از مایوفسکی اتریشی تا کی روش پرتغالی

به گزارش خبرنگار ورزشی باشگاه خبرنگاران ، تیم ملی فوتبال ایران در کارنامه ی خود از سال 1335 تاکنون سرمربیان خارجی داشته است که قصد داریم در یک گزارش به نحوه عملکرد ‌آنها و جزئیات حضورشان در ایران بپردازیم.

ادموند مایوفسکی، اولین سرمربی خارجی بود که وارد ایران شد او از تبار اتریشی بود در فروردین ماه 1335 هنگامی که اکبر علی کنی برای دومین بار رئیس فدراسیون فوتبال ایران بود با دستمزدی به مبلغ یک هزار مارک به ایران آمد. او علاوه بر هزار مارک مزایایی از قبیل مسکن، هزینه رفت و برگشت به کشورش را دارا بود. او از فوتبالیست های حزب اتریش بود و سابقه بازی در تیم ملی فوتبال اتریش را داشت. قبل از آمدن به ایران مربیگری تیم هایی در اتریش و لهستان را بر عهده داشت او علاوه بر سرمربیگری تیم ملی فوتبال ایران برای مربیانی ایران کلاسهایی نیز در تهران و شهرستان ها برگزار کرد.

مدتی تیم های منتخب تهران، مدارس و دانشگاه را تمرین داد و در اردیبهشت ماه سال 1335 تیم منتخب تهران را برای بازی با ویکتوریا برلین که به تهران آمده بودند رهبری کرد، علاوه بر آن در آبان همان سال تیم را که به شوروی اعزام شده بود همراهی کرد.

وي یک سال و نیم در تهران بود و به علت اختلافاتی که با فدراسیون فوتبال داشت، تابستان سال 1336 با روی کار آمدن حسین مبشر به ریاست فدراسیون فوتبال و استخدام فرانس ساروش مربی مجاری 6 ماه زودتر از سررسید قرار دادش به کشور خود بازگشت .



دومین سرمربی خارجی فرانس ساروش مجارستانی بود که در مرداد ماه 1336 با روی کار آمدن حسین مبشر در فدراسیون فوتبال به ایران آمد و کار خود را آغاز کرد.

او از بزرگترین فوتبالیست های جهان بود و در تیم ها و باشگاه های ایتالیا، پرتغال، آمریکای جنوبی و .... بازی کرده بود و نهایتا به مربیگری باشگاه پرتغال رسیده بود.

همچنین در فینال مسابقات جام جهانی 1938 راه یافت و عنوان دوم جهان را گرفت.

در زمان او ایران دو بازی مهم انجام داد یکی بازی های آسیایی 1958 توکیو بود که تیم ملی در مقابل کره جنوبی بازی کرد و صاحب دو شکست ناگوار شد.

دیگری مسابقه فوتبال مقدماتی جام ملت های آسیا در کرالای هندوستان بود که در سال 1958 برگزار شد.

ساروش که تیم ایران را بعد از شکست های متوالی فرسوده و فرتوت می دید تمام اعضای تیم به جز 5 نفر را عوض کرد و از جوانان استفاده کرد.

این جوانگرایی برای تیم ایران خیلی خوب بود و توانستیم در کرولای هندوستان نتیجه موفقیت آمیز بگریم.

فرانس ساروش علاوه بر سرمربیگری تیم ملی کلاس هایی در شهرهای مختلف از جمله تهران، تبریز، کرمان، آبادان ، اصفهان و مشهد ترتیب داد و فوتبالیست های ایرانی را با اصول و فنون جدید آشنا کرد.

سومین سرمربی خارجی گئورگی سوچ مجارستانی بود که در اسفند ماه 1344 وارد ایران شد او از بزرگ ترین مربیانی بود که تا به حال به ایران آمده اند و توانست تغییرات چشمگیری در فدراسیون ایران ایجاد کند و همین تغییرات علتی برای رفتن او از ایران شد.

او طی سالهای 1930-1940 با تیم معروف او ژ پشت بازی کرد و توانست سه بار عنوان قهرمانی در مسابقات مجارستان را کسب کرند کند علاوه بر عنوان قهرمانی مربی گری تیم های معروف مثل: شالگوتاریان، دوروگ، سگروابرتسن و در کارنامه حرفه ای خود دارد.

زمانی که او تیم فوتبال ایران را رهبری می کرد. ایران توانست به بازی های آسیایی 1966 بانکوک راه یابد و با شکست تیم پر قدرت ژاپن عنوان دوم را کسب کند.

علاوه بر این، ایران در سال 1345 به اروپا رفت و هفت بازی با شوروی، مجارستان، رومانی انجام داد که صاحب 2 برد، 2 تساوی و سه باخت شد.

او نیز مانند مربیان قبل به شهرستان ها رفته و کلاسهایی برای تعلیم و آموزش مربیان و بازیکنان دایر کرد و نهایتاً در سال 1346 ایران را ترک کرد و به کشور خویش بازگشت.

