به گزارش باشگاه خبرنگاران خوزستان؛ دکتر اعظم توسرکانی کارشناس دفتراطلاع رسانی دارو و سموم معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی اهواز در این زمینه تصریح کرد: سرب فلزي است كه مردم فكر مي كنند فقط در لوله ها و ديگر وسایل فلزي يافت مي شود اما حقيقت اين است كه سرب مي تواند در انواع مختلف مواد از همچون گرد و خاك، رنگ ديوار، اسباب بازي هاي قديمي يا به طور كلي برخي اسباب بازي ها، ظروف سفالي، خاك و حتي غذا يافت شود.
وی در پاسخ به این سوال که چگونه فرد دچار مسموميت با سرب ميشود؟گفت: اين مساله به كودك يا بالغ بودن فرد بستگي دارد. این کارشناس با اشاره به اینکه كودكان از چند راه مي توانند دچار مسموميت با سرب شوند، افزود: بلع يا استنشاق سرب موجود در گرد و خاك منازل ممكن است با رنگ حاوي سرب رنگ آميزي شده باشند، هرچه رنگ ديوار قديميتر باشد، احتمال وجود سرب در رنگ آن بيشتر است، اندازهگيري ميزان سرب خون كودكان نشان ميدهد، هنگام تجديد رنگآميزي منازل، ميزان سرب خون كودكان افزايش مييابد. ذرات رنگهاي قديمي و پايه سرب كه هنگام سمبادهكاري در هواي منزل پراكنده ميشود عامل جذب سرب در بدن كودكان و افزايش سرب خون آنهاست.
توسرکانی در ادامه اظهار کرد: چنانچه رنگ ديوار به آرامي كنده شود يا خرد شود سرب درون آن وارد گرد و خاك شود و بچه هاي كوچك اغلب دست هايشان را گرد و خاكي كرده و سپس وارد دهان مي كنند، اگر بچه ها تراشه هاي رنگ را مستقيم وارد دهان كنند ممكن است به شدت بيمار شوند و كودكاني كه در منازل بالاي 35 سال ساخت زندگي مي كنند در معرض بالاي خطر مسموميت با سرب از اين راه هستند. وی در ادامه خاطرنشان کرد: بلع سرب از طريق آب يا غذای لوله هاي برخي منازل حاوي سرب هستند كه سرب از اين راه وارد آب شود و غذاها اگر در انواع خاص ظرف ها نگهداري شوند يا اگر داراي انواع خاص چاشني باشد وهمچنین مكيدن و جويدن اسباب بازي ها، جواهرات يا ديگر وسایل حاوي سرب نیز مي توانند سرب را به خودشان بگيرند و دچار مسمومیت با این ماده شود. این کارشناس تصریح کرد: در بالغين مسموميت با سرب نسبت به كودكان كمتر شايع است، با اين حال اگر داراي شغل يا سرگرمي باشند كه با مواد حاوي سرب در تماس باشند مي توانند دچار مسموميت با سرب شوند و مشاغلی نظیر ساخت ظروف سفالی لعاب دار، لحیم کاری با سرب ، نقاش ساختمان ، تولید گلوله های سربی ، ساخت شیشه های رنگی ، تعمیر اتومبیل یا کشتی، لوله کشی ، لوله بُری، استخراج سرب، تعمیر اتومبیل، تولید شیشه، ساخت کشتی، صنایع چاپ ، تولید پلاستیک، تصفیه و پالایش سرب، جوشکاری یا بُرش فولاد، ساختمان سازی، تولید محصولات لاستیکی، کار در ایستگاه های گاز، تولید باتری، بازسازی پل وغیره از این قبیل مشاغل اند. توسرکانی در پاسخ به این سوال مسموميت با سرب چه نشانه هايي دارد؟ تاکید کرد: اغلب كودكان دچار مسموميت با سرب هيچ علامتي ندارند و اين مساله اهميت غربالگري كودكان در معرض خطر مسموميت با سرب (مثل زندگي در منازل بالاي 35 سال ساخت) را نشان مي دهد. بسته به اين كه فرد در معرض چه ميزان سرب بوده است نشانه ها ي متنوعي وجود دارد و اكثر كودكاني كه سرب خون بالايي داشته اند عادت به خوردن خاك، كاغذ و روزنامه دارند. کارشناس دفتراطلاع رسانی دارو و سموم معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی اهوازعلایم مسمومیت با سرب را شامل احساس خستگي، دل درد، يبوست، تحريك پذيري، استفراغ عنوان کرد. توسرکانی در پاسخ به این سوال که آيا آزمايشي براي تشخيص مسموميت با سرب وجود دارد؟ خاطرنشان کرد: بله، آزمايش هاي خوني براي اندازه گيري ميزان سرب در بدن افراد وجود دارد، در مورد افرادي كه بايد براي مسموميت با سرب بررسي شوند و زمان اين آزمايش، در شرايط مختلف دستورالعمل هاي متفاوت وجود دارد واگر كودكتان نياز به آزمايش غربالگري براي مسموميت با سرب دارد، شما بايد از پزشك كودكتان اين آزمايش را درخواست كنيد. وی در پاسخ به سوال دیگری با این مضمون که آيا مي توان از مسموميت با سرب جلوگيري كرد؟ تصریح کرد: بله- مهم ترين كار جلوگيري از در معرض قرار گرفتن سرب در رنگ، خاك و ديگر منابع است و اگر شما مي دانيد در منزلتان سرب وجود دارد مهم است كه سريعا براي زدودن آن اقدام كنيد. این کارشناس دارو و سموم به شهروندان توصیه کرد: در ابتدا خون كودكان خود را از نظر احتمال آلودگي به سرب آزمايش كنيد و درمان هرچه سريع تر شروع شود، احتمال برطرف شدن عارضه ها بيشتر است، مراقب باشيد كودكان دستان خود يا اشيا آلوده را در دهان نگذارند و دست هاي خود و كودكانتان را قبل از مصرف غذا بشوييد، براي آماده شير خشك كودكان به آب مصرفي توجه كنيد، احتمال آلودگي در آب لوله كشي كه براي مدتي در لوله ها راكد بوده بيشتر است، به ازاء هر 2 ساعت بسته بودن شير آب يك تا دو دقيقه آب را به جريان بياندازيد و سپس استفاده كنيد، براي پخت غذا يا نوشيدن از آب لوله كشي سرد استفاده كنيد، آب گرم سرب بيشتري جذب مي كند، زماني كه يك قوطي كنسرو را باز مي كنيد بلافاصله آن را از قوطي خالي كرده و مازاد آن را در ظرف ديگري نگهداري كنيد تا احتمال آلودگي به سرب از لبه هاي قوطي كه پوشش مخصوص را ندارد وجود نداشته باشد،غذاها و نوشيدني هاي اسيدي را در ظروف سراميك نگهداري نكنيد، نوشيدني هاي گرم مانند چاي، قهوه يا آب ميوه¬هاي اسيدي و ترش را در فنجان هاي سراميك ننوشيد. توسرکانی در ادامه افزود: راه ديگر براي جلوگيري يا كاهش اثرات مسموميت با سرب داشتن رژيم غني از كلسيم، آهن، ويتامين C و D است وانتخاب هاي خوب غذايي در اين زمينه شير، ماست، گوشت كم چرب، ماهي، حبوبات غني شده، مركبات و گوجه فرنگي است. وی با بیان اینکه علاوه بر اين كودكان بايد روزانه مولتي ويتامين و آهن دريافت كنند، گفت: اگر در خانه اي زندگي مي كنيد كه از ساخت آن 35 سال مي گذرد، در محيط داخلي تست