به گزارش باشگاه خبرنگاران خوزستان؛ خوزستان از مراکز اصلی پرورش گاومیش در کشور محسوب می‌شود اما این‌که این گاومیش‌ها کجا نگهداری می‌شوند، جای سوال دارد. از گذشته‌هاي دور تعداد زیادی از گاومیش‌های شهر اهواز در منطقه‌ای به نام گاومیش‌آباد زندگي مي‌كنند و گاوميش‌هاي اين منطقه به صورت سنتی و توسط اهالی آن پرورش داده می‌شوند.
گاومیش‌آباد یکی از مناطق شهرستان کارون است. منطقه‌ای که در جنوب شرقی و حاشیه‌رود کارون قرار گرفته و اکثر مردم این منطقه از راه پرورش گاومیش و فرآورده‌های حاصل از آن امرار معاش می‌کنند.
وجود گاوميش‌ها و نمايي ناخوشایند از چهره شهر
متاسفانه پرورش گاومیش‌ها در منطقه گاومیش‌آباد نمایی ناخوشایند از چهره شهرستان كارون را نشان داده است. نگهداری گاومیش‌ها در مرکز شهر و پرسه زدن این دامها در بلوارها و خیابان‌های این شهرستان مشکلات زیادی را برای اهالی منطقه به وجود آورده است.
پرسه گاومیش‌ها در سطح خیابان‌هاي شهر ترافیک سنگينی را ایجاد می‌کند و این دامها در مسیر تردد وسایل نقلیه قرار گرفته و رانندگان مجبورند دقایقی ایستاده و پس از رد شدن گاومیش‌ها به مسیر خود ادامه دهند.
از سوی دیگر وجود گاومیش‌ها در شهر و نگهداری آن‌ها در محل زندگی مردم مشکلات بهداشتی فراوانی را برای اهالی منطقه به ویژه کودکان آن‌ها ایجاد کرده است. جمع‌آوری فضولات این دام و انباشت آن در خیابان‌ها و کوچه‌ها انتقال انواع بیماری به مردم را آسان کرده است.
شیوه کنونی پرورش و نگهداری گاومیش‌ها در گاوميش‌آباد و ساير مناطق ديگر خوزستان سنتی است و عمده شیر گاومیش‌ها در خانه‌ها تولید و به شیوه سنتی تبدیل به فرآورده‌های مختلف شده و به بازار عرضه می‌شود.
90 درصد از جمعیت گاومیش‌ها در استان به وسیله گاومیش‌داران به صورت خرده و با تعداد گله‌های 10 راسی و یا مقداری بیشتر نگهداری می‌شود که در اکثر موارد به دلیل رعایت نشدن مسائل بهداشتی، کیفیت شیرهای تولیدی حاصل از این گاومیش‌ها کاهش و ضایعات شیر خام حاصل از آن افزایش می‌یابد.
از جمله اقداماتی که برای خروج گاومیش‌ها از شهر و استفاده بهینه از این منابع شیر و گوشت انجام شده احداث مجتمع گاومیش‌داری صنعتی در منطقه داوودیه است.
مسول انتقال گاومیش‌داران به مجتمع صنعتي كيست؟
محمد مشکورزاده، معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهادکشاورزی خوزستان در این خصوص گفت: مطالعات اوليه مجتمع بزرگ گاومیش‌داری صنعتی داوودیه در قالب 3 فاز طراحي شده است. فاز اول اين مجتمع 312 واحد است كه اكنون عمليات اجرايي 13 واحد انجام شده و 70 واحد ديگر در مرحله زيرسازي است. فاز اول اين مجتمع 6 هزار و 390 راس ظرفيت دارد.
وی افزود: در مجاورت واحدهای نگهداری گاومیش این مجتمع، ساختمان‌هایی برای سکونت گاومیش‌داران احداث شده است. اين مجتمع بین شهرستان‌‌‌های کارون و شادگان است و گاومیش‌داران این دو شهرستان می‌توانند از آن بهره‌مند شوند.
معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهادکشاورزی خوزستان با تاکید بر این‌که ما هیچ‌گونه مسولیتی در انتقال گاومیش‌داران به این مجتمع نداریم و نمی‌توانیم آن‌ها را به این کار وادار کنیم، بیان‌کرد: خارج کردن گاومیش‌داران از شهر از وظیفه شهرداری و اداره بهداشت شهرستان است و به همین علت ما نمی‌توانیم در این خصوص دخالت کنیم. سازمان جهاد کشاورزی در برابر گاومیش‌داران تعهد دارد که مشکلات مربوط به زیرساخت‌های مجتمع را حل کند.
مشکورزاده تصریح‌کرد: تعداد گاومیش‌های خوزستان 140 هزار راس است و این مجتمع فعلا ظرفیت 6 هزار و 300 راس را دارد. طبق برآوردهای آماری در صورت مستقر شدن گاومیش‌دارن در مجتمع می‌توان بیش از 5 هزار تن شیرخام به صورت کاملا صنعتی در این مجتمع تولید کنیم که این میزان می‌تواند سهم بالایی از نیاز استان به شیر خام را تامین کند.
وی ادامه‌داد: گاومیش‌داران خوزستان با تولید 504 هزار تن شیر در ماه 25 درصد شیر استان را تامین می‌کنند. همچنین سالانه بیش از 130 هزار تن شیر خام گاومیش در خوزستان تولید می‌شود.
گاوميش‌داران حاضر به جابه‌جايي نيستند!
