امروز در تاریخ؛
به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران، امروز 4 مهر 1392 خورشیدی برابر با 20 ذی القعده 1434 هجری و 26 سپتامبر 2013 میلادی است. مهمترین رخدادهای تاریخ امروز از این قرار است: به وجود آمدن اولین وزارت امور خارجه در ایران در زمان "فتحعلی شاه قاجار" (1237 ق)
سابقه فعالیت وزارت امور خارجه ایران به دو قرن می‌رسد. تا پایان قرن 18 میلادی، امور مربوط به روابط خارجی ایران توسط رجالی اداره می‌شدکه عمدتاً در دربار مستقر بودند و کشور، چیزی به نام وزارت خارجه نداشت. اما از ابتدای قرن نوزدهم که انتصاب سفرای ایران در کشورهای خارجی و یا پذیرش سفیران خارجی در ایران آغاز شد، کثرت امور مربوط به سیاست خارجی و ...، سبب شد که دولت ایران به فکر تأسیس وزارتخانه جدید «امور خارجه» بیافتد. از این رو فتحعلی شاه قاجار در 1809 میلادی / 1224 ه. ق فرمان تأسیس دفتری را صادر کرد که با عنوان «امور خارجي» کار مراوده با نمایندگان دولتهای خارجی در ایران، دریافت نامه، مرسولات سلاطین خارجی و قرائت آنها در حضور شا ه و تهیه پاسخ آنها و یا ترتیب اعزام نمایندگان ایرانی به کشورهای خارجی را بر عهده گرفت.
متعاقب تشکیل این دفتر «ميرزارضاقلي‌خان نوائي» موسوم به «منشي‌الممالك» به دستور فتحعلی شاه سرپرست این دفتر شد. منشی‌الممالک که در آن زمان وزارت داخله را اداره می‌کرد، با حفظ سمت، مدت 12 سال در دربار ایران تصدی «دفتر امور خارجي» را نیز بر عهده داشت. درنهایت در اکتبر 1821 م / 1237 ه. ق فتحعلی‌شاه رسماً دستور تأسیس وزارت امور خارجه ایران را صادر کرد. این وزارتخانه تأسیس شد و «ميرزا عبدالوهاب خان نشاط اصفهاني» به عنوان اولین وزیر خارجه ایران منصوب گردید.
تشکیل جلسه سازمان کنفرانس اسلامی در مورد جنگ ایران و عراق (1359 ش)
سازمان کنفرانس اسلامی از نخستین روزهای جنگ ایران و عراق وارد صحنه شد. وزرای خارجه کشورهای عضو سازمان که برای شرکت در اجلاس سالانه مجمع عمومی در نیویورک بودند در تاریخ چهارم مهر 1359، به منظور بررسی جنگ ایران و عراق تشکیل جلسه دادند. برگزاری این جلسه به پیشنهاد نمایندگان اندونزی و لیبی بود که در اجلاس تصمیم گرفته شد تا کمیته‌ای به نام کمیته حُسن نیت به منظور پایان دادن به جنگ تشکیل دهد. این کمیته در طول کار خود، نُه بار نشست و چند بار سفر به تهران و بغداد داشت اما کار آن، در حالی که جنگ همچنان ادامه می‌یافت و شرایط جبهه‌ها به نفع جمهوری اسلامی ایران در حال تغییر بود، به جایی نرسید.
اعتراض مردم تهران به کمبود نان (1304 ش)
در اواخر تابستان 1304، به علت کمبود گندم و آرد، میزان دریافت آرد نانوایی‌های تهران از سهمیه معین شده کمتر شد و تهیه نان در شهر با سختی روبرو گردید. ادامه این مشکل، موجب نارضایتی مردم از دولت شد. همزمان با گسترش دایره نارضایتی مردم، مأموران نظمیه نیز با تحریک احساسات مردم و ایجاد ناامنی کوشیدند که مانع از بازگشت احمدشاه به کشور شوند. احمد شاه نیز که در اروپا به سرمی‌برد با مشاهده این اوضاع، از بازگشت به ایران منصرف شد. در روزهای آغازین مهرماه، جمعیت زیادی از زنان و مردان معترض به منازل علما رفتند و در روز چهارم مهر جمعیتی در حدود بیست هزار نفر به سمت مجلس حرکت کردند و در مقابل مجلس به نمایندگان اهانت نمودند. در این حال، رضاخان سردار سپه، دستور تیراندازی داد و تعدادی کشته و مجروح شدند و حکومت نظامی اعلام شد.
