نویسنده کتاب عقلانیت و آینده توسعه‌یافتگی ایران خاطر نشان کرد: دانشگاهیان با نخبگان سیاسی باید تعامل بیشتری داشته باشند تا بتوانند ادبیات توسعه را در اذهان آنان نهادینه کنند.
وی نخستین اقدام برای رشد، توسعه و پیشرفت کشور را اصلاح اندیشه و افکار دانست و گفت: برای اینکه بتوانیم پیشرفت کنیم باید فکر قبلی خود را تغییر دهیم، زیرا با فکر قبلی به جایگاهی نرسیدیم.
وی با اشاره به درآمد 1100 میلیارد دلاری صنعت نفت از زمان مظفرالدین شاه تا کنون گفت: مبلغ 770 میلیارد دلار شامل 64 درصد کل درآمدهای نفتی 108 سال گذشته طی هشت سال اخیر به دست آمد و این سئوال مطرح است که این رقم چه تأثیری بر فرایند توسعه کشور گذاشت؟، این در حالی است که کشور ژاپن با یک ششم مساحت ایران و با جمعیت 126 میلیون نفری و 70 درصد کوهستانی بودن کشور در سال 5 هزار و 500 میلیارد دلار تولید ناخالص ملی بدون منابع طبیعی داشته است.
وی افزود: اگر فکرمان را عوض کرده بودیم از این منابع بهترین استفاده را می‌کردیم.
وی خطاب به نخبگان سیاسی کشور گفت: باید از ثروتمند شدن مردم ایران استقبال کنید تا شاهد توسعه در تمامی بخش‌ها باشیم، نمایندگان مجلس، مسئولین دولتی و قوه قضاییه باید قانع شوند که به لحاظ تاریخی توسعه هر ملت در گرو ثروتی است که تولید می‌شود و ثروتمند شدن مردم تهدیدی برای توسعه ایجاد نمی‌کند، بلکه مسبب توسعه است.
وی با اشاره به تجربه چین در ثروتمند شدن مردم خود گفت: در سال 2012 چینی‌ها بیش از 102 میلیارد دلار هزینه گردشگری در جهان کردند و این در حالی است که تا چند سال گذشته تصویر مردم این کشور نشان از فقر و حاشیه نشینی بود، ولی امروز در جهان از مردم چین به عنوان مردم سخت‌کوش و توانمند یاد می‌شود.
وی کشوری را که ثروت تولید نکند گرفتار رانت دانست و گفت: رشد و توسعه در این کشورها ایجاد نخواهد شد.
سریع القلم بزرگ‌ترین سرمایه ژاپن را نیروی انسانی آن دانست و گفت: نیروی انسانی ژاپن دارای یک فرهنگ توسعه یافته است و اقتصاد این کشور بر مبنای فرهنگ توسعه خواهانه ایجاد شده است.
وی یکی از مصادیق ژاپنی‌ها را سوالات بسیار و سخن گفتن اندک دانست و گفت: متأسفانه روحیه سوال کردن در بین دانشجویان ایرانی بسیار اندک است، ولی سخن گفتن آنان بسیار بیشتر از یک دانشجوی ژاپنی است.
وی تاکید کرد: تا زمانی که فرهنگ جامعه نسبت به فرایند توسعه اصلاح نشود، نمی‌توان توسعه را ایجاد کرد و در ابتدا باید بر روی نخبگان سیاسی و دانشگاهیان به عنوان قشر تأثیرگذار جامعه تمرکز کنیم.
وی افزود: باید تلاش کنیم آگاهی در جامعه به وجود آید، زیرا فرصت پرداختن به این مسئله کلیدی را پیدا نکردیم.
وی با اشاره به تغییر روش دیپلماسی ایران طی یک ماه اخیر گفت: با تغییر ادبیات در جامعه جهانی توانستیم هم منافع ملی را تأمین کنیم و هم احترام سایر کشور را به خود جلب کردیم.
وی افزود: تغییر در ادبیات و نوع گفتمان جمهوری اسلامی در جهان ناقض هویت و منابع ملی نبود و ما تنها روش‌ها و نوع گفت و گو را عوض کردیم و مفاهیمی که قبلاً به کار می‌بردیم را بر اساس روابط بین‌الملل تغییر دادیم و باعث شد جهانیان نگاه دیگری به ایران داشته باشند.
وی خطاب به فعالان اقتصادی گفت: تأمل و تفکر بر روی جملات بیان شده باعث کاهش تأثیرات منفی گفتمان در برابر بازرگانان سایر کشورها می‌شود.
