به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران، خانواده نهادي است اجتماعي که امروزه به لحاظ
وظيفه کوچک شده است. از دير باز مهم ترين وظيفه ي خانواده، وظيفه اقتصادي
بوده و اعضاي خانواده حول سرمايه اقتصادي خانواده به فعاليت و توليد مشغول
بودند که امروزه اين کارکرد به بنگاه هاي اقتصادي سپرده شده و عموماً
اعضاي خانواده عضو اين بنگاه هاي اقتصادي هستند. با اين همه توجه به اقتصاد
خانواده به جهات ديگر اهميت يافته است؛
اول اينکه به تحليل رفتار اقتصادي خانواده مي پردازد؛ و دوم به ترويج رفتار اقتصادي اهميت مي دهد.
و به همين منظور به عنوان يک رشته ي علمي مورد توجه قرار گرفته است. مفهوم
سبک زندگي در غرب متفاوت از آن چيزي است که ما به دنبال آن هستيم. چرا که
سبک زندگي از ديدگاه غربي بر يک سري مفاهيم فردي تکيه دارد که محدود در
بهداشت، اجتماعات، غذاخوردن و … مي‌باشد.
اين تلقي از سبک زندگي تمامي شئون
زندگي فرد را در بر نمي‌گيرد. به عنوان مثال شامل نحوه رفتار در بازار و
کسب و کار نخواهد شد و در مورد آنها بحث نمي‌کند. حال آنکه سبک زندگي مورد
نظر رهبري تقريباً تمامي شئون معيشتي انسان را در مدنظر قرار داده و دامنه
اين مفهوم را به بخش نرم افزاري تمدن گسترش مي دهد. مي‌توان ادعا کرد که دو
بخش سخت افزاري و نرم افزاري تمدن متاثر از هم مي‌باشند و تصحيح هر يک
مي‌تواند زمينه تغيير و تحول در ديگري را ايجاد کند.
در بيان سبک زندگي و اقتصاد خانواده با برخي واژگان روبرو مي شويم که نياز به مطالعه دقيق تري دارند. که عمده آن عبارت است از:
برنامه ريزي مالي: لازمه داشتن زندگي هدفمند برنامه ريزي است. اقتصاد
خانواده را بايد با برنامه ريزي همراه کرد. بدون برنامه عمل کردن يعني به
وجود آمدن عادت هاي غلط در حوزه هاي مختلف فرهنگي، اجتماعي و اقتصادي که به
تبع مشکلات بعدي را به همراه خواهد داشت پس مي توان نتيجه گرفت يکي از
راهکارهاي درست شناخت عادت هاست.
اولويت بندي نيازها و اصلاح الگوي مصرف: مصرف يعني استفاده درست و به
اندازه از منابع طبيعي براي زنده ماندن و زندگي کردن. مصرف كردن محصول،
انرژي، خدمت و يا هرچيز ديگري ناشي از احساس نيازي است كه در انسان پديدار
مي گردد و الگوي مصرف در واقع همان نيازهاي ماست که بر اساس فرهنگ موجود در
هرجامعه اولويت بندي مي شود. محورهاي مهم الگوي مصرف در اقتصاد ايران شامل
مصرف انرژي،آب و مواد غذايي است.اصلاح الگوي مصرف نيز بايد در اين زمينه
هاي مهم انجام گيرد.البته اصلاح الگوي مصرف و صرفه جويي به منظور کم مصرف
کردن و سخت گيري نيست زيرا همانطور که اسراف در شرع و نزد عقلاً ناپسند است
تفريط و بخل نيز مذموم شمرده شده است و آيه شريفه«کلوا و اشربوا و لا
تسرفوا»ساده ترين مصداق و شاهد گواه بر اين ادعاست.
مصرف گرايي: امروز با توجه به گسترش تبليغات، رسانه ها، شرکت هاي توليدي و
بازرگاني و ... در بحث اقتصاد خانواده موضوع مهمي تحت عنوان مصرف گرايي
مطرح مي شود که به معني استفاده از کالاها به منظور رفع نياز ها و خواسته
هاست.
براي مصرف گرايي مقدار زيادي وقت، انرژي، پول و خلاقيت و نوآوري تکنولوژيکي صرف مي شود.
مصرف گرايي به شکل بي رويه يک آسيب اجتماعي است که مستلزم شناخت و درمان است.
معيشت انساني، جايگاه رزق و سبک زندگي: رزق در زندگي از يک منظر مهمترين
مسئله و از منظري ديگر ساده‌ترين مسئله مي‌باشد، و به همين علت است که اگر
نگاه خود را نسبت به رزق تصحيح نکنيم ممکن است طلب آن، تمام زندگي ما را
اشغال کرده و هدف زندگي گردد.
از اين رو براي نجات از چنين مهلکه‌اي بايد
با دقت هرچه تمام‌تر جايگاه رزق را در زندگي و معيشت خود بشناسيم و وظيفه
خود را نسبت به آن به درستي انجام دهيم. مسئله معيشت و تامين مالي زندگي در
غرب يکي از دغدغه هاي اصلي مردم مي‌باشد و اين مسئله در زندگي انساني
بسيار موثر واقع شده است.
به همين دليل مسائل اقتصادي به يکي از شالکه هاي
اصلي زندگي تبديل شده و بسياري از علوم را متاثر کرده است. صنايع جديد براي
کاهش هزينه ها و کاهش دغدغه هاي بشر ايجاد شده اما هنوز نتوانسته اند
آرامشي براي هزينه ها و زمان هاي از دست رفته ايجاد کنند. يکي از عمده
مسايل اين نگراني، دور شدن از مفاهيمي نظير رزق و عدم فهم واقعي معيشت
انساني مي‌باشد.
مديريت مالي: به فرآيند مديريت بر منابع و مصارف و يا به تصميمات مالي که
يک فرد يا يک خانواده در راستاي دستيابي به بودجه، پس انداز و منابع پولي
خرج شده در طي زمان اتخاذ مي نمايند، اطلاق مي گردد.
تعادل بين هزينه ها و درآمد: بايد دريابيم از لحاظ درآمد و هزينه چه شرايطي
داريم. پس از آن به بررسي وضع مطلوب مي پردازيم و اهداف اقتصادي خانواده
را مشخص مي کنيم. سپس بر اساس آن رفتار اقتصادي خانواده تنظيم مي گردد./رسالت