در این فرصت حکومت نظامی، رضاخان مخالفان خود را به بهانه بازداشت عاملان بلوای نان دستگیر نمود و آرامش را به تهران بازگرداند. در واقع سردار سپه با آشوب آفرینی نسبت به تأمین نان، هم مجلس را مرعوب نمود، هم قدرت خود را نشان داد و هم موجبات تنفر و بدبینی مردم را نسبت به نمایندگان فراهم ساخت. این جنبش‌ها در اواخر مهرماه به نهضتی بر ضد قاجار تبدیل شد و رضاخان که خود را فعّال مایشاء و همه کاره ایران می‌دانست در تصمیم خود بر انقراض قاجار و ایجاد سلسله پهلوی راسخ‌تر شد. تا این که یک ماه بعد در نهم آبان 1304 به آرزوی دیرینه خود یعنی کسب قدرت مطلق رسید.
درگذشت استاد "رضا مافی" خطاط صاحب سبک و نقاش برجسته معاصر (1361 ش)
استاد رضا مافی در سال 1322 ش در مشهد به دنیا آمد. از کودکی به هنر گرایش داشت. اولین استاد وی در زمینه هنر خطاطی، استاد اعتضادی بود که در آن زمان، کتب خطی موزه آستان قدس رضوی را مرمت می‌کرد. بعدها نزد استاد حسین میرخانی در تهران شاگردی نمود و از شیوه میرزا غلامرضا اصفهانی هنرمند قرن سیزدهم تأثیر می‌پذیرفت. او سپس به خط نقاشی روی آورد و نستعلیق را وارد خط نقاشی کرد. استاد مافی نخستین هنرمند خطاطی بود که خط و نقاشی را به صورت تابلو عرضه کرد و خط نستعلیق را به شکل نقاشی - خطاطی ترسیم نمود. این هنرمند خطاط، بیش از هشتصد تابلو خلق کرد و تعدادی نمایشگاه از آثار خود، در داخل و خارج از ایران، برپا نمود. پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سال 1358 نمایشگاهی با عنوان شهیدان راه آزادی شامل آخرین کارهایش را برپا کرد و درآمد این نمایشگاه را برای نوشتن سنگ نبشته‌ای برای شهدای انقلاب اسلامی در نظر گرفت. رضا مافی در 39 سالگی بر اثر سانحه‌ای درگذشت و در حرم عبدالعظیم دفن شد.
اشغال بُستان توسط اشغالگران بعثی در روزهای آغازین جنگ (1359 ش)
هجوم
نیروهای عراقی به خوزستان بعد از 31 شهریور 1359 از محورها و معابر متعدد و
با به کارگیری نیروهای زرهی و مکانیزه مجهز، باعث تصرف بخش‌های وسیعی از
استان زرخیز خوزستان شد؛ به طوری که دشمن تا چند کیلومتری دزفول و اهواز
پیشروی کرد.
دشمن متجاوز در اوائل جنگ تحمیلی از طریق تنگ چزابه و جاده
مرزی جفیر به بستان حمله کرد و با اشغال بستان و 70 روستای اطراف آن عده ای
از اهالی این شهر را شهید و به اسارت خود در آورد و جنایات بی شماری را
نیز در این منطقه مرتکب گردید. علی رغم اجرای چندین عملیات کوچک و بزرگ تا
مهر ماه 60 این مناطق همچنان در تصرف دشمن بود؛ اگر چه رزمندگان اسلام قبل
از فتح نهایی بستان، حملات و فداکاری‌هایی را در باز پس گیری این مناطق از
خود نشان دادند.
تأسیس بندر و منطقه آزاد تجاری در جزیره کیش (1365 ش)
جزیره کیش در زمان حکومت ستمشاهی به عنوان مرکزی توریستی و تفریحی مورد استفاده قرار می‌گرفت. پس از پیروزی انقلاب، تأسیسات سیاحتی - اقتصادی این منطقه برای عموم گشایش یافت، تا این که طرح ایجاد بندر آزاد در این جزیره که قبلاً توسط دولت به تصویب رسیده بود، از طریق رسانه‌های گروهی اعلام گردید. هدف از این طرح، تبدیل کیش به یک بازار مناسب برای صادرات و واردات کالا منطبق بر موازین اسلامی و نیز کمک به ساکنان جزیره و تولید اشتغال برای آنها و ارائه خدمات به سایر جزایر اعلام شد. طبق این طرح، افراد می‌توانند هر مقدار کالا وارد این جزیره کنند تا از آن جا به کشورهای منطقه صادر شود. همچنین ورود کالا از طریق بازاری که در این جزیره ایجاد می‌شود صورت می‌گیرد.
