفور یافت می شود.
امروزه رایج ترین تصاویری که از یک گدا یا به اصلاح علمی تر "متکدی" به ذهنها می رسد همان سر و ظاهر مندرس با بوی نامطبوع و دستانیست که می توانست او را خودکفا کند ولی امروز همان دستها را وسیله ای برای طلب پول تبدیل کرده است.
اما گاهی ظاهر گدایان تغییر کرده و به انسانهایی تبدیل می شوند که با استفاده از باب "ترحم" می خواهند هرچه سریعتر به مقصد رسیده بدون اینکه با شما گفتگویی کنند.
امروز برخی گدایان مدرنیته شده و گاهی اوقات نه از دعاهای رنگارنگ آنها خبری است و نه از قصه های رویاییشان که داستان زندگی دردناک را بیان می کند بلکه بسیار مودبانه گوشه ای ایستاده و از شما با چشمانی معصومانه و غریبانه درخواست کمک می کنند.
برخی نیز فضای حسی معابر را در دست گرفته و با نشان دادن معلولیت خود یا بیماری که بر جسمشان است ماهرانه ترین شیوه جذب کمک را بکار می گیرند.
البته تلاش متکدیان برای کمک بی نتیجه نمی ماند و بسیاری از آنها با جیبهای پر از پول که امروز از سکه تبدیل به اسکناس شده شب را با خیال آسوده سپری می کنند.
یکی از مسائل مورد توجه مطالعات جامعه شناسی تکدیگری بوده که با ساختارهای اجتماعی، اقتصادی هر جامعه ای در ارتباط است.
تکدیگری در شهرها از معضلات اجتماعی است، افرادیکه با گدایی کردن زندگی را می گذرانند نه تنها به کار تولیدی نمی پردازند بلکه در مسیر انحرافهایی قدم می گذارند و در این حالت جامعه آسیب می بیند.
و در این راستاست که با معضل تکدیگری جامعه برای هنجار شکنی آماده شده و راه برای ورود و رشد آسیبهای اجتماعی بیشتر می شود.
چهره زشت شهر
کارشناس اجتماعی استان ایلام با اشاره به اینکه متکدیان چهره شهر ایلام را زشت کرده اند، معتقد است: عامل بیشتر بروز تکدی گری در جامعه فقر اقتصادی است.
علیمردان کمری افزود: وجود افرادی با وضعیت رقت بار بر سر چهار راه ها، کوچه ها و خیابان و درب منازل که به گدایی برای کسب معاش خود و خانوده پرداخته امروزه به امری متداول تبدیل شده است.
وی افزود: این افراد چهره زشتی از شهر در اذهان مردم ترسیم کرده اند و از طرفی فعالیت ناپسند این افراد تصویری ناخوشایند و مخدوش را در جامعه به نمایش می گذارد.
کمری بیان داشت: نداشتن وسیله معاش مشخص، برآورده نشدن نیازهای معیشتی و نداشتن مسکن و سرپناه از علل اصلی است که موجب می شود افراد اقدام به تکدیگری کنند.
وی عائله مند بودن، پذیرش فرهنگ تکدیگری، اختلالات روانی، معلولیت جسمی، بی قیدی، تنبلی و اعتیاد به مواد مخدر را از دیگر دلایل تکدیگری این افراد عنوان کرد.
به عقیده وی، ایجاد کارگاه های تولیدی غیردولتی و دولتی، اشتغالزایی و بکارگیری متکدیان واجد شرایط، بازتوانی متکدیان، توزیع عادلانه فرصتهای شغلی، رفع تبعیض و آگاهی بخشی به افکار عمومی و معرفی متکدیان به مراکز آموزش فنی و حرفه ای از جمله راهکارهای اساسی برای جلوگیری از پدیده تکدیگری در جامعه است.
کمری یادآور شد: متکدیان به دلیل اینکه تن به کار نداده و خدمتی را به جامعه ارائه نمی دهند توان آنها به بیکاری هدر رفته و گاهی نیز در مسیر جریانهای انحرافی راه یافته و چهره جامعه را آسیب زده می کنند.
متکدیان؛ ترویج دهنده آسیبهای اجتماعی جامعه
کارشناس اورژانس خدمات اجتماعی بهزیستی ایلام نیز گفت: متکدیان در واقع به کار گدایی عادت کرده و امرار معاش خود را از این طریق کسب می کنند.
شهرزاد آرمده بیان داشت: این افراد ممکن است در جریان تکدی گری و برای کسب پول به آسیبهایی نظیر توزیع مواد مخدر و روابط جنسی نیز روی بیاورند.
وی ادامه داد: این افراد در واقع علاوه بر اینکه روحیه تن پروری را در خود پرورش داده بلکه عامل ترویج دهنده آسیبهای اجتماعی جامعه هستند.