سنجش سرب انجام دهيد واز يك لوله كش بخواهيد لوله هاي منزلتان را چك كند تا آب مصرفي تان آلوده نباشد و در صورت لزوم يك فيلتر تصفيه آب روي شير نصب كنيد ويكي از راه هاي جلوگيري رنگ كردن مجدد فضاست و از كندن رنگ قبلي اجتناب كنيد زيرا اين كار باعث انتشار آلودگي در فضا مي شود. توسرکانی با اشاره به درمان مسموميت با سرب، تصریح کرد: مهم ترين درمان براي مسموميت با سرب، حذف منبع سرب است وبراي مثال اگر مسموميت سرب كودك به علت غبارات رنگ در منزلشان باشد، بايد تمام رنگ هاي حاوي سرب از منزل كودك حذف شودو اگر اين كار ممكن نيست كودك بايد به منزل نوساز كه فاقد سرب است برده شود واين دو راهكار سخت و گران هستند، اما تنها راه براي حفاظت كامل يك كودك از مسموميت حذف سرب از پيرامونش است. وی در پایان گفت: در افراد با ميزان بالاي سرب، اغلب پزشكان از درمان با شلاته كننده ها استفاده مي كنند. اين مواد باعث دفع سرب از بدن مي شوند. پزشكان فقط در صورتي مي توانند شلاته كننده تجويز كنند كه مطمئن باشند بيمار مدت طولاني در معرض سرب نبوده است واگر شخص همچنان در معرض سرب قرار دارد درمان ميتواند مسموميت را بدتر كند وعلاوه بر اين شلاته كننده ها اثرات بلند مدت سرب بر يادگيري و هوش را خنثي نمي كند. دکتر امیر حسین بنی احمد کارشناس ارشد دارویی سازمان غذا و داروی خوزستان نیز در این زمینه با بیان اینکه سرب امروزه به عنوان يكي از پر مصرف ترين فلزات در صنايع مختلف و همچنين به عنوان يك سم بالقوه مطرح است،تصریح کرد: منابع سرب بسيار متنوعند و علاوه بر برخي مشاغل صنعتي همچون باطري سازي، تعمير رادياتور ماشين، تصفيه خانه ها، تخريب و بازسازي پلها ومنابعي نظير هوا، آب، خاك، رنگ ها، كنسرو مواد غذايي و بسياري منابع ديگر نيز به عنوان منبع حاوي سرب مطرح هستند.وی در ادامه با اشاره به اینکه در شرايطي كه سطح خوني سرب بالاتر از mcg/dl 40 گزارش شود، احتمال مسموميت با سرب مطرح می شود، خاطرنشان کرد: علايم مسموميت حاد با سرب شامل بي اشتهايي، تهوع، ضعف، بي حالي و تشنج است كه ممكن است باعث آسيب مغزي و آسيب برگشت پذير كليه شود.بنی احمدمهمترین علايم مسموميت مزمن با سرب در کودکان را كاهش وزن، ضعف و كم خوني دانست و افزود:همچنين در كودكان تغييرات در رفتار و برخورد اجتماعي نيز مي تواند از علايم اوليه مسموميت به شمار رود. این کارشناس با بیان اینکه در بزرگسالان علايم گوارشي، كوليك و افتادگي مچ دست نيز به ندرت ایجاد مي كند، اظهار کرد: افزايش فشار خون و نقرس نيز ممكن است در اثر تماس مزمن با سرب اتفاق افتد.وی تاکید کرد: نكته اي كه كمتر مورد توجه قرار مي گيرد و متاسفانه اخيراً مواردي از آن مشاهده شده، مسموميت با سرب در مصرف كنندگان مواد مخدر است.بنی احمد افزود: افزودن سرب به هروئين، اوپيوم و آمفتامين ها به منظور افزايش وزن اين فرآورده ها مي تواند در مصرف خوراكي يا وريدي ايجاد مسموميت کند./س