به گزارش گروه استانها باشگاه خبرنگار ان موضوع استفاده از فاضلاب خام در آبیاری اراضی سبزی کاری و صیفی جات سالهاست به یکی از دغدغه های اصلی در حوزه کشاورزی لرستان تبدیل شده است چالشی که پای آن به دیگر محصولات نیز باز شده به طوریکه برخی از گزارشها حکایت از استفاده فاضلاب در آبیاری مزارع برنج دارد.
این در حالیست که مخاطرات بهداشتي براي كشاورزان و مصرف كنندگان محصولات غذايي، تجمع عناصر سنگين در خاك و گياه، آلودگي آب هاي زيرزميني و شور سديمي شدن خاك از جمله تبعات استفاده از فاضلاب خام در آبیاری اراضی کشاورزی است.
این چالش با شدت و ضعف متفاوت در برخی از شهرستانهای استان متاسفانه دیده می شود به طوریکه می توان نمود آن را بیشتر در شهرستان بروجرد مشاهده کرد؛ موضوعی که بارها صدای مسئولان این شهرستان را درآورده است.
در آخرین اظهارات این معاون سیاسی فرمانداری ویژه بروجرد بود که نسبت به طرح این مشکل در کارگروه بهداشت شهرستان اقدام و تهدید کرد که اگر به این وضعیت پایان داده نشود دست به دامن رسانه ها خواهد شد.
یک هفته ای که به سرآمد و مشکلاتی که همچنان باقیست
بیژن داوودی که از وضعیت به وجود آمده و استمرار فعالیت سبزی کاران بروجردی در استفاده از فاضلاب به شدت انتقاد داشت، در این رابطه گفته بود که کشت انواع سبزیجات در اراضی حاشیه شهر بروجرد و آبیاری این اراضی با استفاده از فاضلاب شهری مشکلات زیادی را به بار آورده است.
وی حتی هشدار داده بود که تولید سبزیجات غیربهداشتی در بروجرد تا حدی است که اگر لازم باشد نخوردن آن توسط مردم را رسانه ای خواهیم کرد و به مردم خواهیم گفت که سبزی تولید شده در اراضی حاشیه شهر بروجرد غیر بهداشتی است و مردم آن را مصرف نکنند.
معاون فرماندار البته دو راهکار را هم برای مقابله با این روند پیشنهاد و بر دو اصل دور از دسترس کردن فاضلاب شهری و انتقال آب شرب سالم توسط متولیان امر به این اراضی تاکید کرده بود.
داوودی در سخنان خود از رویکرد برخوردی هم حرف به میان آورده و گفته بود که برای رفع مشکل و برخورد با کشاورزان تا هر کجایی که قانون اجازه بدهد ورود پیدا خواهد کرد و در این راستا به دستگاههای متولی امر برای برخورد با این معضل یک هفته مهلت داده بود؛ یک هفته ای که به سرآمد ولی همچنان مشکل باقیست.
چالشی که از کارگروه بهداشت شهرستان راهی شورای سلامت استان شد
و اما این چالش تا جایی پیش رفت که کارگروه بهداشت شهرستان را درنوردید و راهی شورای سلامت استان شد تا مسئولان سازمان جهاد کشاورزی لرستان که از وضعیت موجود به ستوه آمده بودند از شورای سلامت نیز طلب کمک کنند.
اسحاق طاهری مقدم رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان لرستان در این رابطه می گوید که یکی از مشکلات موجود در برخی شهرستانهای لرستان آبیاری زمینهای کشاورزی با فاضلاب خام است.
وی البته معتقد است که این چالش تا حدودی در استان کنترل شده است و ادامه می دهد اما متاسفانه همچنان در برخی اراضی در شهرستانهای خرم آباد، دورود و بروجرد این موضوع توسط برخی کشاورزان صورت می گیرد.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان لرستان با یادآوری اینکه در میان این سه شهرستان نیز در حال حاضر بیشترین مشکل در شهرستان بروجرد وجود دارد، عنوان می کند: متاسفانه در این زمینه شاهد هستیم که کشاورزان این شهرستان سبزیجات، صیفی جات و حتی در برخی موارد زمینهای برنج خود را با فاضلاب خام آبیاری می کنند.
