به گزارش گروه استانها باشگاه خبرنگاران استان پهناور کرمان دارای یکی از بیشترین جمعیت روستایی و عشایری در کشور است در حالیکه به طور متوسط جمعیت عشایری سایر استانها متشکل از حداقل یک درصد مجموع جمعیتی می شود این رقم در کرمان بیش از متوسط کشوری است همچنین جمعیت روستایی استان کرمان بسیار قابل توجه است از این رو توجه به مشکلات این قشر در استان کرمان بسیار ضروری است با این وجود طی سالهای اخیر شاهد افزایش حاشیه نشینی در شهرهای بزرگ استان کرمان هستیم که نتیجه مهاجرت عشایر و روستائیان به مراکز جمعیتی بزرگتر برای استفاده از امکانات بهتر برای زندگی است.
وقتی صحبت از امکانات بهتر می شود در درجه اول تصور از این امکانات ارتقا از امکانات روستایی به شهری است اما واقعیت این است که اکثر روستائیان و عشایری که اقدام به مهاجرت می کنند چاره ای جز انتخاب این گزینه ندارند.
دلیل اصلی مهاجرت به شهرهای بزرگ خشکسالی و کمبود شدید آب است بطوریکه خشکسالی و خشک شدن منابع آبی به حدی رسیده است که روستائیان دیگر امکان کشاورزی ندارند و عشایر نیز زمینه دامداری را از دست داده اند.
عشایر در این میان دارای ارزش فوق العاده ای در زمینه ترکیب جمعیتی استان کرمان برخودار هستند و از دیر باز سلسله مراتب اجتماعی از عشایر نشینی به روستانشینی و شهر نشینی طی شده است اما چند سالی است که این روند دچار اخلال شده و هر روز از جمعیت عشایری و روستائی استان کرمان کاسته می شود.
از مجموع 117 دهستان استان 81 دهستان به عنوان مناطق ييلاقي و قشلاقي و ميانبند مورد استفاده عشاير قرار مي گيرد.
تمایل برای عشیره نشینی در دومین استان دارای بیشتر ایلهای کشور کاهش یافته است
هر چند که بخش قابل توجهی از جمعیت استان کرمان را عشایر تشکیل می دهند اما این قشر طی سالهای اخیر با افزایش ناگهانی سن جمیعتی و کم شدن تعداد عشایر مواجه شده است در حقیقت تمایل به عشایر نشینی در کرمان کاهش یافته است این در حالی است که کرمان در صدر لیست استانهای عشایر نشین کشور قرار دارد.
مهمترین دلیل بروز این وضعیت خشکسالی شدید در مناطق عشایر نشین و افزایش نرخ نهاده های پرورش دام به عنوان مهمترین پایه اقتصادی عشایر در استان کرمان است.
محمد زنگی آبادی از عشایر استان کرمان در گفتگو با مهر اظهارداشت: هم اکنون مهمترین مشکل عشایر در مناطق مختلف خشکسالی است در حقیقت ما نه در ییلاق و نه قشلاق آب مورد نیاز را برای پرورش دام نداریم.
وی افزود: از سوی دیگر مراتع خشک شده اند و امکان چرای دام وجود ندارد و وقتی زمینه کار در مناطق عشایر نشین کمرنگ شود در نهایت جوانان دیگر تمایلی برای عشایر نشینی نخواهند داشت و به خصوص پسرها پس از اینکه به سنی می روند که می توانند کمکی برای عشیره باشند به روستاها و شهرها مهاجرت می کنند.
افزایش جاذبه های شهرنشینی و افزایش مشکلات عشایر
زنگی آبادی گفت: مسئولان برای احیای اقتصاد عشایر باید فکری در راستای حمایت از دامداری و همچنین تولیدات صنایع دستی در جامعه عشایر بکنند.
احمد شمس الدینی یکی دیگر از عشایر کرمان گفت: هر روز بر جاذبه های شهر نشینی افزوده می شود و از سوی دیگر بر مشکلات عشایر نیز اضافه می شود و در چنین شرایطی نمی توان توجیهی برای ادامه عشیره نشینی داست.
وی افزود: هم اکنون تنها چیزی که عشایر را سرچا نگاه داشته وجود سنتهای اجتماعی در عشایر است.