درگذشت استاد "عبدالکریم روشن تهرانی" عارف معاصر (1371 ش)
حاج میرزا عبدالکریم روشن تهرانی عارف و استاد برجسته معاصر، در سال 1282 ش در تهران به دنیا آمد. اشتیاق تفحّص در مبانی عرفان و فلسفه، او را به سوی فراگیری علوم اسلامی کشاند. وی در این زمینه از استادان بنام عصر خود، دانش آموخت و پس از چندی، خود، در ردیف استادان برجسته عرفان قرار گرفت. حاج میرزا عبدالکریم روشن تهرانی، مدتی در دانشکده الهیات دانشگاه تهران تدریس کرد که شاگردان بسیاری از محضر درسش بهره گرفتند. وی در 89 سالگی درگذشت.
آغاز سلطنت "خسرو پرویز" پادشاه معروف سلسله ساسانی (590 م)
خسرو پرویز پادشاه ساسانی یکی از معروف‌ترین پادشاهان این سلسله به شمار می‌رفت و دوران حکومت وی با بعثت پیامبر اسلام (ص) همزمان بود. خسرو بعد از مرگ هرمز چهارم، در بیست و ششم سپتامبر 590 م به سلطنت نشست. وی در دوران سلطنت خود توانست مناطقی از آسیای صغیر، فلسطین، شام و مصر را به تصرف درآورد و قدرت خود را گسترش دهد. از حوادث مهم دوران سلطنت خسرو پرویز ظهور پیامبر (ص) در مکه و نگارش نامه‌ای است که پیغمبر اسلام (ص) برای او فرستادند. پیامبر در این نامه ضمن دعوت وی به توحید و یکتاپرستی، تداوم سلطنت او را منوط به پذیرش اسلام دانستند و چون خسروپرویز نامه پیامبر (ص) را پاره نمود با نفرین رسول خدا (ص) عمر خسرو پرویز و سپس سلطنت ساسانیان پس از مدتی درهم پیچید.
از دیگر حوادث زمان حکومتِ خسروپرویز، جنگ‌های طولانی مدت وی با امپراتوری روم بود که به جهت حمایت از امپراتور مقتول روم که حامی پادشاه ایران بود، آغاز شد و بعد از بیست و چهار سال در سپتامبر 627 م، خاتمه یافت. خسروپرویز همانند بسیاری از پادشاهان، مردی فاسد و خوش گذران بود که فساد و تباهی و تجمل پرستی و شهوترانی ارکان حکومتش را سست نموده بود. شکست از روم و شورش سرداران سپاه ایران سرانجام به قتل خسروپرویز انجامید و پسرش شیرویه زمام امور را به دست گرفت.
درگذشت "ابوعلی قیروانی" شاعر و ادیب (456 ق)
ابوعلی
قیروانی شاعر، ادیب و منتقد مراکشی در سال 390 ق در مراکش به دنیا آمد. از
کودکی به فراگیری شعر و ادب و دیگر علوم رایج زمان خود پرداخت. پس از آن
به منظور شرکت در مجالس درس دانشمندان برجسته، به قیروان، واقع در جنوب
تونس که در آن زمان مهد تمدن اسلامی در شمال آفریقا و اندلس به حساب
می‌آمد، رفت و مهارت خاصی در عرصهٔ شعر و ادب به دست آورد. اشعار قیروانی
که بیشتر در معانی، مدح، وصف و غزل است، تصویری از مراحل مختلف زندگی
اجتماعی و ادبی او را ترسیم می‌کند. او شیوهٔ تازه‌ای در نقد آثار ادبی به
وجود آورد به طوری که نقد را که تا پیش از آن در حد مقدمه و توضیح بود تا
حد مکتبی معتبر و قابل توجه اعتبار بخشید. از قیروانی آثاری به صورت خطی و
چاپی بر جای مانده است که از آن میان می‌توان به کتبی دربارهٔ شناخت صنایع
شعری و شاعران قیروان اشاره کرد. ابوعلی قیروانی به هنگام مرگ 66 سال داشت.
تأسیس اولین کلیسای مسیحی به فرمان "کُنْسْتانْتین" امپراتور روم در اورشلیم (330 م)
کُنْسْتانتین
(قُسطَنْطین) کبیر، امپراتور روم در نیمه اول قرن چهارم میلادی حکومت را
در اختیار داشت. یکی از اقدامات وی صدور فرمان میلان بود. بر اساس این
فرمان، مسیحیان در انجام عبادات خود آزادی یافتند و دین مسیحیت در سراسر
روم رسمیت یافت. در ادامه دلبستگی به دین مسیح (ع)، کنستانتین در بیست و
ششم سپتامبر سال 330 میلادی، اولین کلیسای مسیحی در اورشلیم را بنا نهاد.
همسر وی که در ترویج و تبلیغ آیین مسیحی کوشا بود، در ساخت این کلیسا نیز
کنستانتین را همراهی نمود. آثاری از این کلیسا تا سال‌های اخیر باقی مانده
بود.