شبکه های بهداشت و درمان و فرمانداریها به کمک جهاد کشاورزی بیایند
طاهری مقدم از پیگیریهای انجام شده نیز می گوید و یادآور می شود که تا کنون در دو مرحله به این کشاورزان خاطی تذکر داده شده است.
وی از شبکه های بهداشت و درمان و فرمانداریها می خواهد که برای رفع این مشکل به کمک سازمان جهاد کشاورزی استان بیایند و یادآور می شود که برخورد قانونی با این کشاورزان مصوبه شورای سلامت استان را دارد.
و اما آسیب شناسی در زمینه استفاده کشاورزان از فاضلاب خام به نظر می رسد سرنخ های دیگری را نیز در اختیار متولیان امر قرار داده است چرا که معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان لرستان این موضوع را به خشکسالیها و بی آبی رودخانه ها و چشمه ها ربط می دهد.
سهم خشکسالی در استفاده کشاورزان از فاضلاب چقدر است؟
حسین پیرحیاتی با یادآوری اینکه متاسفانه آب رودخانه های استان لرستان به حداقل رسیده است، می گوید که هم اکنون برخی از رودخانه های استان نیز خشک شده اند و آنچه در رودخانه های لرستان مانده تنها "زه آب" است.
وی با اشاره به اینکه موضوع خشکی رودخانه های لرستان در کارگروه خشکسالی استان در دستور بررسی قرار گرفته شده است به نمونه هایی در این زمینه اشاره می کند و می گوید: در حال حاضر نقطه ورودی رودخانه کشکان خشک شده و رودخانه خرم آباد نیز خروجی ندارد.
پیرحیاتی معتقد است که خشکسالی و خشک شدن آب رودخانه ها موجب شده که برخی از کشاورزان از فاضلاب خام برای آبیاری زمینهای کشاورزی خود استفاده کنند.
این سخنان معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان لرستان در حالیست که متاسفانه در برخی موارد دیده می شود کشاورزانی که به کشت سبزیجات غیر بهداشتی اقدام می کنند آب سالم به حد کافی نیز در اختیار دارند که سبزیجات را با آن آبیاری کنند ولی با توجه به رایگان بودن استفاده از فاضلاب به این روش غیربهداشتی روی آورده اند که ضرورت برخورد مسئولان و متولیان امر با این گونه افراد جدی تر به نظر می رسد.
از سوی دیگر حتی اگر دلیل استفاده از فاضلاب مربوط به خشکسالی باشد، متولیان امر نباید صورت مسئله را پاک کنند چرا که می توان با در نظر گرفتن تدابیر لازم و تصفیه فاضلاب با استفاده از روشهای علمی موجود ضمن جلوگیری از استفاده فاضلاب خام، از فاضلاب تصفیه شده برای تامین آب اراضی کشاورزی با رعایت همه جوانب و اصول در نظر گرفته شده استفاده کرد و به مقابله با خشکسالی هم پرداخت.
مسئله این است!
به هر روی هر چند که استفاده کشاورزان از فاضلاب در آبیاری اراضی خود معلول عوامل مختلف است ولی آنچه جای تردید ندارد اثرات این روش بر روی سلامت محصولات کشاورزی و مخاطراتی است که برای بهداشت عمومی مردم به همراه دارد.
در این راستا به نظر می رسد متولیان امر به جای مصوب کردن هر باره رفع این چالش در شورا و کارگروههای سلامت، در قالب یک برنامه مدون به مهار این پدیده بپردازند، مهاری که باید از همان روزهای نخست کاشت و در ادامه داشت و برداشت محصولات مورد توجه متولیان قرار بگیرد.
این در حالیست که ارائه آموزشهای لازم به مردم، تامین آب سالم مورد نیاز کشاورزان، استفاده از روشهای علمی برای تصفیه فاضلاب و قابل استفاده کردن آن، مقابله با کشت محصولات با فاضلاب، معدوم سازی محصولات ناسالم، اطلاع رسانی و آگاهسازی مردم در زمینه تبعات استفاده از این محصولات و ... تنها سرفصلهایی است که می توان با اجرای آنها و صد البته همکاری و مشارکت همه دستگاههای مرتبط به رفع این معضل در استان لرستان امیدوار بود؛ در غیر این صورت باید رفع این مشکل همچنان در قالب مصوبات کاغذی باقی بماند./ش