این عشیره نشین افزود: کرمان رتبه دوم تعداد ایلها و عشایر کشور را دارد اما سوال اینجاست که امکانات نیز متناسب با تعداد و پتانسیل عشایر در کرمان است.
عشایر کرمان در محاصره خشکسالی و دلالان
وی افزود: مسئولان اداره عشایری کرمان زحمات زیادی متقبل می شوند اما با کمبود اعتبار و خشکسالی شدید چگونه می توان کنار آمد.
وی ادامه داد: دامداری نیاز به علوفه و آب دارد و این درحالی است که نه علوفه ای مانده و نه آب کافی در طبیعت وجود دارد ضمن اینکه دلالان نیز نمی گذارند محصولات دامی و حتی صنایع دستی عشایر نیز با قیمت مناسب به فروش برسد و نتیجه زحمات عشایر به جیب دلالان می رود.
وی گفت: عدم وجود حمام، سرویس بهداشتی و به خصوص آب آشامیدنی مشکل اصلی جوانان عشایر است.
گلایه از مسئولان دستگاههای دولتی
مدیر کل امور عشایری استان کرمان از کاهش شدید جمعیت عشایر خبر داد و ضمن گلایه از بی‌توجهی دستگاههای دولتی به این قشر، اظهار کرد: در اعتبارات و خدماتی که باید به عشایر ارایه شود، در حق آنها کوتاهی می‌شود.
علیرضا شاکری در نشست اخیر مجمع نمایندگان استان کرمان گفت: جامعه عشایری استان کرمان به لحاظ جمعیت در شمال و جنوب 22 هزار و 845 خانوار و جمعیتی نزدیک به 190 هزار نفر است.
وی با بیان اینکه استان کرمان از حیث جمعیت عشایر در کشور رتبه دوم را به خود اختصاص داده است، از کاهش جمعیت عشایری کشور خبر داد و اظهار کرد: به خصوص افزایش سن در جامعه عشایری داریم؛ متوسط جمعیت عشایردر کشور دو درصد و در استان کرمان شش درصد است؛ یعنی شش درصد جمعیت استان کرمان عشایر هستند.
وی ادامه داد: اما در اعتبارات وخدماتی که باید به اینها ارایه شود در حق آنها کوتاهی می‌شود.
ریزش اعتبارات تا سقف صفر
وی گفت: در سال 84 پیگیریهایی انجام شدکه در هیات وزیران هم مصوب شود که تمام دستگاههای اجرایی به تناسب جمعیت عشایری همگام با جامعه روستایی و شهری به این گروه خدمت بدهند.
شاکری اذعان کرد: در سالهای قبل، نهادهایی از جمله آموزش پرور ش، درمان و آموزش پزشکی مقداری کمک کرد اما سال گذشته ریزش اعتبارات از دستگاه‌ها به سمت ما به صفر رسید.
وی افزود: در سال 1391 ما قریب به 5 میلیارد تومان اعتبار در استان کرمان داشتیم و در سالی که گذشت این 5 میلیارد تومان به 500 میلیون تومان کاهش یافت.
حضور پر رنگ دلالان در بازار خرید فروش دام عشایر/ مسئولان از عشایر حمایت کنند
وی اظهار کرد: بقیه دستگاههای دولتی باید به کمک عشایر بیایند؛ ما اداره امور عشایر هستیم وتوان ارایه کلیه خدمات رانداریم.
مدیر کل امور عشایری استان کرمان همچنین بیان کرد: در مجلس به صورت قانون بودجه برای عشایر شرایطی در نظر گرفته شود؛ از دستگاههای دولتی استانها خواسته شود در همه بخش‌ها اعم از بهداشت، رفاه، فرهنگ و تبلیغات اسلامی به عشایر هم خدمات بدهند؛ مثلا اگر جایی کتابخانه ساخته می‌شود برای عشایر هم کتابخانه سیار در نظر بگیرند.
وی افزود: 36 درصد عشایر استان کرمان اسکان داده شده است؛ چون مراتع ظرفیت لازم را ندارند.
وی همچنین با بیان اینکه دو میلون و 100 هزار دام عشایری داریم، اظهار کرد: در بحث دام عشایر نیز ما مشکلات زیادی روبرو هستیم؛ دلالان وارد بازار خرید و فروش دام عشایر می‌شوند./ش