مهریه باید جنبه مالی داشته باشد

احمد آقائی کارشناس مسائل حقوقی، در گفتگو با خبرنگار اجتماعی باشگاه خبرنگاران ، گفت: درج مهریه در عقد دائم و ذکب آن یک امر مهم و غیرقابل خدشه است، به صورتی که اگر مهریه در عقد نکاحی سهوا یا عمدا ذکر نشود، در واقع مقنن این عدم ذکر را به معنای نبود مهریه تلقی نمی کند.
وی گفت: مهریه بیشتر جنبه معنوی دارد و بیانگر محبت مرد به زن است، اما مهریه باید مال باشد، یعنی دارای ارزش در جامعه باشد، به طوری که قابل قیمت گذاری باشد.
به عبارت دیگر، قابل داد و ستد باشد و جامعه و عرف آن را به عنوان مال بشناسد.
به طور مثال، در جامعه کلیه گرچه در بعضی موارد خرید و فروش می شود، ولی بطن جامعه آن را مال نمی داند و معاملاتی که در مورد کلیه صورت می گیرد، بیشتر جنبه معنوی دارد و برای کمک به بیماران نیازمند است، گرچه بعضی افراد از هر روزنه ای برای کسب منفعت استفاده می کنند.
وی خاطرنشان کرد: از آنجا که مهریه باید مال باشد، اگر افرادی مهریه خود را موارد عجیب و غریب و خارج از عرف قرار دهند، در واقع مثل این است که برای مهریه خود چیزی را ذکر نکردند، چون طبق مواد قانون مدنی، اگر مهریه مال و مالیت نداشته باشد، آن مهر باطل است و چیز باطل مثل آن است که اصلا آن چیز وجود ندارد.
پس فرقی بین کسی که مهر خود را چیزهایی مانند بال مگس، قلب مادر شوهر و ... قرار می دهد با کسی که در زمان عقد ازدواج برای خود سهوا یا عمدا مهری قرار نمی دهد، وجود ندارد.
وی در ادامه اظهار داشت: اگر چنین عقد ازدواجی منجر به طلاق بین زوجین گردد، از آنجا که وجود مهریه و درج آن از موارد لاینفک عقد نکاح است و نکاح دائم را نمی توان بدون مهریه تصور کرد، دادگاه و مراجع قضایی طبق مواد قانون مدنی راجع به مهریه، مهرالمثل را تعیین می کنند.
این کارشناس افزود: مهرالمثل با توجه به شان خانوادگی زن و وضعیت اجتماعی وی تعیین می گردد و از آنجایی که این امر یک امر فنی و کارشناسانه است، لذا کارشناسان رسمی دادگستری با اذن و اجازه دادگاه در این موارد اظهارنظر می کنند.
این کارشناسان محترم در بعضی مواقع با ملاحظه مهریه مندرج در سند ازدواج اقوام نزدیک زن از قبیل خواهر، دخترخاله، دخترعمه و دخترعمو که تقریبا در یک درجه از لحاظ اجتماعی قرار دارند، در صخوص مهریه اظهارنظر می کنند.
به زبان ساده تر، وقتی مهریه عجیب و غریب باشد و مالیت نداشته باشد، از لحاظ قانون و مراجع قضایی، مهریه زن همچون مهریه دخترانی قرار می گیرد که از لحاظ اجتماعی با او هم درجه هستند.
مثلا اگر دختری مهریه خود را سه کیلو بال مگس یا دست و پای شوهر قرار دهد، از آنجا که بال مگس و دست و پای انسان مالیت ندارد، در این جور مواقع بررسی می کنند که دختری چون او از لحاظ موقعیت اجتماعی و اقتصادی، وضعیت ظاهری و خانوادگی و همچنین سلامت بدن چه مقدار مهریه برای خود قرار می دهد که البته این مهریه همیشه به مراتب متعادل تر از مهریه ای است که خود او قرار داده است.
آقائی در پایان بیان داشت: به نظر می رسد برای جلوگیری از اینگونه خطاها که در جامعه رو به فزونی است، سردفتران محترم ازدواج در زمان درج مهریه باید به این نکته فنی حقوقی دقت نمایند و آن را به طور دقیق به طرفین تذکر دهند.
در واقع این خود به نوعی مصداق بهداشت قضایی و به بیان ساده تر بیانگر ضرب المثل معروف "پیشگیری بهتر از درمان" است. /ف