آغاز نخست وزیری "احمد بن بلا" در الجزایر پس از استقلال این کشور (1962 م)
احمدبن بلا، سیاست‌مدار معروف الجزایری، در سال 1916 در شهری در نزدیک مرز الجزایر با مراکش به دنیا آمد. وی پس از پایان جنگ جهانی دوم به یک سازمان سیاسی موسوم به جنبش آزادی‌های دموکراتیک پیوست اما بعدها این سازمان را رها کرد تا خود سازماندهی سیاسی نوینی را به وجود آورد. بن‌بلا در سال 1950 م به زندان افتاد ولی از زندان گریخت و به قاهره رفت. بن بلا در قاهره، یک کمیته انقلابی را پایه‌ریزی کرد که بعدها به جبهه آزادی ملی معروف شد. به دنبال استقلال الجزایر از استعمار فرانسه، احمدبن بلا در بیست و ششم سپتامبر 1962، به عنوان اولین نخست‌وزیر این کشور تازه استقلال یافته رسید و سپس به ریاست جمهوری این کشور انتخاب شد.
بن بلا که حکومتش را با کودتا علیه بن یوسف بن خلده آغاز کرده بود، سه سال بعد، خود، قربانی کودتای هواری بومِدِیَن، وزیر دفاع دولت خود شد و به مدت شش سال به زندان افتاد. بن بلا که پس از آزادی از زندان، به دلیل فرصت مطالعه و تفکر کافی در ایام حبس گرایش زیادی به اسلام و انقلاب اسلامی ایران داشت، رفته رفته با مقتضیات سیاسی جهان غرب همگام شد و نه تنها از آرمان‌های انقلاب اسلامی فاصله گرفت، بلکه جبهه نجات اسلامی الجزایر را نیز محکوم نمود و لذا چهره مذهبی خود را از دست داد.
اختراع زبان بين المللي "اسپرانتو" توسط "لودويك زامنهوف" لغت شناس روسي (1887م)
اسپرانْتو، زباني بين المللي است كه در 26 سپتامبر 1887م به وسيله جزوهاي با نام "يك زبان جهاني" كه مؤلف آن، امضاي مستعار اِسْپِرانْتو را براي خود انتخاب كرده بود، معرفي گرديد. اين اسم مستعار كه در زبان جديد به معني اميد است را يك پزشك لهستاني به نام لوْدويك زامِنْهوف انتخاب كرده بود و همين نام بعدها به خود زبان مزبور، اطلاق شد. اين زبان داراي دستور زبان بسيار آسان است و تنها 16 قاعده دارد.
زبان اسپرانتو، زبان تفاهم بين المللي است كه برخلاف زبانهاي ديگر به هيچ گروه، فرقه يا ملتي تعلق ندارد. اين زبان طبق آخرين روشهاي كُدگذاري علمي ساخته شده است تا همه مردم جهان، حتي افراد كم هوش يا نابينايان و ناشنوايان نيز بتوانند آن را به آساني ياد بگيرند و با هم تفاهم برقرار كنند. با وجود استقبال ملل دنيا از زبان اسپرانتو، به علت مخالفت دولتهاي استعمارگر انگليسي زبان، زبان اسپرانتو بين المللي نشد.
برخی از رویدادهای امروز
1887: امپل برلینر آلمانی نخستین گرامافون (جعبه ساز) را ساخت.
1928: تا این روز 23 کشور در مجمع عمومی جامعه ملل قطعنامه «ضد جنگ» را امضا کرده بودند.
1934: افغانستان به عضویت جامعه ملل پذیرفته شد.
1939: دولت امریکا تصمیم گرفت که کمونیستها را از مقامات دولتی این کشور برکنار کند.
1940: روزولت رئیس جمهوری وقت امریکا صدور آهن و فولاد را به ژاپن ممنوع کرد. این تصمیم سپس شامل همه کشورها جز انگلستان و ممالک قاره آمریکا شد.
1945: در پی اعلام حالت فوق العاده در آرژانتین، همه سردبیران روزنامه های این کشور زندانی شدند.
1953: میان دولتین امریکا و اسپانیا قراردادی امضا شد که بر پایه آن دولت اسپانیا در خاک خود به دولت آمریکا پایگاه هوایی و دریایی داد.
1960: فیدل کاسترو رهبر کوبا طولانی ترین نطق تاریخ سازمان ملل را که 4 ساعت و 29 دقیقه طول کشید در مجمع عمومی این سازمان ایراد کرد.
1962: دولت آمریکا موشک برد کوتاه در اختیار اسرائیل قرار داد.
1971: نیکسون رئیس جمهوری آمریکا در الاسکا با هیروهیتو پادشاه وقت ژاپن ملاقات کرد که نخستین ملاقات سران دو کشور در طول تاریخ بشمار می رود.
برای مشاهده مجله شبانه اینجا کلیک کنید