وی بیان داشت: در زمینه این آسیب گاهی والدین از فرزندان خود نیز استفاده کرده که موجب شده روحیه تن پروری از ابتدای دوران کودکی در فرد پرورش یافته و ذهنیت اینکه امرار معاش باید از طریق گدایی کردن باشد در کودک نهادینه می شود.
وی اضافه کرد: تکدی گری از مسائل مهم اجتماعی جامعه بوده که عامل رشد سایر آسیبها محسوب شده و باید در جامعه کنترل شود.
فقر اقتصادی عامل بروز تکدیگری
یک جامعه شناس نیز تکدیگری را در واقع آسیبی تلقی می کند که مهمترین عامل بروز آن فقر و پایین بودن سطح درآمدی جامعه است.
بهروز سپیدنامه با بیان اینکه متکدیان بیشتر در مناطق حاشیه شهرها ساکن می شوند، می افزاد: این افراد به دلیل مهاجرت به شهر و عدم قدرت مالی در تامین معاش در حواشی شهرها ساکن می شوند.
وی ادامه داد: سکونت این افراد در مناطق حاشیه شهرها هم موجب بروز ساخت و سازهای خارج از محدوده شهر شده و همین مسئله موجب رشد نوعی خرده فرهنگها و بزهکاری می شود.
وی اضافه کرد: در این پدیده بسیاری از ارزشها مخدوش شده و این افراد به دلیل شرایط خاص زندگیشان با سایر افراد عادی جامعه فاصله زیادی پیدا می کنند.
وی یادآور شد: در این افراد تمایل به کسب درآمد بدون تلاش پرورش یافته چراکه تامین هزینه زندگیشان را از محل درآمد افراد دیگر می دانند.
سپیدنامه عنوان کرد: در بسیاری موارد تکدیگری مشاهده شده که از کودکان به ویژه دختران و زنان استفاده شده و مردان کمتر وارد این آسیب می شوند.
وی اظهار داشت: این در حالی است که پدیده تکدی گری به مرور زمان از انگیزه اصلی که کسب درآمد است به عادت تبدیل شده و به دلیل تکرار سایر آسیبهای اجتماعی نیز در آن رشد پیدا می کند.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه تکدی گری علاوه بر اینکه چهره جامعه را زشت کرده، اعتماد مردم را از بین می برد، بیان کرد: با توجه به اینکه دستگاه های متولی رسیدگی به محرومان جامعه وجود دارد مردم در صورت کمک باید به صورت رسمی از طریق این نهادها اقدام کنند.
وی افزود: اگرچه پدیده تکدی گری در این استان وسیع نبوده ولی تعداد متکدیان نسبت به جمعیت زیاد است بطوریکه وجود این افراد بر چهره شهر تاثیر منفی می گذارد.
وی قربانیان پدیده تکدی گری را کودکان دانست و یادآور شد: این کودکان به رغم وجود بسیاری از خطرها ناخواسته اقدام به گدایی کرده و از همان دوران کودکی راه برای ورود آسیبهای اجتماعیشان هموار می شود.
این استاد دانشگاه گفت: اگرچه ساختارهای اجتماعی از قبیل مسایل اقتصادی در تکدیگری این افراد موثر است اما این آسیب بهانه و کلیدی برای سایر جرمها نظیر مواد مخدر، بزهکاری و فساد اخلاقی محسوب می شود.
اقدامات بهزیستی ایلام در ساماندهی متکدیان
بر اساس قانون مقرر شده کلیه استانهای دارای معضل تکدیگری نسبت به ایجاد مجتمع نگهداری موقت برای متکدیان اقدام کنند.
در این مجتمع ها متکدیان پس از جمع آوری از سطح شهر توسط نیروی انتظامی و شهرداری به مجتمع منتقل و پس از قرنطینه توسط تیم تشخیصی که توسط بهزیستی در مجتمع مستقر است مراحل ساماندهی فرد متکدی آغاز می شود.
ساماندهی متکدیان در قالب ارجاع به خانواده با اخذ تعهد کتبی و انتقال به شهرستان محل سکونت انجام شده و چنانچه فرد متکدی شرایط لازم برای تحت حمایت قرار گرفتن را داشته باشد مکاتبه با نهادهای حمایتی انجام خواهد شد.
حمایت از متکدیان بی سرپرست، ناتوان، سالمندان و معلولان، نگهداری و ساماندهی متکدیان جمع آوری شده، معرفی آنها به شورای حل اختلاف به منظور صدور حکم و تعیین تکلیف، معرفی به اداره اتباع بیگانه به منظور اخذ مجوز قانونی برای خروج آنان از کشور، جمع آوری متکدیان به تفکیک سن و جنس و ارایه مشاوره و آموزش در خصوص بهداشت فردی، اعتیاد، بیماریهای رفتاری و...را از جمله اقدامات بهزیستی استان ایلام در طول سالهای اخیر برای ساماندهی متکدیان و رفع این آسیب در استان ایلام است./ش