سریع‌القلم تاکید کرد: متأسفانه در ایران مفهوم جامعه و حکومت به معنای واقعی شکل نگرفته است، زیرا ارتباطات بر مقررات حکم‌فرماست.
وی مثال زد: شهرداری کشورهای اسکاندیناوی کلیه درآمد و مخارج خود را به صورت آن‌لاین در اختیار شهروندان خود قرار می‌دهند، آیا این روشنگری در نزد سازمان‌های عمومی ما وجود دارد؟
این استاد دانشگاه شهید بهشتی حرکت بر مدار سیستم را لازمه کشور دانست و گفت: بدون داشتن سیستم نمی‌توان شاهد رشد و پیشرفت بود، اگر خوب به اطراف خود نگاه کنیم کل خلقت بر اساس سیستم و نظم مشخصی است.
نویسنده کتاب اقتدارگرایی ایرانی در عهد قاجار اعتماد به نفس، صداقت در گفتار و کردار را لازمه فعالیت اقتصادی و فرهنگی دانست و گفت: بی‌صداقتی پیامد عظیمی در صنعت، تجارت و فعالیت اقتصادی دارد، زیرا باعث از بین بردن سرمایه اجتماعی می‌شود.
سریع‌القلم خاطرنشان کرد: در تجارت، اقتصاد و سیاست داخلی شفافیت و صریح بودن بسیار مهم است، به عنوان مثال استعفای یک مسئول در کشورهای توسعه یافته نوعی شفافیت و صراحت در تصمیم گیری است و در این کشورها میزان استعفا بالاست.
وی اظهار داشت: توسعه‌یافتگی یک جدیت می‌خواهد و برای رسیدن به توسعه باید تمام مردم تلاش کنند، به عنوان مثال مرم آلمان ساعت 5/5 صبح از منزل به محل کار خود می‌روند ولی مردم یونان ساعت 9 صبح تازه از خواب بیدار می‌شوند.
وی افزود: انسان‌ها بر اساس توانایی خود ارزیابی می‌شوند و افرادی که اعتماد به نفس دارند نیاز به خودنمایی ندارند.
وی قائل شدن به فکر و تخصص را یکی از راه حل‌های قرار گرفتن در مسیر توسعه دانست و گفت: برای اینکه 75 میلیون نفر خوب زندگی کنند باید بسیار فکر شود و تصمیم یک شبه نمی‌تواند زندگی خوب برای آنان ایجاد کند، البته مسوولیت سرنوشت یک کشور فقط در دست حکومت نیست، بلکه در دست شهروندان است.
وی افزود: بسیاری از ایرانیان تفاوت‌های فکری همدیگر را قبول ندارند و یکسان سازی افکار در میان ایرانیان ریشه تاریخی دارد است و به همین دلیل است که تفکر مارکسیستی در ایران رشد قابل توجهی داشته است و در حال حاضر نیز در افکار جامعه رسوب دارد و مبنای تفکر لیبرالیسمی همیشه در حاشیه بوده است.
وی قضاوت بدون پشتوانه را یکی از ویژگی جوامع توسعه نیافته دانست و گفت: بدون بررسی و پرسش نباید در مورد فرد یا کشوری قضاوت یک طرفه کرد.
وی افزود: واکنش بدون تأمل، برداشت‌های ذهنی، تصمیم سریع، پیش قضاوتی، ذهن ناخودآگاه و حداقل تفکر از جمله ویژگی قضاوت بدون پشتوانه است.
نویسنده کتاب فرهنگ سیاسی ایران بین‌المللی فکر کردن و عمل کردن را لازمه اقتصاد و جامعه ایران دانست و گفت: ارزش کار هر تولید کننده و یا هنرمند در بین‌المللی شدن دستاورد اوست و اعتبار جهانی باعث موفقیت او می‌شود.
وی آگاهی و تسلط به زبان انگلیسی را لازمه ورود به جامعه بین‌المللی دانست و گفت: باید تسلط به این زبان در جامعه نهادینه شود، زیرا 90 درصد علوم بر اساس زبان انگلیسی است.
وی خاطرنشان کرد: آگاهی عمومی نسبت به موضوع توسعه در جامعه بسیار ضعیف است، زیرا در سطوح سیاسی کشور اجماعی برای نیل به توسعه وجود نداشته است و در حوزه نخبگان سیاسی موضوع پیشرفت کشور اولویت اول نیست و برای اینکه اولویت اول شود باید نخبگان بسیار تلاش کنند.
وی نظم و سیستم را یک موضوع فلسفی ندانست و گفت: این دو مؤلفه یک موضوع کاربردی برای جامعه است./ج1