چهارمین سرمربی خارجی تیم فوتبال ایران زدراو کورایکوف بود و می توان گفت تأثیرگذارترین مربی در تاریخ فوتبال ایران بود، او 10 سال در ایران به فعالیت پرداخت و اعتقاد به جوانگرایی او باعث شد که بتواند موقعیت های زیادی را به نام خود ثبت کند.



وی در تابستان 1347 با دعوت مصطفی مکری، رئیس فدراسیون فوتبال به ایران آمد. او هم سر مربیگری تیم جوانان و هم بزرگسالان را بر عهده داشت.

وی عضو تیم ملی یوگسلاوی سابق بود و آنقدر باهوش بود که توانست به مشاور و برنامه ریز مربی تیمش تبدیل شود. زمانی که او رهبری تیم ملی فوتبال ایران را بر عهده داشت، تیم بزرگسالان با شوروی یک بازی دوستانه انجام داد.

جام دوستی تهران در اسفند 1347 و سومین دوره جام عمران منطقه ای در سال 1348 انجام شد.
کورایکوف نظرش این بود که ناصر حجازی و غلامحسین مظلومی قبل از رسیدن به سن 20 سالگی وارد تیم بزرگسالان شوند.

تیم جوانان نیز توانست با رهبری وی در مسابقات آسیایی سال های 1969 و 1970 شرکت کنند اما متأسفانه نتوانستند موفقیتی کسب کنند.
بعد از اتمام قرارداد کورایکوف تمایلی بین او و فدراسیون برای تمدید نبود، از این رو تیم تاج از فرصت استفاده کرد و او را به سمت سر مربی تیم خود گرفت. با حضور او در تیم تاج تحولی عظیم در این تیم ایجاد شد. تیم تاج توانست علاوه بر قهرمانی در مسابقات جام باشگاه های آسیا و لیگ ایران شرکت کند.

مربی جدید تیم تاج توانست مسعود مژدهی، ناصر حجازی، غلامحسین مظلومی، جواد فراب، حسن روشن و جواد الله وردی را به تیم خود بیاورد. او موفق شد تیم تاج را در سال 1353 به قهرمانی لیگ برساند.

جام دوم تخت جمشید را گرفت و به جز قهرمانی در آسیا دو قهرمانی در لیگ ایران، قهرمانی مسابقات فوتبال جام اتحاد باشگاه ها و مقام سوم در جام باشگاه های آسیا را تجربه کرد.

او در سال 1355 بعد از کنار رفتن از هدایت تیم تاج، مسئولیت تیم سپاهان اصفهان را بر عهده گرفت و تا سال 1357 در ایران ماند.

ایگورنتو سرمربی دیگری بود که از شوروی برای هدایت تیم ملی فوتبال به ایران آمد او که کاپیتان سابق تیم ملی شوروی بود به صورت حرفه ای مربی هاکی روی یخ نیز بود.
او در سال 1349 به ایران آمد و بازی های آسیایی 1970 بانکوک را هدایت کرد اما نتیجه جالب و قابل توجهی کسب نکرد.

فرانک اونارل مشهورترین مربی خارجی بود که به ایران آمد. او که ایرلندی بود در دهه ی 50 سر مربیگری تیم ایران را بر عهده گرفت.
او قبل از آمدن به ایران در منچستر یونایتد مربی بود.
بعد از ناکامی ایران در صعود به جام جهانی 1974 هدایت تیم ملی را بر عهده گرفت و ضمن کسب مدال طلای بازیهای آسیایی 1974 تهران با تیم ملی به بازی های المپیک 1976 مونترال صعود کرد.



استانکوپوکله پوویچ، مربی کرواتی بود که در شرایط حساسی به ایران آمد. چرا که او اولین مربی خارجی بود که پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران وارد کشور شد.
وی در شرایطی تیم ملی فوتبال را رهبری کرد که ایران با هدایت علی پروین از صعود به جام جهانی 1994 ناکام مانده بود.
فعالیت پوویچ در ایران کوتاه بود با ناکام ماندن ایران در بازی های آسیایی هیروشیما برکنار شد و پس از این هدایت تیم های پرسپولیس و پگاه را هم بر عهده گرفت.

والدیر ویرا برزیلی مربی بود که در روزهای حساس جام جهانی سال 1998 هدایت تیم امید ایران را بر عهده داشت.
بعد از شکست تیم ایران در مقابل تیم قطر و از دست دادن شانس صعود مستقیم به جام جهانی داریوش مصطفوی که آن موقع رئیس فدراسیون فوتبال ایران بود ویرا را به عنوان سر مربی تیم فوتبال انتخاب کرد.
ویرا در سه مسابقه پلی آف تیم فوتبال ایران را هدایت کرد، اما پیروز نشد. ولی تیم ایران را با حماسه ملبورن به جام جهانی 1998 فرانسه برد.