همچنین سیاحی، مدیر جهاد کشاورزی کارون علت عدم خروج گاومیش‌داران از شهر را عدم تمایل آن‌ها بیان‌کرد و گفت: گاومیش‌داران به دنبال راحتی کار خود هستند و چون در شرايط فعلي کنار رودخانه و نزدیک محل زندگی خود می‌باشند تمايلي به منتقل شدن ندارند. شهرداری اکنون در حال توسعه سواحل رود کارون است و تا چند وقت دیگر گاومیش‌داران با مشکل مواجه خواهند شد و بنابراین بهتر است از هم‌اكنون به فکر خروج و سکونت در مجتمع باشند.
وی افزود: در حال حاضر تعداد کمی از گاومیش‌داران در مجتمع گاومیش‌داری صنعتی احداث شده، مستقر شده‌اند و ما در حال حل مشکلات آن‌ها از قبیل ايجاد زيرساخت‌ها از جمله آب و برق و سایر خدمات دیگر به مجتمع و محل سكونت آن‌ها هستیم.
مدیر جهاد کشاورزی کارون تصریح‌کرد: دولت براي کمک به گاومیش‌داران 5 میليون تومان تسهیلات بلاعوض و 20 میلیون تومان تسهیلات از محل صندوق توسعه و حمایت از بخش کشاورزی به آن‌ها داده است. علاوه بر این از محل اعتبارات طرح توسعه کشاوری نیز تسهیلاتی برای این دامداران در نظر گرفته شد است اما متاسفانه گاومیش‌داران هیچ‌گونه اقدامی جهت دريافت این تسهیلات نمی‌کنند.
سیاحی با اشاره به تعداد گاومیش‌های شهرستان کارون خاطرنشان‌کرد: جمعیت گاومیش‌های این شهرستان 12هزار راس است.
وی عنوان‌کرد: مجتمع گاومیش‌داری صنعتی داوودیه در قالب 3 فاز احداث شده و اکنون بخشي از فاز اول این مجتمع فعال است که می‌تواند بخش قابل توجهی از گاومیش‌های کارون را در خود جای دهد. چنانچه 2 فاز ديگر مجتمع گاوميش‌داري صنعتي به‌طور کامل راه‌اندازی شود این مجتمع عملا توانایی نگهداری کلیه گاومیش‌های حاشيه کارون و اهواز را خواهد داشت.
مدیر جهادکشاورزی کارون با اشاره به آلودگی‌های ناشی از وجود گاومیش‌ها در شهر بیان‌کرد: همه ما با وجود گاومیش‌ها در شهر مخالفیم زیرا نگهداری گاومیش‌ها در سطح شهر معضلات بهداشتی و زیست‌محیطی فراواني برای ساکنین این شهرستان ایجاد کرده است.
جابه‌جايي براي گاوميش‌داران هزينه‌بر است
از سوی دیگر محمدجواد بهتاش، کارشناس اقتصاد کشاورزی علت عدم خروج گاومیش‌داران از شهر و مسقر شدن در مجتمع گاومیش‌داری صنعتی را به دو دلیل اقتصادی و اجتماعی نسبت داده و گفت: به دلیل این‌که مجتمع احداث شده دور از محل زندگی گاومیش‌داران است آن‌ها احساس می‌کنند با دوری از خانواده بخش زیادی از نیروی کار که اعضاي خانواده است را از دست می‌دهند. این امر موجب استفاده از نیروهای دیگر و افزایش هزینه‌های گاومیش‌داران می‌شود.
وی ادامه‌داد: از سوی دیگر این افراد اعتقاد دارند از هر جا که کار خود را شروع کرده‌اند، همان جا هم موفق هستند و اگر جابه‌جا شوند دچار چالش می‌شوند.
این کارشناس افزود: گاومیش‌داران در صورت جابه‌جایی باید کلی هزینه‌های حمل و نقل برای انتقال خوراک دام خود را پرداخت کنند. همچنین واحدهای مجتمع گاومیش‌داری نیز در ازای اخذ مبالغی به آنان واگذار می‌شود و باید هزینه‌های اسکان را پرداخت کنند.
بهتاش خاطرنشان‌کرد: این مجتمع از نظر اقتصادی دور از بازارهای شهر است و گاومیش‌داران اگر بخواهند شیر تولیدی را برای فروش به شهر ببرند، به علت نداشتن ماشین‌های سردخانه‌ای با مشکل مواجه خواهند شد. از سوی دیگر به دلیل نداشتن تماس مستقیم با خریداران، در دام واسطه‌ها افتاده و متضرر می‌شوند.
وی اظهارداشت: گاومیش‌داران بیش از هر چیز به آب روان نیاز دارند و هیچ جایی بهتر از رودهای روان نمی‌تواند مشکل آن‌ها را حل کند.
گاومیش‌ها فرصت‌های سرمایه‌گذاری هستند که چندین سال است که به حال خود رها شده و به دلیل بی‌توجهی، امروز به ناهنجاری تبدیل شده‌اند. احساس مسئولیت متوليان، معضل گاومیش‌های اهواز و كارون را حل کرده و فرصتی برای استفاده بهینه و پیشرفت اقتصادی در تولید لبنیات را فراهم می‌کند.
به‌طور كلي خروج گاومیش‌ها از شهر علاوه بر دگرگونی نمای شهر، توسعه اقتصادی را از طریق تبدیل تولید لبنیات از شیوه سنتی به صنعتی به ارمغان می‌آورد./س