تومیسلاو ایوویچ سرشناس ترین مربی خارجی در ایران بود. وی بعد از صعود به جام جهانی 1998 به ایران آمد. عملکردش در ایران خوب بود اما شکست 7 بر یک ایران در مقابل تیم فوتبال رم ایتالیا در دیدار تدارکاتی پایان فعالیتش در ایران بود و باعث شد که پرونده مربیگری اش در ایران بسته شود.

فوتبال ایران در سال 1379 شاهد حضور ادمار براگا برزیلی است بعد از ناکامی تیم ملی فوتبال ایران از حضور در جام ملتهای آسیا 2000 این مربی برزیلی جانشین جلال طالبی شد.



براگا بازیهای پیش مقدماتی جام جهانی 2002 کره شمالی کره جنوبی را رهبری کرد. بزرگترین پیروزی تاریخ فوتبال ایران در کارنامه فعالیت وی نوشته شده است و آن پیروزی 19 بر صفر تیم ایران در برابر تیم گوام است.



میروسلاو بلاژویچ اهل کشور کرواسی بود که در بهمن ماه سال 1379 به ایران آمد و تا آبان ماه 1380 در ایران حضور داشت.

او تیم ایران را برای مسابقات مقدماتی جام جهانی 2002 همراهی کرد و با شکست ایران در برابر ایرلند و ناکام ماندن از صعود به جام جهانی با تلخی از تیم ملی فوتبال ایران خداحافظی کرد.



برانکو ایوانکوویچ پروفسور کرواتی بود که رکوردار در مربیگری در تاریخ فوتبال ایران است.

وی ابتدای بهمن 1380 تا مهر ماه 1381 سر مربی تیم ملی فوتبال بود.اما بعد از یک وقفه ی یک ساله در فعالیت خود دوباره از مهر ماه 1382 تا خرداد 1385 که پایان بازی ایران در مسابقات جام جهانی 2006 آلمان بود به سرمربیگری تیم فوتبال ایران اشتغال داشت.

از افتخاراتی که با حضور وی در تیم فوتبال ایران رقم خورد می توان به صعود به جام جهانی 2006 آلمان کسب مقام سوم جام ملت های آسیا 2004 اشاره کرد. وی علاوه بر تیم بزرگسالان مربی تیم امید ایران هم بود و با مربی گری ایشان تیم فوتبال امید توانست قهرمانی بازی های آسیایی 2002 پوسان را از آن خود کند.

ارتیش روته مولر، دیگر سرمربی خارجی است که فوتبال ایران به خودش دیده است. بعد از شکست تلخی که ایران در برابر تیم فوتبال عربستان در بازی مقدماتی 2012 با آفریقای جنوبی مربیگری علی دایی داشت.

در زمان فعالیت وی در تیم فوتبال ایران فقط یک دیدار تدارکاتی صورت گرفت که بصورت سرمربی موقت هدایت تیم را بر عهده داشت.

اماسکان دار تیم ملی در حال حاضر هم در اختیار یک سرمربی خارجی است.

کارلوس کی‌روش مربی پرتغالی کشورمان در سال 1953 به دنیا آمد.

کارلوس کی‌روش در دهه 90 هدایت تیم امید و تیم ملی پرتغال را بر عهده داشت و چند فصلی نیز در کشورهای آمریکا و ژاپن به مربیگری پرداخت.

وی در گذشته به عنوان مربی در تیم‌هایی چون رئال مادرید، تیم‌های ملی آفریقای جنوبی و امارات متحده عربی فعالیت کرده و اولین بار در تابستان سال 2002 به منچستریونایتد پیوست.

کی‌روش از سال 1990 مربی تیم زیر 20 ساله‌های پرتغال بود و سال 1991 سرمربی تیم بزرگسالان شد و در سال 1994 به تیم اسپورتینگ پیوست و 2 سال انجا فعالیت کرد.

کِی‌روش در سال 2008 با قراردادی چهار ساله جانشین لوئیس فیلیپه اسکولاری، مربی پیشین پرتغال شد. تیم ملی پرتغال در جام جهانی 2010 در گروه (جی) با تیم‌های برزیل، کره‌شمالی، ساحل‌عاج همگروه بود.

کارلوس کی‌روش 15 فروردین سال 1390 با عقد قرارداد 3 ساله و توافق کامل با فدراسیون فوتبال هدایت تیم ملی ایران را بر عهده گرفت. وی تا پایان جام جهانی 2014 برزیل با تیم ملی ایران قرارداد امضا کرد.

این مرد پرتغالی در 28خرداد 1392 موفق شد تا تیم ملی فوتبال ایران را راهی جام جهانی 2014برزیل کند.

وی درحال حاضر و به گفته مسئولین فدراسیون فوتبال در مرخصی بسرمیبرد و طبق اعلاک علی کفاشیان دوم مهر به تهران باز خواهد گشت./اق